Samenvatting: Handboek Ethiekondersteuning

Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van Handboek ethiekondersteuning

• 1 Waarom en waartoe ethiekondersteuning?

• 1.1 Redenen voor ethiekondersteuning voor de zorgorganisatie

• Welke vijf redenen zijn er voor ethiekondersteuning vanuit het perspectief van de zorgorganisatie?

  1. Ruimte creëren voor andere manier van leren en bevragen van routines
  2. Vormgeven aan identiteit, visie en missie
  3. Goed werkgeverschap
  4. Efficiëntie
  5. Beleid rondom morele kwesties ontwikkelen, aanpassen of implementeren

• 1.1.2 Vormgeven aan identiteit, visie en missie

• Op welke manieren kan ethiekondersteuning bijdragen aan het vormgeven aan identiteit, visie en missie van een zorgorganisatie?

  1. Bottom-up/inductief: Bijdragen aan het formuleren van kernwaarden die leven in de praktijk
  2. Top-down/deductief: formuleren van een visie op goede zorg en het vaststellen van kernwaarden vanuit de organisatie

• Op welke manieren kan ethiekondersteuning een organisatie helpen als er al wel een identiteit, visie of missie is verwoord?

  1. Top-down: Helpen een brug te slaan naar toepassing in dagelijkse praktijk van waarden en visie die verbonden zijn met de organisatie-identiteit
  2. Bottom-up: Blootleggen van discrepanties tussen kernwaarden en waarden die worden uitgedrukt in de dagelijkse praktijk

• Welke werkvormen lenen zich voor het vormgeven aan ethiekondersteuning ten behoeve van identiteit, visie of missie?

  1. Serie moreel beraden
  2. Organiseren interactieve bijeenkomsten
  3. Moreel onderzoek naar dagelijks handelen

• 1.1.3 Goed werkgeverschap

• Op welke manieren kan goed werkgeverschap worden ingevuld?

  1. Zorg dragen voor de medewerkers: een plek binnen de organisatie waar medewerkers terecht kunnen voor deskundige ondersteuning bij morele vragen. 
  2. Het creëren van een veilig en open leerklimaat. 
  
  Dit laatste is belangrijk om twee redenen:
  
  - Als er niet van fouten kan worden geleerd, worden ze herhaald
  - Kan een belangrijke bijdrage leveren aan plezier in het werk.

• 1.1.4 Efficiëntie

• Wat zijn de negatieve gevolgen van het niet expliciet agenderen en adresseren van morele vragen?

  1. Ze kunnen hardnekkig terug blijven komen.
  2. Het leidt tot het uitstellen en vertragen van (pijnlijke) besluitvorming of besluitvormingsprocessen.
  3. Soms worden beslissingen uitgesteld, extra handelingen verricht of andere wegen bewandeld om de lastige morele afweging uit te stellen of te ontwijken.

• Welke voordelen biedt ethiekondersteuning op het gebied van efficiëntie?

  1. Het kan ondersteunen bij een lastige afweging
  2. Het kan de mogelijkheid bieden om onenigheid op een constructieve manier te bespreken via een open gesprek --> antwoord op lekken van tijd en energie
  3. Het kan, door het bieden van verheldering, tijd en energie opleveren, ook als het in eerste instantie tijd lijkt te kosten
  4. Het biedt een team de kans te leren, procesmatig maar ook inhoudelijk.
  5. Het kan worden geïntegreerd in de zorgpraktijk en zo bijdragen aan de efficiëntie.

• 1.1.5 Beleid rondom morele kwesties ontwikkelen, aanpassen of implementeren

• Wat is er soms nodig als een bepaalde morele casuïstiek steeds terugkomt in de organisatie of op een afdeling?

  Soms moet het thema worden geadresseerd in plaats van de specifieke casus. Er kan dan op een meer systemisch of organisatorisch niveau een aanpassing nodig zijn. Dan moet wel de organisatorische of beleidsvraag achter de morele vraag worden geïdentificeerd.

• 1.2 Redenen voor ethiekondersteuning voor de zorgmedewerkers

• Welke redenen zijn er voor ethiekondersteuning voor de zorgmedewerkers?

  1. Ondersteuning bij morele kwesties en vragen op casusniveau
  2. Ondersteuning bij morele stress
  3. Ontwikkeling van morele competenties
  4. Verbetering van onderlinge samenwerking

• 1.2.1 Ondersteuning bij morele kwesties en vragen op casusniveau

• Ethiekondersteuning biedt tijd, rust en ruimte om stil te staan bij en in gesprek te gaan over morele vragen die zorgmedewerkers bezighouden. Noem twee positieve gevolgen.

  1. Meer inzicht in de kern van de morele kwestie
  2. Kennisdeling, leidt tot
  

  • aanvullende gezichtspunten
  • nieuwe definities van het probleem
  • handelswijzen waar men niet eerder aan had gedacht