Startpagina / Samenvattingen / Handboek Ouderenpsychologie / ouderen-gedrag-gezondheid

Biologische veroudering en leeftijdsgerelateerde aandoeningen - Happy and healthy ageing: een gezondheidspsychologisch perspectief

Q: Welke 4 factoren uit de fysieke omgeving van ouderen beïnvloeden hun leefstijl en gezondheid onder andere?

- Veiligheid woon- of verkeersveiligheid - Toegang tot faciliteiten te duur of fysiek onbereikbaar - Weersomstandigheden ouderen zijn gevoeliger voor hitte en kou - Binnenmilieu stoffen binnen het huis en slechte ventilatie

15 belangrijke vragen over Biologische veroudering en leeftijdsgerelateerde aandoeningen - Happy and healthy ageing: een gezondheidspsychologisch perspectief

Wat zijn de vier meest bekende leefstijlgedragingen die invloed kunnen hebben op de gezondheid van ouderen?

Fysieke activiteit
Voeding
Roken
Alcoholgebruik

Ondervoeding is ook een belangrijk probleem voor ouderen, vooral bij ouderen in verzorgingsinstellingen. Welke 3 oorzaken worden hiervoor genoemd?

1. Verminderde eetlust en dorstgevoel bij ouderen
2. Verminderde opname door het lichaam (bijv. door overmatig medicijngebruik)
3. Veranderde sociale omstandigheden

Welke 10 belangrijke determinanten van leefstijlgedrag worden er genoemd in de reader?

1. Intentie - de mate waarin iemand van plan is om het gedrag uit te voeren
2. Motivatie - hoe sterk ben je gedreven om het gedrag uit te voeren?
3. Attitude, uitkomstverwachtingen: houding t.a.v. Bepaald gedrag. Hangt samen met voor- en nadelen die iemand aan het gedrag verbindt
4. Eigen-effectiviteit: verwachting over eigen vermogen
5. Subjectieve norm
6. Sociale steun
7. Modelling
8. Kennis - kennis over relatie gedrag/risico, kennis over hoe je kunt veranderen en theoretische, diepgaande kennis. Gerelateerd aan bepaalde gezondheidsvaardigheden (health literacy).
9. Gewoonte
10. Bewustzijn: voldoende kennis en inzicht in eigen gedrag

Andere persoonlijke determinanten die iemands gedrag kunnen verklaren zijn leeftijd, geslacht, inkomen en opleidingsniveau. Welke groepen hebben gemiddeld een slechtere gezondheid, meer beperkingen en meer zorg nodig?

Ouderen, alleenstaande vrouwen en mensen met lagere inkomens en lagere opleidingsniveaus

Welke 4 factoren uit de fysieke omgeving van ouderen beïnvloeden hun leefstijl en gezondheid onder andere?

- Veiligheid
woon- of verkeersveiligheid
- Toegang tot faciliteiten
te duur of fysiek onbereikbaar
- Weersomstandigheden
ouderen zijn gevoeliger voor hitte en kou
- Binnenmilieu
stoffen binnen het huis en slechte ventilatie

Ook de sociale omgeving speelt een rol in de gezondheid en het leefstijlgedrag van ouderen. Op welke manier kan dit een positieve invloed hebben en op welke manier kan dit een negatieve invloed hebben?

Het kan een positieve invloed hebben als de omgeving sociale steun oplevert zoals praktische hulp of een luisterend oor.

Het kan een negatieve invloed hebben bij bijvoorbeeld stress, een overlijden, of bij gebrek aan een partner.

Er zijn verschillende gedragsverklarende modellen die inzicht geven in relevante determinanten van gezondheidsgedrag en de samenhang tussen verschillende determinanten. Gedragsverklarende modellen zijn bv.:

Sociaal-Cognitieve theorie;
Beredeneerd Gedrag Model;
Theorie van gepland gedrag;
Zelf determinatie theorie.

Waarom spelen ook niet beïnvloedbare determinanten een belangrijke rol bij preventie?

Deze kunnen behulpzaam zijn bij het identificeren van groepen met een verhoogde kans op een bepaalde aandoening of op een bepaald risicogedrag.

Er zijn verschillende soorten preventieve interventies te onderscheiden, waarbij drie verschillende soorten indelingen worden gebruikt.
Bij indeling naar doelgroep, wordt er onderscheid gemaakt naar ziektestadium. Dat levert de volgende vier soorten interventies op:

Universele preventie
Deze bevordert en beschermt actief de gezondheid van de gezonde bevolking;
Selectieve preventie
Deze probeert te voorkomen dat personen met een of meerdere risicofactoren (determinanten) voor een bepaalde aandoening daadwerkelijk ziek worden;
Geïndiceerde preventie
deze probeert te voorkomen dat beginnende klachten verergeren tot een aandoening;
Zorggerelateerde preventie
deze probeert te voorkomen dat een bestaande aandoening leidt tot complicaties, beperkingen, een lagere kwaliteit van leven of sterfte;

Er zijn verschillende soorten preventieve interventies te onderscheiden, waarbij drie verschillende soorten indelingen worden gebruikt.
De manier van uitvoering, geeft de volgende drie soorten interventies:

Individuele gezondheidspsychologische interventies;
Gezondheidpsychologische interventie op groepsniveau;
Massamediale gezondheidspsychologische interventies.

Welk type interventie het beste past, hangt af van het doel van de interventie, de fase in het klachten-/ziekteproces en de individuele voorkeuren. Er is een breed scala aan interventies, als we kijken naar het doel ervan. Zo zijn er interventies gericht op het:

Vergroten van kennis;
Aanleren van vaardigheden;
Te leren reflecteren;
Weerbaarheid en veerkracht vergroten.

Blue zones zijn 5 gebieden op de wereld waar mensen tot op hoge leeftijd kerngezond zijn. Welke 6 aspecten zijn er volgens hoogleraar Jaap Seidell van belang voor een gezonde veroudering?

- Leven naar je biologische klok
- Licht ontbijt: stoppen met eten zodra je 80% vol zit
- Een actieve dag
- Een goede maaltijd: groente, fruit, noten, vis en soms vlees
- Alcohol beperken
- Sterk sociaal netwerk

Cijfers van de gezondheidsmonitor van CBS Statline laten verschillende cijfers zien over roken, alcoholgebruik, gewicht, lichamelijke activiteit en voeding.

Ondanks dat 65-plussers op de meeste leefstijlgedragingen positiever lijken te scoren dan de algemene bevolking, wat blijkt uit deze cijfers wat betreft het eten van groente en fruit, voldoende bewegen en overgewicht?

De grote meerderheid van de ouderen eet onvoldoende groente en fruit en bijna 30% van de ouderen beweegt onvoldoende. Bijna 60% van de ouderen blijkt overgewicht te hebben.

Gezien de relatie tussen leefstijl en gezondheid, kan de beïnvloeding van deze leefstijlgedragingen tot een betere gezondheid leiden.

Diverse factoren uit de fysieke omgeving van ouderen beïnvloeden hun leefstijl en gezondheid.

Het gaat om de volgende factoren; wat houden deze in?

veiligheid
toegang tot faciliteiten
weersomstandigheden
binnenmilieu

Veilige woonomgeving, verkeersveiligheid. De fysieke of mentale achteruitgang kunnen de veiligheid negatief beïnvloeden.
beperkte toegang tot faciliteiten kan mobiliteit en zelfredzaamheid van ouderen verminderen
ouderen zijn gevoeliger voor hitte en kou. Hierdoor kunnen ouderen minder actief zijn
stoffen binnen huis die gezondheid en zelfredzaamheid negatief beïnvloeden.

Waarom worden alleen staande ouderen als kwetsbaar gezien?

Omdat een partner een belangrijke bron van steun is bij (gezondheid)problemen

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Handboek Ouderenpsychologie | 9789058983121 | Marja Vink, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Biologische veroudering en leeftijdsgerelateerde aandoeningen - Happy and healthy ageing: een gezondheidspsychologisch perspectief