Criminologie: een terreinverkenning

20 belangrijke vragen over Criminologie: een terreinverkenning

Wat zei Plato over crimineel gedrag?

Utopie/Utopia: Plato 427-347
›- (Socrates leermeester Plato)
- ›Politeia: “De staat/republiek”.
- ›Oorzaken van criminaliteit:
   * ›Armoede
   * ›Belang dat aan rijkdom wordt gehecht.

Tekortkoming in maatschappelijke ordening: ongelijkheid, arm en rijk.

Wat zei Thomas More over crimineel gedrag?

Utopie/Utopia: Thomas More 1478-1535
›
- Utopia (1516)
- ›Oorzaken criminaliteit wegnemen:
   * ›Oorlogen: verminkte soldaten
   * ›Landloze boeren
   * ›Te zware straffen

Wat houdt de klassieke school/klassieke strafrechtfilosofie in?

›Klassieke strafrecht: Cesare Beccaria (1738-1794)

- Individu moet zo min mogelijk gehinderd worden door de wet
- Wetten dienen een maximaal geluk voor een maximaal aantal mensen te
   bewerkstelligen
- ›Rechten aangeklaagde beschermd door de wet
- ›Ernst misdrijf bepaald door schade
- ›Legaliteitsbeginsel
- ›Gelijkheidsbeginsel
- ›Proportionaliteitsbeginsel
- ›Wat schrikt af?
- ›Geen excessieve straffen
- ›Verband tussen gepleegde feit en opgelegde straf
- ›Straffen zonder vooroordeel en corruptie

Het legaliteitsbeginsel, gelijkheidsbeginsel en proportionaliteitsbeginsel zijn nog steeds de pijlers van ons strafrechtsysteem.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke stromingen zijn er binnen de criminologie?

›- Beschrijvende criminologie
›- Radicale of kritische criminologie

Wat houdt kritische criminologie in?

›Strafbaarstelling van gedrag is tot op zekere hoogte tijd- en plaatsgebonden:
- criminalisering
- decriminalisering

> Wie zijn degene die de inhoud van strafwetten of strafbepalingen bepalen?
›> Welke belangen spelen daarbij een rol?

Welke aandachtsgebieden kent de moderne criminologie?

  1. Beschrijvende criminologie (criminografie)
  2. Etiologie (de leer der oorzaken)
  3. Penologie (de leer der straffen)
  4. Criminaliteitspreventie
  5. Victimologie (slachtofferkunde)
  6. Zware criminaliteit / georganiseerde misdaad

Waar houdt etiologie van crimineel gedrag zich mee bezig?

›Met het onderzoek naar de oorzaken van crimineel gedrag in de ruimste zin van het woord.

- ›Psychologische en biologische benadering
›   * Misdadigheid, het gedrag van het individu
   * ›Aangeboren?
   * Aangeleerd?/ omstandigheden?
   * Zoekt naar oorzaken

- ›Sociologische en economische benadering 
   * ›Misdaad, hoe is de situatie rond misdaad in de samenleving?
   * Probeert het niveau en de beweging van criminaliteit te verklaren

Hoe kan criminologie een bijdrage leveren aan de objectiviteit van de strafrechtelijke oordeelsvorming?

›Door:
- zakelijke informatie te verzamelen
- te ordenen en te analyseren

Wat is de beroepsethiek van een criminoloog?

›Een criminoloog is iemand die zich beroepshalve verdiept in misdaad en straf, maar toch reserves heeft over sensationele tv/programma’s over deze onderwerpen.
›Hij moet streven naar objectiviteit in oordeelsvorming.

Wat is een van de oudste bekende geschriften over misdaad en straf?

De Codex Hammurabi.

Bevat wetten die in circa 1750 voor Christus werden opgesteld door koning Hammurabi van Mesopotamië.

Wat is de eerste publicatie over misdaad en straf in de Nederlanden?

Praktycke ende handbouck in criminele zaeken (1555)

Noem de bekendste Nederlandse denker op het gebied van misdaad en straf (Renaissance, humanisme).

Coornhert.

- Schreef in 1567 'Boeventucht, ofte middelen tot mindering der schadelycke ledighghanghers'
- Hij schreef over wat volgens hem oorzaken waren van criminaliteit en hij deed aanbevelingen voor een effectievere bestrijding
- Door lage pakkans en geringe afschrikking van de doodstraf, pleitte hij voor zwaardere straffen (werkstraffen, dwangarbeid)
- Pleitte voor gevangenissen om misdrijfplegers tijdens detentie een ambacht te leren en nuttig werk te laten doen

Wie was Cesare Lombroso?

Italiaan, gevangenisarts, 1839-1909:
- Italiaanse antropologieschool
- Observeerde en registreerde uiterlijke kenmerken van zijn patiënten
   (positivistische methode)
- Meende uiterlijke kenmerken van criminelen te kunnen benoemen
- ›Criminele aanleg is aangeboren
- Criminele mens is achtergebleven in het evolutieproces (criminele
   antropologie)
- ›Levenslang begeleiden of iets laten doen dat bij de aanleg past: leger?!
- ›Straffen heeft geen zin

Hoe is het afgelopen met de Italiaanse antropologieschool?

In de loop van de 20e eeuw is het gedachtegoed in diskrediet geraakt.
Statistische methoden waren primitief, bijv. geen controlegroepen.
Geen duidelijke hypothesen, biologen vonden het onzin.
Vooral in diskrediet door de ontwikkelingen in nazi-Duitsland. Tijdens de Holocaust zijn miljoenen mensen vermoord vanwege hun biologische oorsprong en daarbij behorende uiterlijke kenmerken. Sindsdien is onderzoek naar biologische oorzaken besmet en taboe. Tegenwoordig niet meer of minder, door ontwikkelingen in de medische wetenschap.

Lombroso wordt wel beschouwd als een van de grondleggers van de criminologie.

Noem twee stromingen binnen de positivistische school.

- Italiaanse antropologieschool
- Franse milieuschool

Wat houdt de socialistische criminologie in?

Heeft vooral oog voor maatschappelijke omstandigheden als oorzaak van criminaliteit. In het begin van de 20e eeuw werden de socialistische en communistische denkbeelden van Marx en Engels populair in veel academische kringen, waaronder die van criminologie. Daarmee kregen criminologen meer aandacht voor economische (machts)verhoudingen inde samenleving. Het geloof ontstond dat door socialistische transformatie van de samenleving de misdaad zou verdwijnen.

Wie was de eerste Nederlandse hoogleraar criminologie?

Willem Bonger, werd in 1922 aangesteld aan de Universiteit van Amsterdam.

Franse milieuschool, socialist, sterk geïnspireerd door het Marxisme.
Sterk accent op relatie tussen ontwikkeling van criminaliteit en van economische condities.
Wees als een van de eersten op witteboordencriminaliteit, criminaliteit door de maatschappelijke elite.
Pleegde zelfmoord na de Duitse bezetting van Nederland.

Wat houdt de Utrechtse school in?

- Jaren vijftig 20e eeuw
- Utrechtse criminologen en strafrechtgeleerden Pompe, Kempe en Baan
- Probeerden leerstuk van vrije wil te combineren met deterministische
   theorieeen en in de strafrechtpraktijk toe te passen: enerzijds de dader
   verantwoordelijk houden voor zijn gedrag, maar anderzijds oog hebben
   voor de omstandigheden.
- De delinquent als mens moest worden gerespecteerd; de wijze van
   bejegening was van invloed op recidive.
- Criminologie gold als hulpwetenschap van het strafrecht.
- Strafrecht als uiterste middel, sterk accent op behandeling en
   resocialisatie, en minder op straffen als vergelding.

Welke criminologie staat haaks op de positivistische criminologie?

De kritische criminologie (jaren '70).

Sleutelbegrippen waren machtsongelijkheid, labelling of stigmatisering van delinquenten (Marxisme).
Aandacht voor het willekeurige, onderdrukkende en discriminerende karakter van strafrechtpleging.
Niet de misdaad en oorzaken ervan staan centraal, maar de problematische kanten van strafrechtpleging.

Noem verschillende emotionele reactiewijzen op zware misdrijven.

Zie afbeelding.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo