Moraliteit en ethiek

17 belangrijke vragen over Moraliteit en ethiek

Daarnaast zijn niet alle morele normen over de wereld hetzelfde. Noem een voorbeeld van een verschil.

De Miss verkiezingen in Saudi-Arabie gaan er bijvoorbeeld heel anders aan toe dan die in Amerika. In Amerika gaat het hierbij vooral om het uiterlijk (fraai ogende dames, met bikini ronde, de mooiste vrouw wordt uitgekozen) terwijl het in Saudi-Arabie vooral om het innerlijke gaat (geen bikini ronde, verkiesbaren worden een week lang gevolgd en gefilmd om te oordelen of zij plichtsgetrouw zijn aan hun ouders en de maatschappij, ook het gezicht van de kandidates heeft de jury nooit gezien.

Leg uit wat de 3 BOUWSTENEN zijn van moraliteit en waarom dit bouwstenen zijn.

Het zit dus zo dat moraliteit voorschrijft hoe mensen zich ten aanzien van andere mensen moeten gedragen. In het bepalen van wat dus goed en slecht is, spelen drie zaken (bouwstenen) een belangrijke rol.

De drie bouwstenen van moraliteit zijn:
- Normen
- Waarden
- Houdingen

Waar hebben normen en waarden betrekking op?
Waar heeft houding betrekking op?

Normen en waarden slaan op GEDRAG, terwijl houding betrekking heeft op DE PERSOON DIE HANDELT.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

"Vaak blijven morele regels impliciet" Wat wordt hiermee bedoeld?

Dat wil zeggen dat de regel waaraan gedrag wordt afgemeten niet in een geschreven regel is neergelegd.

Woordenboek impliciet = duidelijk dat het zo is zonder dat het echt wordt                                                          gezegd.

-- Bijvoorbeeld wanneer je een meneer ervandoor ziet gaan met een damestas en daarnaast een bejaarde vrouw ziet huilen en wijzen naar de man met de tas. --

Je hoeft niet in het Wetboek van Strafrecht op te zoeken om te weten dat wat daar gebeurt, moreel gesproken niet had moeten gebeuren. Dat besef je onmiddellijk, intuitief. #ONUITGESPROKEN REGELS.

Toch zijn veel morele regels wel geformuleerd. Noem daar voorbeelden van. (4)

- De regels op scholen en in de klas
- De algemene, erkende gezegdes die wij kennen (zoals al is de leugen nog zo      snel.... en wat gij niet wilt dat u geschiedt...)
- Gedragsregels die bedrijven soms hanteren, de zogenoemde bedrijfscodes
- Gedragsvoorschriften in de kerk

Welke twee soorten waarden kennen wij? Licht toe welke betekenissen deze hebben.

- Persoonlijke waarden
- Sociale waarden

Persoonlijke waarden = de doelstellingen die je voor jezelf wilt bereiken, zoals                                               gezondheid, geduld, betrouwbaarheid. Hoe wil ik mij                                                 gedragen en hoe wil ik door anderen worden gekend?

Sociale waarden = sociale waarden betreffen direct het samenleven met                                               anderen. Voorbeelden zijn: vrijheid, gelijkheid, solidariteit.                                       Het zijn ideale 'standen van zaken' voor de samenleving
                                  als geheel.

Waaraan liggen waarden ten grondslag?

Waarden liggen ten grondslag aan waardeoordelen.

Ze worden gebruikt om gedrag, meningen en ideeen van anderen te beoordelen.

Zie volgende vraag

Aan elke uitspraak ligt dus een waarde ten grondslag.
Er volgen voorbeelden van waarderende uitspraken... Kun jij de waarde uit iedere uitspraak halen? Onderaan staan de antwoorden; NIET SPIEKEN!

1- Maak die sigaret uit, want roken is slecht
2- Zij is geen goede vriendin voor mijn zoon
3- Het is slecht om te spieken
4- Het is goed om je afspraak na te komen
5- Wat goed, zij blijft maar vriendelijk tegen dat jengelende kind



-----------------------



Bij voorgaande uitspraken horen de volgende waarden:
1- gezondheid (ligt ten grondslag)
2- gezondheid (in de zin van het welzijn van de zoon)
3- eerlijkheid
4- geduld

Zijn WAARDEN abstract of concreet? Waarom?
Zijn NORMEN abstract of concreet? Waarom?
Hoe hebben ze toch betrekking op elkaar?

Waarden zijn abstract, omdat ze een doel beschrijven maar niet perse de weg die naar het doel leidt.

Normen schrijven concreet gedrag voor. Normen trekken grenzen terwijl waarden een ideaal formuleren. 

Waarden en normen zijn wel op elkaar betrokken: Als waarden het geformuleerde doel zijn, dan stellen normen de voorwaarden om het doel te bereiken. Zo kan de waarde gezondheid gerealiseerd worden door -onder andere- de norm niet te roken na te leven.

Hoe noemen wij het naast elkaar bestaan van verschillende soorten waarden/opvattingen ?
Waar kan dit verschijnsel toe leiden?

MOREEL PLURALISME

Moreel pluralisme kan zich voordoen als verschillende mensen verschillende waarden aanhangen, maar ook een individu kan verschillende onverenigbare waarden aanhangen.

--> Pluralisme kan tot conflicten leiden.

Voorbeeld: Een vrouw die zowel lid is van een katholieke kerk als van de VVD. Als katholiek wordt van haar verwacht dat zij voor het verbod op abortus is. Tegelijkertijd onderschrijft ze het recht van de vrouw op abortus als VVD-lid. Zo'n conflict kan actueel worden als de vrouw zelf, of iemand in haar directe omgeving zwanger wordt.

Waar hebben karaktereigenschappen ook invloed op?
Wat kunnen zij dus beinvloeden? Noem daar een voorbeeld van.
Wat kun jij nog meer vertellen over karakter+karaktereigenschappen?

Karaktereigenschappen bepalen mede de morele keuzes die worden gemaakt.

-- Iemand die doorzettingsvermogen heeft, maakt andere keuzes dan iemand die altijd gemakkelijk opgeeft --

In de omgang met iemand letten wij veel op karaktereigenschappen. Op grond van het karakter van iemand schatten wij in of iemand bijvoorbeeld betrouwbaar is en wat zijn/beloften waard zijn.

Wat is de belangrijkste functie van het recht?
Hoe is moraliteit verweven in het recht? Wanneer wij dus naar de wet kijken, hoe zien wij daar de moraliteit in terugkomen? Noem voorbeelden.

De belangrijkste functie van het recht is het reguleren van het maatschappelijk leven met behulp van regels. Zo weet de burger wat mag en wat verboden is.

Dezelfde functie wordt vervuld door morele regels. De oorsprong van veel rechtsregels is een morele regels. Zo zijn de morele regels niet stelen, liegen of iemand angst aanjagen opgenomen in:
- art. 310 Sr (stelen)
- art. 3:44 BW (liegen)
- art. 285 SR (angst aanjagen)

Leg het verband uit tussen ethiek en moraliteit (moeilijk, inzicht nodig)

Ethiek is moraal op papier (het denken over moraal). Aan de basis van de ethiek liggen NIET onze morele intuities, maar ons redeneervermogen, onze rede of ratio.

Ethici proberen theorieen op te stellen over moraliteit. Deze theorieen hebben grofweg twee functies. Welke twee zijn dit?

1- In de eerste plaats kunnen ethische theorieen behulpzaam zijn in het scheppen van helderheid. Sommige zijn te ingewikkeld om direct een  moreel oordeel over te kunnen formuleren.

2- Theorieen geven woorden aan gevoelens en overwegingen die maar half zijn uitgedacht: sommige theorieen die maar half zijn uitgedacht scherpen door deze theorieen ons denken aan. Dit maakt discussieren over morele problemen, het uitwisselen van heldere argumenten, mogelijk.

Wanneer spreken wij van descriptieve ethiek ?
Wanneer spreken we van normatieve ethiek ?

Wanneer de ethiek probeert te verhelderen en morele standpunten beschrijft, wordt zij descriptieve ethiek genoemd. Descriptief betekent beschrijvend.

Kritisch toetsen van morele opvattingen en het opstellen van geldige theorieen noemen wij normatieve ethiek.

CONCLUSIE IS DUS:
DESCRIPTIEVE ETHIEK = beschrijving en verheldering van morele begrippen.
NORMATIEVE ETHIEK = het voorschrijven van gedrag, of identiteit.                                                                   *voorschrijven = iets verplichten of aanraden vb.                                                       iemand de wet voorschrijven/iemand een medicijn                                                   voorschrijven.

Welke drie stromingen zijn aan te wijzen in de geschiedenis van de ethiek?

De drie stromingen die zijn aan te wijzen in de geschiedenis van de ethiek zijn:

- Plichtethiek
- Gevolgenethiek
- Deugdethiek

In elke theorie wordt de nadruk gelegd op een van de MORELE BOUWSTENEN: normen, waarden en deugden.

Wat staat in de plichtethiek centraal?
Wat is het centrale idee?
Wat is een synoniem voor de plichtethiek? Wat is de bron van deze term?

In de plichtethiek staat de norm centraal.

Het centrale idee is dat men de plicht heeft om aan de norm te gehoorzamen, ongeacht de consequenties.

Plichtethiek heet in de literatuur vaak deontologie, want "deon" is Grieks voor "plicht" en "logos" betekent in dit verband wetenschap; dus wetenschap van de plicht.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo