Leeftijdspecifieke oncologie
14 belangrijke vragen over Leeftijdspecifieke oncologie
Wat zijn de meestvoorkomende soorten kanker bij AYA's?
Man: Testis, melanoom, Hodgkin, Non-hodgkin, brain
Medische karakteristieken van AYA"S:
• Diverse tumorsoorten
• Praktijk laat delay in diagnose stelling zien en variatie
• Veel verschillende disciplines en specialismen betrokken
• Kennis en kunde versnipperd, samenwerking en onderzoek kan veel beter!
Waarom neemt het aantal oudere patienten met kanker toe?
• Vergrijzing
• Nieuwe behandelingsmogelijkheden
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Welke factoren spelen mee in de beslissing om te behandeling van ouderen met kanker?
- comorbiditeit in 70-80% (CVZ, COPD) -> negatief effect
Psychische factoren
- geheugen, leervermogen, waarneming, dementie, stemming
Functionele factoren
-Zelfzorg (ADL/IADL), Mobiliteit/fysiek functioneren, Visus/gehoor , Voedingstoestand, Incontinentie: >50% is beperkt -> negatief effect
Sociale factoren
- zelfstandig wonen, alleenstaand
Wat maakt de behandeling van ouderen complex?
2. Biologisch gedrag tumor is anders
3. Heterogene populatie door variatie
(verouderingsproces, co-morbiditeit, functionele status, psychosociale aspecten, geriatrische condities)
-> Afname van psychische en fysische reserves -> kwetsbaarheid
4. Ouderen maken andere afweging over voor- en nadelen van de behandeling dan jongeren -> kwaliteit vs kwantiteit
Hoe indentificeer je een fitte oudere kankerpatient?
• Performance score (ECOG of Karnofsky) = niet goed toepasbaar bij ouderen
– Gevalideerd instrument bij de jongere kankerpatiënt
– Behandelaars overschatten performance status: 10-40% van de patiënten met normale performance score heeft afwijkingen bij het CGA
• G8 <14 = screeningstest voor CGA
• Comprehensive Geriatric Assessment (CGA)
- Multidimensionale en multidisciplinaire evaluatie
- 1/3 patienten beinvloed de therapiekeuze, leidt tot betere tolerantie, prognostische informatie
- elke patient >70jaar een CGA
Wat is belangrijk bij een screeningtest naar de fitheid van oudere, noem een voorbeeld?
(bevolkingsscreening wil juist hoge specifiteit)
= Geriatric 8
- voorspelt chemotoxiciteit en survival
- score <14 = kwetsbaar
Wat ziin voordelen/nadelen van radiotherapie bij ouderen?
– Ouderen even goedin radiotherapie verdragen
– Tumoren bij ouderen even gevoelig voor radiotherapie
Nadeel:
- vaak naar het ziekenhuis
- ouderen kwetsbaarder bij complicatie
- sneller last van bijwerkingen door kleine reserves
Waarom is chemotherapie bij ouderen lastiger in te zetten?
• Veel comorbiditeit
• Verminderde reserve beenmerg
• Verminderde functie hart
• fysieke reserve neemt sterk af en deze is moeilijk weer op te bouwen
Wat veranderd er in de farmacokinetiek bij ouderen?
• Excretie: Afname nierfunctie -> verhoogde pieklevels en vertraagde uitscheiding -> verlengde blootstelling
• Absorptie: atrofie van de musoca en verminderde gastrointestinale motiliteit, verminderde bloed flow splanchicus -> verminderde absorptie
• Distributie: water/ vetverhouding veranderd:
-> Concentratie wateroplosbare medicijnen wordt hoger
-> Vetoplosbare medicijnen blijven langer in het lichaam
Take home message kanker bij ouderen:
2. Behandeling in handen van geriatrisch-oncologische teams
3. Stem de zorg af op de oudere patiënt en zijn mogelijkheden en beperkingen
4. Verbeteren van evidence based kennis is belangrijk
Welke tumoren komen voor bij de Aya's?
•De echte AYA tumoren: zaadbalkanker, de ziekte van hodgkin, melanoom, schildklierkanker, sarcomen
•Begin van tumoren die we vooral bij ouderen zien: borstkanker, darmkanker
Op welke gebieden ondervinden Aya's impact van de diagnose?
Psychologisch; mijpalen, kinderwens, toekomstbeeld
Sociaal; leven ligt stil, lastig om ervaring te delen
Welke ondersteunende mogelijkheden krijgen de Aya's?
- AYA community
- AYA lounge
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden