Gezondheidsgerelateerd gedrag en gezondheidsbevordering - De belangrijkste determinanten van gezondheidsgerelateerd gedrag benoemen en toelichten, evenals modellen en/of theorieën, waarin die determinanten zijn opgenomen - General factors in health-related behavior

14 belangrijke vragen over Gezondheidsgerelateerd gedrag en gezondheidsbevordering - De belangrijkste determinanten van gezondheidsgerelateerd gedrag benoemen en toelichten, evenals modellen en/of theorieën, waarin die determinanten zijn opgenomen - General factors in health-related behavior

Welke factoren zijn van invloed of men wel of niet gezond gedrag vertoond?

  • Erfelijkheid (alcoholgebruik)
  • Sociale factoren: mensen kunnen gezond gedrag leren (operante conditionering/instrumenteel leren, modelling, gewoonte)
  • Persoonlijke factoren: waarneming (perceptie) en kennis (cognitie) van symptomen kan het gezond gedrag van mensen beïnvloeden.
  • Persoonlijke factoren: nauwgezetheid - de neiging om plichtsgetrouw, planmatig, georganiseerd en ijverig te zijn - wordt geassocieerd met veel gezonde gewoontes
  • Emotionele factoren: mensen met hoge stress nemen weinig tijd om te bewegen en goed te eten. Vrouwen met kanker zullen geen mammografie laten maken als ze bang zijn voor de uitkomst.

Operante conditionering is het veranderen van gedrag aan de hand van de consequenties. Aan de hand van welke 3 consequenties leert men?

  1. Reinforcement (bekrachtigen)
  2. Extinction (uitdoving)
  3. Punishment (straf)

Mensen leren gezond gedrag door operante conditionering (instrumenteel leren) waarbij het gedrag wordt aangepast vanwege de consequenties die dat heeft. Welke drie consequenties zijn belangrijk?

  • Bekrachtiging: we doen iets omdat het een plezierige consequentie heeft.
  • Extinctie: we gaan iets minder doen omdat de consequenties worden verwijderd
  • Bestraffing: we doen iets niet omdat de consequentie ongewenst is
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Er worden doorgaans twee soorten bekrachtigers en twee soorten bestraffers onderscheiden, die ongeveer hetzelfde effect op het leergedrag hebben. Welke zijn dit?

  • Positieve bekrachtiging: het toevoegen van een positieve prikkel (bijvoorbeeld een muntje geven in ruil voor tandenpoetsen)
  • Negatieve bekrachtiging: het wegnemen van een negatieve prikkel (bijvoorbeeld verminderde hoofdpijn door het slikken van een aspirine, het staken van een alarm bij het dragen van een autogordel)
  • Positieve correctie: het aanbieden of toedienen van een negatieve prikkel (bijvoorbeeld, met de neus tegen het schrikdraad komen)
  • Negatieve correctie: de afwezigheid of ophouden van de positieve prikkel (bijvoorbeeld onthouden van voedsel, een kind zijn speelgoed afnemen als het vervelend is).

Welke elementen spelen een rol wanneer gedrag een gewoonte is geworden?

-> gedrag is minder afhankelijk geworden van de gevolgen en meer afhankelijk van de antecedenten waarmee het verbonden was in het verleden

Antecedenten = interne of externe stimuli die voorafgaan en die de gelegenheid scheppen voor een gedrag

! Gedrag dat een gewoonte is geworden is heel moeilijk te veranderen

Welke 3 cognitieve factoren in relatie tot het ervaren van symptomen spelen een belangrijke rol in het gezondheidsgedrag van mensen?

  1. Kennis over een gezondheidsissue en de motivatie om de uitdagingen het hoofd te bieden bij het aanpassen van gedrag
  2. Mensen maken een inschatting over hun gezondheid en passen hun gedrag daarop aan. Deze inschatting kan vaak gebaseerd zijn op verkeerde informatie, zoals mensen met een hoge bloeddruk die denken dat het voelbaar is wanneer de druk te hoog wordt en daarna besluiten dat ze geen medicijnen meer nodig hebben.
  3. 'Unrealistic optimism' --> denken dat je gezond bent in vergelijking met anderen. Dit kan de gezondheid in gevaar kan brengen.

Waardoor wordt gezondheid gerelateerd gedrag nog beïnvloed buiten leren (conditionering) en modelling?

-> sociaal: vrienden en familie kunnen aanmoedigen of ontmoedigen van gedrag

-> persoonlijkheid:  conscientiousness is een persoonlijkheidskarakteristiek die geassocieerd is met vele gezondheidsgedragingen

-> emotionele staat

Op welke manier spelen cognitieve factoren een rol bij gezondheidsgedrag?

-> mensen moeten de juiste kennis hebben over het gezondheidsprobleem EN  de mogelijkheid om het probleem op te lossen
    ° vb hoe fitness integreren in de dagelijkse routine

-> mensen maken ook een beoordeling over de impact op hun gezondheid en die beoordeling kan gebaseerd zijn op misconcepties

=> ! Overtuigingen (beliefs) zijn een belangrijke determinant bij gezondheidsgedrag
    ° vb onrealistisch optimisme gebaseerd op onlogische ideeën
    ° vb ook onrealistisch pessimisme

Waarvan is het gedrag afhankelijk bij een gewoonte?

Het gedrag is niet meer afhankelijk van consequenties maar wel van antecedenten (voorafgaande aanleidingen) - externe of interne stimuli die voorafgaan aan een gedragspatroon.

Waarom zijn studies over optimistische of pessimistische overtuigingen van belang voor gezondheidsgedrag?

1. Tonen aan de gevoelens van onkwetsbaarheid voorkomen bij alle leeftijden (niet enkel adolescenten)

2. Mensen die gezondheidsgedrag vertonen tonen de neiging om zich anders tot risico te voelen voor de geassocieerde gezondheidsproblemen

3. Gezondheidsprofessionals kunnen deze overtuigingen aanpakken met gezondheidsprogramma's die helpen om de mensen de risico's realistischer in te schatten

Veel gedrag wordt beïnvloed door sociale factoren. Leg uit:

Vrienden en familie: kunnen kinderen aanmoedigen gezond gedrag te vertonen (als je dit vroeg genoeg doet, hebben slechte gewoontes weinig kans). Er zijn verschillen in de vormen van aanmoediging tussen jongens en meisjes, wat jongens meer zal aanmoedigen gezond gedrag te vertonen.

Perceptie in combinatie met de symptomen zijn van invloed op het gedrag. Leg uit.


Gedrag: symptomen negeren. Wanneer symptomen niet zo ernstig zijn passen mensen hun gedrag aan om het probleem zoals zij het interpreteren aan te pakken.
Gedrag: meteen medische hulp inschakelen. Wanneer de symptomen worden geïnterpreteerd als ernstig zal bijna iedereen die toegang heeft tot medische hulp die inschakelen.

Wat is unrealistic optimisme?


Unrealistic optimisme: mensen denken dat ze gezonder zijn en minder kans maken op ziektes in vergelijking met anderen. Dit is gebaseerd op onlogische redeneringen zoals: het is me nog niet eerder overkomen, dus zal het nu ook wel niet zo zijn.

Naarmate men zieker wordt, verminderd het unrealistic optimisme en kan het veranderen in unrealistic pessimism.

Waarom zijn studies naar optimisme of pessimisme van belang?

  1. Het gevoel van onaantastbaarheid komt voor op alle leeftijden (niet alleen bij jongelui).
  2. Mensen die gezond gedrag vertonen doen dat omdat ze denken dat ze anders risico lopen om ziek te worden. Wat betekent dat mensen met een onrealistische positieve kijk op hun gezondheid niet snel preventieve maatregelen zullen nemen.
  3. Professionele hulpverleners kunnen deze kennis gebruiken om programma's te ontwikkelen waarin mensen worden aangespoord meer realistisch naar hun risico te kijken.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo