Verlies en rouw - Inleiding

11 belangrijke vragen over Verlies en rouw - Inleiding

Ouder worden gaat gepaard met verliezen die verwerkt moeten worden.

De vaardigheid kan verminderd worden door vele verliezen in korte tijd. Er is weinig onderzoek gedaan naar rouw en verlies bij ouderen. Wat kan er wel geconcludeerd worden?

Dat mensen goed in slagen om zich aan te passen aan de verliezen. Mensen blijken veerkrachtiger te zijn

Welke situationele factoren spelen een rol bij ouderen (vergeleken met jongeren), waar men rekening mee moet houden bij begeleiding verlies/rouwverwerking

  1. Zingeving; zien geen doel meer in het leven na (vele) verliezen
  2. Meervoudige verliezen; in korte tijd kunnen meerdere mensen overlijden van hun sociale netwerk
  3. meer vewachte dan onverwachte verliezen; hierdoor anticipatoire rouw, maar dat beinvloed niet altijd het rouwproces
  4. Verlies van kleinkinderen; aandacht gaat uit naar de ouder, grootouders daarom ook wel 'forgotten grievers' genoemd.

Waarom moeten ouderen in vergelijking met jongeren nogal eens emotionele en praktische hulp ontberen na overlijden dierbare ?

  1. Doordat het vaak om meerdere sterfgevallen gaat, voelt men zich met lege handen staan
  2. ouderen (vrienden/fam) worden zelf met hun onsterfelijkheid geconfronteerd
  3. omgeving gaat er mogelijk vanuit dat de nabestaande er 'gewend aan is geraakt'.
  4. Omgeving gaat er vanuit dat een verwachte dood minder impact heeft (anticipatoire rouw).
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke 3 interventies worden in het boek genoemd tav normale en gecompliceerde rouw?

  • Psycho-educatie=  preventieve interventie mbv voorlichting, educatie, uitleg over rouw. Doelen;
        ze beiden referentiekader voor eigen reacties en die van                              omgeving. Proberen foutieve opvattingen corrigeren
  • rouwbegeleiding (Worden)= voor mensen met een normale rouwverwering maar waar toch problemen ervaren bij bepaalde rouwtaken. Individueel-groep. Professioneel-(getrainde) lotgenoten
Rouwtherapie= bij gecompliceerde/pathalogische rouw. Meestal zijn dan taken 1 en niet/onvoldoende volbracht. Therapeut zal de verschillen de mechanismen van vermijding bespreken mbt ;
-realiteit
-gevoelens
-situaties
-praten over

Artikel: Welke bevindingen komen er uit het onderzoek van Browne-Young tav omgaan met verlies van ouderen, op basis van hun levensverhalen?
In hoeverre was de groep representatief voor alle ouderen?

  1. Het hebben ontwikkeld van zelfvertrouwen en zelfbeheersing bij eerdere periodes van verdriet, hielp bij omgaan met verlies en met behoud van ID
  2. Het succesvol omgaan met negatieve ervaringen in het verleden maakt veerkracht groter.
  3. Toegang tot ondersteunende netwerken (formeel/informeel) na verlies, worden belangrijk gevonden.
  4. Sociale betrokkenheid kan betekenis en verbondenheid vergroten; blijkt goede strategie om negatieve effecten van tegenspoed te verminderen.


De onderzoeksgroep was in het verleden altijd actief betrokken in sociale netwerken (beter opgebouwd netwerk) en hadden een goede financiële situatie (geeft autonomie en eigen keuzen). Beide factoren die welbevinden verbeteren. Dus niet representatief.

Door welke 3 invloeden wordt onze houding tegenover de dood bepaald?

  1. Cultureel/maatschappelijke invloeden
  2. Eerdere confrontaties met de dood
  3. doodsangst.

Welke 2 niveau's onderscheidt Tornstam in zijn Gerotranscedentietheorie, die aansluit bij het werk van Erikson en leg uit wat ze betekenen

  1. Kosmische nivo: Deze theorie is niet bij Freud terug te vinden.
  • op dit nivo verandert het gevoel van eenheid met het universum.
  • Het is een herdefiniering van tijd, ruimte, leven en dood.
  • grens tussen leven en dood wordt minder uitgesproken
  • er is besef van de nietigheid van de mens tov de mensheid.
  • meer samenhorigheid met universum en eerdere/latere generaties
     2. Egotranscedentie :Komt sterk overeen met ego-integriteit van                 Erikson
  • Hierin vindt herdefiniering plaats van het zelf en relaties met anderen.
  • Eigenbelang minder op voorgrond
  • materiele en oppervlakkige contacten minder belangrijk
  • geven zich graag over aan peinzen en overdenken.

Wat houdt de terror management theorie in?

Deze theorie komt voor uit een basale angst voor de dood. De gezamenlijke gecreëerde cultuur biedt een symbolische bescherming tegen de dood., een symbolische onsterfelijkheid. De activiteiten binnen de cultuur kunnen samen met de generativiteit (bij ouderen) bijdragen aan de volgende generatie.

Wat houdt de meaning management theorie in?


Binnen deze theorie streeft men ernaar het onvermijdelijke van de dood onder ogen zien en het creëren van het besef dat psychische/spirituele/maatschappelijke en culturele aspecten betekenis kunnen geven aan de dood.

Men onderscheid 3 soorten van acceptatie;
  1. Neutraal; cognitief besef van het onvermijdelijke en het gevoel dat de 'levensmissie' ten einde is.
  2. De dood als toegangsweg; poort naar beter leven in het hiernamaals (bv hemel)
  3. De dood als ontsnapping; beter alternatief voor het pijnlijke bestaan. (bv suicide/ euthanasie)

Naast acceptatie kan nog oon nog wel angst bestaan bv voor zorg voor kinderen.



Uit de meaning management theorie zijn er vanuit de 'fear of death-vragenlijst 6 factoren (betrekking hebbende op 3 demensies) naar voren gekomen over 'zorgen over de eigen dood. Welk zijn dat?

  1. Intrapersoonlijk zorgen
  • onmogelijkheid om plannen te verwezenlijken
  • vernietigingsangst

2. Interpersoonlijke zorgen
  • Verlies sociale indenteit (=angst dat eigen dood geen pijn doet bij nabestaanden)
  • angst voor gevolgen voor familie en vrienden
3. Transpersoonlijke zorgen
  • Wat gebeurt er na de dood (het onbekende)
  • angst voor bestraffing

Waarom kan het voor een psycholoog lastig zijn om met ouderen over de dood /naderende levenseinde te praten?

  • Weinig scholing
  • is van een generatie die hier geen natuurlijke ervaring mee heeft-> de taal voor sterven/dood verdwijnt langzaam.
  • stervensbegeleiding is steeds meer in professionele handen terecht gekomen.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo