Startpagina / Samenvattingen / Handboek internationaal strafrecht schets van het Europese en internationale strafrecht / plaats-gevolg-feit

Strafmachtrecht - Het territorialiteitsbeginsel lex loci delicti

24 belangrijke vragen over Strafmachtrecht - Het territorialiteitsbeginsel lex loci delicti

Wat houdt het positief territorialiteitsbeginsel in?

Dat de strafwet van een staat van toepassing is op binnenlands begane feiten.

Wat houdt het negatief territorialiteitsbeginsel in?

Dat deze niet van toepassing is op handelingen die buiten zijn grondgebied zijn begaan anders dan bij wijze van uitzondering en uitsluitend in verband met bepaalde personen of belangen.

Welke betekenis kan het territorialiteitsbeginsel nog meer hebben?

Dat is ook een negatieve betekenis namelijk door bepaalde gedragingen niet strafbaar te stellen, bewerkstelligt de Staat dat de betreffende gedragingen op zijn grondgebied straffeloos zijn (abortus provocatus, euthanasie en bezit van een bepaalde hoeveelheid softdrugs voor eigen gebruik).

Waar is territorialiteitsbeginsel nog van belang?

I.v.m. de eis van dubbele strafbaarheid in het rechtshulprecht.

Welke rechtvaardigen zijn er voor het territorialiteitsbeginsel?

de soevereine Staat bepaalt welke feiten er strafbaar zijn en welke niet, met uitzondering van verdragsverplichtingen en internationale misdrijven.
op de plaats waar het strafbare feit wordt begaan wordt de rechtsorde en in vele gevallen tevens een concreet belang geschonden
biedt het het territorialiteitsbeginsel een goed uitgangspunt voor het vermijden van zowel positieve als negatieve jurisdictieconflicten.
bevordert het territorialiteitsbeginsel een doeltreffende strafrechtspleging (doorgaans is het bewijs het gemakkelijkst te leveren in het land waar het feit is begaan).

Welke verschillende aanknopingspunten zijn er om vast te stellen waar het feit is gepleegd?

de plaats waar de dader zijn handeling verrichtte of naliet wat hij moest doen
de plaats waar het onmiddellijk gevolg van dat handelen of nalaten is ingetreden, dus waar het door de dader gebruikte instrument zijn werk deed
de plaats waar het delict voltooid werd, waar het constitutieve gevolg is ingetreden

Wat is de leer van de lichamelijke gedraging?

Als plaats van het delict wordt dan aangemerkt de plaats, waar de dader het zijne deed, het door de wet geëiste handelen naliet (omissiedelicten) of de plaats waar de dader zich bevond. De staat binnen wiens grondgebied deze plaats ligt, is bevoegd ten aanzien van de gehele daad (ook voor de deelhandelingen of -omstandigheden, die in het buitenland plaatsvonden).

Wat is de leer van het instrument?

Volgens deze leer geldt bij een delict, waarbij sprake is van een handelen op een andere locatie dan waar zich het uiteindelijke resultaat daarvan manifesteert, de plaats waar het instrument zijn werk doet, als de plaats waar het feit is begaan (lijkt op de leer van het constitutieve gevolg).

Wat is de leer van het constitutieve gevolg?

Deze leer knoopt aan bij de uiteindelijke voltooiing van het strafbare feit, m.a.w. het constitutieve gevolg (hangt samen met het territorialiteitsbeginsel omdat de daad wordt bestraft op de plaats waar zij zich doet gevoelen, in de staat waarvan de rechtsorde geschaad is en waar eventueel particuliere belangen zijn aangetast. Ook bestaat er een subjectieve variant, namelijk: dan wordt aangeknoopt bij de plaats waar de dader het gevolg had willen doen intreden (toeval kan een rol spelen: bv waar het slachtoffer naartoe werd vervoerd).

Wat is de extraterritoriale werking die het territorialiteitsbeginsel kan krijgen?

Indien de gedraging wordt gelokaliseerd aan de hand van de leer van het effect (variant van de leer van het constitutieve gevolg). Het stuit steevast op ernstige bezwaren omdat het in feite een universele toepassing van nationale regelgeving betreft.

Waarom geldt het adagium 'schip is territoir' maar in beperkte mate?

In vreemde havens en territoriale wateren zijn de onder Nederlandse vlag varende en vliegende schepen alsmede opvarenden gewoon mede onderworpen aan de strafmacht van het gastland. Uitzondering geldt voor Nederlandse oorlogsschepen.

Hoe is de locus delicti in het Nederlandse strafmachtrecht geregeld?

De wetgever heeft bij de totstandkoming van het Wetboek van Strafrecht niet willen kiezen voor een leer betreffende de plaats van het feit. Hij wilde het aan de rechtspraak en wetenschap overlaten.

Waar is de locus delicti van een omissiedelict?

De plaats waar het nagelaten verricht had moeten worden. De plaats waar de verdachte zich bevond toen hij had moeten handelen is locus delicti ongeschikt omdat die te veel van het toeval afhangt en met het delict in geen enkel verband staat.

Waar is de locus delicti bij formeel omschreven delicten?

In de rechtspraak is de plaats van het handelen uitdrukkelijk aanvaard als de plaats van het delict. Bv oplichting vanuit Frankrijk maar voltooid in Nederland. De HR overwoog dat het misdrijf niet bepaald door de plaats, alwaar het gevolg van des daders handelingen zich openbaart, maar door de plaats waar al datgene, hetwelk zijnerzijds tot het plegen van een misdrijf vereist wordt, door hem persoonlijk is volvoerd.

Wat blijkt uit het arrest Azewijnse paard?

Dat de plaats van handeling niet exclusief als criterium geldt. In dit geval trok iemand, staande in Duitsland, met een lasso een in Azewijn (Nederland) staand paard over de grens, dusdoende dit dier uit Nederland in Duitsland invoerende. De HR overwoog dat de plaats van een misdrijf weliswaar niet wordt bepaald door de plaats waar het gevolg van des daders handelen zich openbaart, maar dat men zeer goed vanuit het buitenland hier te lande een misdrijf kan plegen (leer van het instrument).

Wat is de plaats van het gevolg als locus delicti bij een arrest uit 1996?

Daarin werd overwogen dat de bewezen verklaarde opzettelijke levensberoving niet slechts geschiedt op de plaats waar het slachtoffer aan het door de dader gepleegde geweld bezwijkt. Doordat de HR de locus delicti niet uitdrukkelijk beperkt tot de plaats van het gevolg (niet slechts) kan uit het arrest worden opgemaakt dat de HR de ubiquiteitstheorie aanvaardt.

Wat is de Locus delicti bij deelneming en poging en enkele andere vormen van betrokkenheid?

De Nederlandse wetgever heeft voor ogen gestaan dat deelneming haar eigen plaats had, te weten de plaats waar die deelnemingsgedraging is verricht. Om te voorkomen dat de Nederlandse strafwet niet van toepassing is op een grond feit in Nederland waarbij wordt deelgenomen vanuit het buitenland heeft de wetgever in afzonderlijke regelingen de deelneming buiten Nederland binnen het bereik van de Nederlandse strafwet gebracht (art. 3 WED en art. 13 lid 3 Ow).

Welke plaats heeft de deelneming?

M.b.t. de meeste deelnemingsvormen is de plaats waar het grondfeit wordt gepleegd als locus delicti van de deelneming kan gelden.

Welke plaats heeft de medeplichtigheid?

De HR heeft overwogen dat als plaats waar de medeplichtigheidshandelingen hebben plaatsgehad niet alleen geldt 'die waar die handelingen werden verricht, maar ook die waar het misdrijf werd gepleegd waarop die medeplichtigheidshandelingen betrekking hadden.

Welke plaats heeft medeplegen en doen plegen?

Uit de rechtspraak valt af te leiden dat zij in ieder geval ook worden gepleegd op de plaats waar de andere medepleger(s) of onmiddellijke dader handelen (meervoudige locus delicti is mogelijk).

Hoe zit met de locus delicti van een rechtspersoon?

Hij die feitelijk leiding of opdracht geeft aan een door een rechtspersoon begane verboden gedraging (art. 51 lid 2 Sr) pleegt zijn strafbare feit waar de rechtspersoon het feit begaat of waar de rechtspersoon is gevestigd..

Wat is Connexe strafmacht?

Dat omvat buiten het territoir begane feiten waarover geen strafmacht is gevestigd maar die samenhangen met strafbare feiten waarover wel strafmacht is gevestigd.

Is in Nederlandse rechtspraak de connexe strafmacht aanvaard?

Nee, wel moet connexe strafmacht worden onderscheiden van gevallen waarin een strafbaar feit door een aaneenschakeling van handelingen wordt gepleegd (bv duurdelicten). die deels buiten Nederland vallen.

Kan rechtsmacht worden gevestigd op strafbare feiten die deels buiten Nederland vallen?

Ja, dat is bv aangenomen t.a.v. een ontvoering (het van de vrijheid beroven en beroofd houden) waarbij het slachtoffer uit de Nederlandse woning was gehaald en per auto naar een woning in België was vervoerd en daar verder was vastgehouden. Vervolging voor die (deel)handeling is dus ook in Nederland mogelijk op grond van territorialiteitsbeginsel. De strafmacht is echter wel beperkt tot die deelhandelingen op Nederlands grondgebied en niet over buiten Nederland gepleegde feiten die met dat strafbare feit verband houden.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Handboek internationaal strafrecht schets van het Europese en internationale strafrecht | 9789013042764 | J M Sjöcrona, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Strafmachtrecht - Het territorialiteitsbeginsel lex loci delicti

24 belangrijke vragen over Strafmachtrecht - Het territorialiteitsbeginsel lex loci delicti

Wat houdt het positief territorialiteitsbeginsel in?

Wat houdt het negatief territorialiteitsbeginsel in?

Welke betekenis kan het territorialiteitsbeginsel nog meer hebben?

Waar is territorialiteitsbeginsel nog van belang?

Welke rechtvaardigen zijn er voor het territorialiteitsbeginsel?

Welke verschillende aanknopingspunten zijn er om vast te stellen waar het feit is gepleegd?

Wat is de leer van de lichamelijke gedraging?

Wat is de leer van het instrument?

Wat is de leer van het constitutieve gevolg?

Wat is de extraterritoriale werking die het territorialiteitsbeginsel kan krijgen?

Waarom geldt het adagium 'schip is territoir' maar in beperkte mate?

Hoe is de locus delicti in het Nederlandse strafmachtrecht geregeld?

Waar is de locus delicti van een omissiedelict?

Waar is de locus delicti bij formeel omschreven delicten?

Wat blijkt uit het arrest Azewijnse paard?

Wat is de plaats van het gevolg als locus delicti bij een arrest uit 1996?

Wat is de Locus delicti bij deelneming en poging en enkele andere vormen van betrokkenheid?

Welke plaats heeft de deelneming?

Welke plaats heeft de medeplichtigheid?

Welke plaats heeft medeplegen en doen plegen?

Hoe zit met de locus delicti van een rechtspersoon?

Wat is Connexe strafmacht?

Is in Nederlandse rechtspraak de connexe strafmacht aanvaard?

Kan rechtsmacht worden gevestigd op strafbare feiten die deels buiten Nederland vallen?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Overlevering en uitlevering - Algemene inleiding

Handboek internationaal strafrecht schets va…

Nederlands detentierecht

Verbintenissen uit de wet en schadevergoeding

Handboek groepsdynamica

Geschiedeniswerkplaats.

Handboek Biologie voor jou 2A Biologie voor…

Communicatie handboek

Strafprocesrecht

Klinische neuropsychologie

Thema's maatschappijleer vwo lesboek

Manieren van kijken inleiding kunstgeschiede…

Nectar 3e editie 4h