Startpagina / Samenvattingen / Health Psychology: Biopsychosocial Interactions, 8th Edition / gezondheid-psychologie-ziekt

An overview of psychology and health - Seeing a need: psychology's role in health

Q: Lifestyle and illness --> wat zijn risicofactoren?

Risicofactoren = zijn karakteristieken en omstandigheden die gelinkt zijn aan de ontwikkeling van een ziekte of van een kwetsuur -> biologische risicofactoren: overgeërfde genen -> gedrag risicofactoren: roken, vet eten, !! Een risicofactor is gelinkt met een gezondheidsprobleem, het veroorzaakt het gezondheidsprobleem niet noodzakelijk !!

Q: Wat zijn de verschillen in gedragsgeneeskunde, psychosomatische geneeskunde en gezondheidspsychologie?

Er is veel overlap maar maar de focus lift net even anders psychosomatische geneeskunde : Wetenschap die zich bezighoudt met lichamelijke ziekten met een waar psychische component een belangrijke factor is. Sterk gelinkt met de medische discipline, bijv. dmv toepassen van psychiatrie Behavioral medicine ; medische gedragswetenschappen. Bestudering van gedrag vanuit de medische/ gezondheidsoptiek Gezondheidspsychologie focust op psychologie en haar subvelden: Ten eerste houdt de gezondheidspsychologie zich voornamelijk bezig met lichamelijke gezondheid en ziekte. Het verbeteren het functioneren en herstel van mensen die ziek zijn of richt op preventie van ziekte

Q: Welke gedrag risicofactoren zijn gelinkt aan de 5 voornaamste doodsoorzaken in de US

1. Heart disease : roken, vet eten (cholesterol), obesitas, gebrek aan beweging 2. Kanker : roken, alcohol, dieet 3. Infarct : roken, vet eten (cholesterol), gebrek aan beweging 4. COPD : roken 5. Ongevallen : alcohol en drugs, geen veiligheidsgordel

Q: Lifestyle and illness --> geef 3 redenen waarom mensen zich niet gedragen volgens datgene wat goed voor hen is?

1. Minder gezond gedrag geeft vaak onmiddellijk plezier en de lange termijn negatieve gevolgen lijken ver weg zowel in tijd als in waarschijnlijkheid. 2. Sociale druk om mee te doen met ongezond gedrag om erbij te willen horen (drugs, sigaretten, alcohol..) 3. Sommig gedrag heeft zich tot een sterke gewoonte ontwikkeld, waardoor fysieke verslaving en psychologische afhankelijkheid is ontstaan

36 belangrijke vragen over An overview of psychology and health - Seeing a need: psychology's role in health

Waarom heeft het biomedisch model een update nodig?

Omdat de medisch kosten torenhoog blijven oplopen, worden we meer gedwongen te kijken naar benaderingen die gaan over het verbeteren van iemands gezondheid.
toename in chronische ziekten en dan met name gericht op vroege diagnostiek i.p.v. behandeling van deze ziekten
de mens is veranderd - mondiger, rijker en meer kennis --> de persoon als individu is niet meegenomen in het biomedisch model.
psychologische en sociale factoren moeten worden meegenomen. Omdat onderzoekers ontdekt hebben dat er een link is tussen persoonseigenschappen en gezondheid.

Waarom had het biomedisch model een update nodig?

Omdat de medisch kosten torenhoog blijven oplopen
ziektepatronen die veranderden, (zoals toename in chronische ziekten door vroege verbeterde diagnostiek i.p.v. behandeling van deze ziekten)
de mens is veranderd - gemotiveerder, kunnen doktersbezoeken betalen en meer kennis ==> psychologische en sociale factoren moeten worden meegenomen. Omdat onderzoekers ontdekt hebben dat er een link is tussen persoonseigenschappen en gezondheid.
en de persoon als een uniek individu is niet opgenomen in het biomedisch model

Toen de hygiëne maatregelen in opmars kwamen, heeft dat de leefstijl van mensen veranderd. Waarom is het ook van belang om leefstijl te veranderen vanuit psychologische en sociale oogpunt?

Het is van belang om bij de ontwikkeling van een ziekte niet alleen te kijken naar de biologische risicofactoren, maar ook de risico's van gedrag (bijv. sigaretten roken). Deze risico's veroorzaken niet per se de ziekte, maar het is gerelateerd aan een ziekte --> je loopt meer risico op kanker als je rookt.

In geïndustrialiseerde landen zijn gedragsfactoren de oorzaak van de excessieve uitgaven in de zorg (obesitas, roken).

Persoonlijkheid en ziekte: welk onderzoek toont aan dat bepaalde persoonlijkheden zijn gelinkt aan ziekten:

Een laag niveau van nauwgezetheid in de kinderjaren is gerelateerd aan sterfte op jongere leeftijd tgv hart-en vaatziekten. - mensen die hoge niveaus van depressie, angst, woede/vijandigheid, pessimisme: varieteit aan ziekten maar mn hartfalen.
- mensen met een hoge mate van positieve emoties (ook tov ziekteproces) worden minder snel ziek en herstellen sneller.

Lifestyle and illness
--> wat zijn risicofactoren?

Risicofactoren = zijn karakteristieken en omstandigheden die gelinkt zijn aan de ontwikkeling van een ziekte of van een kwetsuur
-> biologische risicofactoren: overgeërfde genen
-> gedrag risicofactoren: roken, vet eten,

!! Een risicofactor is gelinkt met een gezondheidsprobleem, het veroorzaakt het gezondheidsprobleem niet noodzakelijk !!

Waarom schiet het biomedische model tekort?

Nieuwe aanpak om de gezondheid van mensen te verbeteren is nodig, want:

Medische kosten reizen de pan uit.
Mensen zijn veranderd – meer bewust van signalen van het lichaam, meer gemotiveerd om eigen gezondheid te verbeteren, meer geld om zorg te kunnen veroorloven. Echter, de persoon als een unieke entiteit maakt geen deel uit van het biomedische model.

Wat zijn de verschillen in gedragsgeneeskunde, psychosomatische geneeskunde en gezondheidspsychologie?

Er is veel overlap maar maar de focus lift net even anders

psychosomatische geneeskunde: Wetenschap die zich bezighoudt met lichamelijke ziekten met een waar psychische component een belangrijke factor is. Sterk gelinkt met de medische discipline, bijv. dmv toepassen van psychiatrie
Behavioral medicine; medische gedragswetenschappen. Bestudering van gedrag vanuit de medische/ gezondheidsoptiek
Gezondheidspsychologie focust op psychologie en haar subvelden: Ten eerste houdt de gezondheidspsychologie zich voornamelijk bezig met lichamelijke gezondheid en ziekte. Het verbeteren het functioneren en herstel van mensen die ziek zijn of richt op preventie van ziekte

Welke gedrag risicofactoren zijn gelinkt aan de 5 voornaamste doodsoorzaken in de US

1. Heart disease: roken, vet eten (cholesterol), obesitas, gebrek aan beweging
2. Kanker: roken, alcohol, dieet
3. Infarct: roken, vet eten (cholesterol), gebrek aan beweging
4. COPD: roken
5. Ongevallen: alcohol en drugs, geen veiligheidsgordel

Naast biomedische processen spelen ook psychologische en sociale factoren een rol in gezondheid en ziekten. Noem twee van deze factoren:

Levensstijl
Persoonlijkheid

Lifestyle and illness
--> geef 3 redenen waarom mensen zich niet gedragen volgens datgene wat goed voor hen is?

1. Minder gezond gedrag geeft vaak onmiddellijk plezier en de lange termijn negatieve gevolgen lijken ver weg zowel in tijd als in waarschijnlijkheid.
2. Sociale druk om mee te doen met ongezond gedrag om erbij te willen horen (drugs, sigaretten, alcohol..)
3. Sommig gedrag heeft zich tot een sterke gewoonte ontwikkeld, waardoor fysieke verslaving en psychologische afhankelijkheid is ontstaan

Wat hebben onderzoekers gevonden bij mensen die weinig bewustwording hebben, die veel positieve emoties beleven, die hoog scoren op angst, depressie en wantrouwen/pessimisme?

Weinig bewustwording:
mensen sterven eerder aan aandoeningen aan hart en bloedvaten.
Veel positivisme:
mensen leven langer
Hoge score angst, depressie, wantrouwen:
mensen ontwikkelen eerder en sterven vroeger aan verschillende ziektes, met name aan hartaandoeningen.

Personality and illness
--> wat zijn de linken tussen gezondheid en persoonlijkheidskenmerken

!! Persoonlijkheid refereert naar een persoon zijn cognitieve, affectieve of gedragsvoorkeuren die redelijk stabiel zijn over tijd en in situaties.

1. Individuen met lage niveaus van "conscientiousness" gemeten in de kindertijd of adolescentie, sterven op vroege leeftijd (oa door cardiovasculaire ziekten)
2. Individuen met hoge niveaus van positieve emoties (geluk, enthousiasme) neigen om langer te leven dan personen met lage niveaus
3. Hoge niveaus van angst, depressie, vijandigheid of pessimisme hebben een hoger risico om vroegtijdig een variëteit aan ziekten te ontwikkelen (vooral hartziekten)

Welke 2 velden, die de rol van de psychologie in ziekten bestuderen, zijn voortgekomen uit het behaviorisme?

Gedragsgeneeskunde
Gezondheidspsychologie

Leg uit waarom er geen éénrichtingsverkeer is tussen iemands persoonlijkheid en ziek-zijn.

Ziekte heeft effect op iemand kijk op het leven. En je kunt ook tijdens het ziek-zijn je kijk op het leven veranderen waardoor je herstel kan bevorderen.
Dit is de reden dat het van belang is om ook de psychosociale en sociale factoren mee te nemen op gebied van gezondheid en ziekte

Waarom doen mensen wat slecht voor hun is?

Keuze tussen plezier op de korte termijn vs.lange termijn
Sociale druk
Sterke gewoontes
Onwetendheid

Welke professies heeft een gezondheidspsycholoog?

Meeste gezondheidspsychologen werken in ziekenhuizen en klinieken en academische afdelingen van universiteiten.

direct: hulp aan patiënten: bijv. door therapie voor depressie tgv ziekte, of leren van bepaalde technieken zoals biofeedback om pijn te reguleren.

indirect: door onderzoek informatie over lifestyle en preventie, maar kunnen ook gezondheidsprofessionals helpen bij het begrijpen van de psychosociale behoefte van hun patiënten.

Welke 7 aspecten van onze leefstijl hebben invloed op gezondheid?

1. Slaapgewoonte
2. Ontbijten
3. Eten tussen de maaltijden door
4. Gewicht behouden
5. Roken
6. Alcohol
7. Fysieke activiteit (bewegen)

Wat is psychosomatische geneeskunde?

Wetenschap die zich bezighoudt met ziekten met een psychische component. In de beginjaren lag de focus met name op de psychoanalytische interpretaties van specifieke gezondheidsproblemen.
Tegenwoordig is het een brede veld dat zich richt op interrelationele verbindingen tussen psychosociaal, sociale, biologische en psychologische functies. Ook de ontwikkeling en de oorsprong van een ziekte valt eronder.

Geef drie bevindingen uit de research over de invloed van leefstijl op gezondheid?

1. De gezondheid van de volwassenen die al de 7 gezondheidsgewoontes volgenden was consistent dezelfde als diegenen die 30 jaar jonger waren en die geen gezondheidsgewoonte toepasten.

2. Deze gezondheidsgewoontes waren ook belangrijk voor de toekomstige gezondheid van deze personen.

3. Breslow vond 9,5 jaren later dat het aantal overlijdens daalde bij die personen die meer gezondheidsgewoontes toepasten

==> BEHAVIOR MATTERS !!

Wat wordt bestudeerd in klinische psychologie? Wanneer is het ontstaan?

Het eerste vakgebied dat zich bezighield met het bestuderen van de wisselwerking tussen het emotionele leven en de lichamelijke processen. Ontstaan in de jaren 30 van de 20e eeuw.

Wat heeft conversie hysterie te maken met psychosomatische geneeskunde?

Doordat Freud in de 20ste eeuw zijn psychoanalytische theorie heeft gebruikt om dit te verklaren, leidde dit tot de ontwikkeling van de psychosomatische wetenschap - rond 1930.

Hoe ontstond en hoe evolueerde de psycho-somatische aanpak?

1. ontstaan bij de psycho-analytische theorie van Freud (zie conversion hysteria) -> de nood om die ziektebeelden te begrijpen, gaf een aanzet aan de ontwikkeling van de studie over de relatie tussen het emotionele leven en lichamelijke processen.

2. Psychosomatic medecine werd gevormd in 1930, met tijdschrijft "psychosomatic medicine" -> de oprichters voornamelijk in geneeskunde opgeleid, psycho-analytici, psychiaters

3. Vroege research focuste vooral op psycho-analytische interpretaties voor specifieke concrete gezondheidsproblemen

4. Momenteel een breder veld dat de relaties tss psychologische en sociale factoren, biologische en fysiologische functies op de ontwikkeling en evolutie van ziekte bestudeert

Welke 2 stromingen kwamen in de jaren 70 in opkomst?

- de medische gedragswetenschappen.
- gezondheidspsychologie.

Welke vier doelen van gezondheidspsychologie heeft Matarazzo uitgelijnd (1982)?

Op educatief, wetenschappelijk en professioneel gebied een bijdrage leveren aan:

de gezondheid te bevorderen en in stand te houden
om ziekten te voorkomen en te behandelen en ‘goed’ omgaan met ziekte
het identificeren van de oorzaken van ziekte, gezondheid, en van diagnostische factoren
analyseren en verbeteren van gezondheidszorg en het gezondheidsbeleid.

Welke zijn de 2 bepalende karakteristieken van de gedragsgeneeskunde (behavioral medicine).

1. Het lidmaatschap is interdisciplinair, leden komen uit een breed veld van interesses (psychologie, sociologie, verschillende medische disciplines)
2. Ontstond uit de gedragspsychologie (behaviorisme)
-> klassieke conditionering
-> operante conditionering

Welke 2 kenmerken typeren de medische gedragswetenschappen?

- het lidmaatschap is interdisciplinair.
- het is ontstaan uit het behaviorisme.

Gezondheidspsychologie lijkt overlap te hebben met de wetenschapsvelden klinische psychologie en medische psychologie. Wat is nu het verschil van gezondheidspsychologie met de genoemde wetenschapsgebieden?

Volgens Sarafino & Smith is er vooral sprake van accentverschillen, de verschillende wetenschapsgebieden leggen net weer een andere nadruk op bepaalde onderwerpen en gezichtspunten uit hun onderzoeksveld.

Klinische psychologie is interdisciplinair en omvat artsen en gedragswetenschappers, maar houdt nauw verwantschap met medische disciplines.

Medische psychologie is ook interdisciplinair en richt zich met name op interventies om gezonde leefstijl te promoten.

Gezondheidspsychologie is gebaseerd op psychologie identificeert en verandert levensstijl dat leidt tot ziektes.

Welke 2 types van leren hebben mensen, uitgaande van het behaviorisme?

- de klassieke conditionering: een gecontroleerde stimulus is in staat om een respons uit te lokken vanuit de associatie met een ongecontroleerde stimulus die al eerder een respons had uitgelokt.
- operante conditionering: gedrag verandert vanwege de gevolgen - straf of beloning.

Ter aanvulling uit het online boek: Uit de definities van gezondheidspsychologie zijn volgens Maes (1986) een tweetal belangrijke uitgangspunten af te leiden. Welke zijn dit?

Ten eerste houdt de gezondheidspsychologie zich voornamelijk bezig met lichamelijke gezondheid en ziekte en onderscheidt het zich hierin van de klinische psychologie, waarin men zich voornamelijk richt op de psychische gezondheid. Maar ook hier is er regelmatig sprake van overlap.
Daarnaast richt de gezondheidspsychologie zich zeker niet alleen op ziektegedrag, maar ook op bevorderen en bewaken van gezondheid (preventie). Hierin onderscheidt ze zich bijvoorbeeld van de medische psychologie, waarin men zich voornamelijk richt op ziektegedrag.

Welke bevindingen hebben in de '70s aangetoond dat de link tussen geest en lichaam indringender was dan eerder aangenomen?

1. Conditioneringsmethoden hadden therapeutisch effect in het verhelpen van problematisch gedrag (overeten, angst, schrik)
2. Fysiologie psychologen hadden duidelijk aangetoond dat bepaalde psychologische gebeurtenissen effect hebben op lichamelijke functies (bloeddruk)
3. Door biofeedback slagen mensen erin om hun fysiologische processen te beïnvloeden (biofeedback als operante conditionering, versterking)

Van waaruit is de therapeutische interventie biofeedback ontstaan?

Vanuit de bevindingen dat de mens kan leren om controle te hebben over verschillende fysiologische systemen, als ze maar feedback krijgen over wat deze systemen met je doen. Hierdoor is de link tussen lichaam en geest nogmaals bevestigd.
Het is een proces van operante conditionering.

Welke zijn de 4 objectieven voor de gezondheidspsychologie die Joseph Matarazzo naar voren bracht? En geef aan hoe psychologen hieraan kunnen bijdragen.

1. Het promoten en in standhouden van gezondheid
   - psy bestuderen waarom en waarom niet mensen roken, alcohol drinken of bepaalde diëten volgen -> resultaat ontwikkelen van gezondheidsprogramma's voor scholen en mediacampagnes over gezonde leefstijlen

2. Ziekte voorkomen en behandelen
   - psy principles toegepast hebben geholpen om ziekte te voorkomen (vb cholesterol)
   - rehabilitatie programma's

3. Oorzaken en diagnostische correlaties identificeren van gezondheid, ziekte en aanverwante dysfuncties
   - bijvoorbeeld het belang van persoonlijkheidsfactoren

4. Analyseren en verbeteren van gezondheidsystemen en -politiek

In 1978 werd de afdeling Gezondheidspsychologie en de 1ste president Matarazzo heeft 4 doelen gesteld. Welke 4?

bevorderen en houden van gezondheid.
voorkomen en behandelen van ziekte.
opsporen van de oorzaken en diagnostische verband van gezondheid, ziekte en gerelateerd disfunctioneren.
analyseren en verbeteren van gezondheidssystemen en gezondheidsbeleid.

Psycho-somatische geneeskunde, gedragsgeneeskunde en gezondheidspsychologie: wat zijn de specifieke topics waarop zij focussen en hun standpunt?

1. Psycho-somatische geneeskunde
- interdisciplinair werkveld van doctors en gedragswetenschappers
- nauw verbonden met medische disciplines (waaronder de toepassing van psychiatrie

2. Gedragsgeneeskunde
- interdisciplinair werkveld
- focus op interventies die gezonde levenstijlen promoten zonder drugs of chirurgie

3. Gezondheidspsychologie
- basis in de psychologie, leunt sterk aan bij klinische, sociale ontwikkelings, experimentele fysiologische psy
- wil levensstijlen identificeren en veranderen die tot ziekte leiden en ook die het herstel en functioneren mensen met ziekte bestuderen

Er zijn overeenkomsten (zelfde doelen, dezelfde onderwerpen worden bestudeerd, zelfde kennis) tussen behaviorisme, psychosomatische geneeskunde en gezondheidszorg. Wat zijn de verschillen?

Het grootste verschil ligt op de focus die de verschillende gebieden hebben.
De eerste heeft de focus op gezondheidsbevorderende interventies. De tweede zit op de medische discipline en de derde komt voort uit psychologie en gaat over veranderen van leefstijl om gezondheid te bevorderen en het verbeteren van iemand functioneren of gericht op herstel bij ziekte.

Gezondheidspsychologie lijkt overlap te hebben met de wetenschapsvelden klinische psychologie en medische psychologie (ook wel behavioral medicine). Wat is nu het verschil van gezondheidspsychologie met de genoemde wetenschapsgebieden?

Ten eerste houdt de gezondheidspsychologie zich voornamelijk bezig met lichamelijke gezondheid en ziekte en onderscheidt het zich hierin van de klinische psychologie, waarin men zich voornamelijk richt op de psychische gezondheid. Maar ook hier is er regelmatig sprake van overlap.

Daarnaast richt de gezondheidspsychologie zich zeker niet alleen op ziektegedrag, maar ook op bevorderen en bewaken van gezondheid (preventie). Hierin onderscheidt ze zich bijvoorbeeld van de medische psychologie, waarin men zich voornamelijk richt op ziektegedrag.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Health Psychology: Biopsychosocial Interactions, 8th Edition | 9781118802823 | Edward P Sarafino, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.