Startpagina / Samenvattingen / Health Psychology Biopsychosocial Interactions / gedrag-ziekt-model

Gezondheidsgedrag en gezondheidsbevordering

Q: Welke drie gezondheidsgedragingen zijn er

'Well behavior' om je goede gezondheid te behouden 'Symptom-based behavior' om een probleem te ondervangen en behandeling te vinden 'Sick-role behavior' behandeling ondergaan of aanpassen aan een ziekte die je hebt

17 belangrijke vragen over Gezondheidsgedrag en gezondheidsbevordering

Wat zijn health habbits?

Gebruikelijk gedrag (gewoonte), gezondheid gerelateerd gedrag-beïnvloed de kans of iemand chronische ziekte ontwikkeld.

Wat zijn de belangrijkste doodsoorzaken in de huidige tijd en hoe verschilt dat van de jaren 60?

Hartaandoeningen (24%)
Maligniteiten (23 %)
Chronisc luchtwegaandoeningen (6%)
Ongevallen (5%)
Beroerte (5%)

In de jaren 60

Meer overlijdens aan hartaandoeningen (39%)
Minder kanker (16%)
Derde doodsoorzaak beroerte (11%)
Longaandoeningen veel lager in de lijst

Wat zijn risico factoren voor de gezondheid?

Roken, overmatig alcohol en drugsgebruik, dieet met veel vet en cholesterol, overgewicht door teveel eten, te weinig lichaamsbeweging en onveilig gedrag zoals het niet dragen van autogordel.

Welke drie gezondheidsgedragingen zijn er

"Well behavior" om je goede gezondheid te behouden
"Symptom-based behavior" om een probleem te ondervangen en behandeling te vinden
"Sick-role behavior" behandeling ondergaan of aanpassen aan een ziekte die je hebt

Wat is het ASE model (De Vries e.a., 1988; 1995)

In Nederland is het ‘A(ttitude) S(ociale invloed) E(igen-effectiviteitsverwachting) Model’ ontwikkeld, een aan de Theorie van Gepland Gedrag verwant model dat veel overeenkomsten heeft met de modellen van Ajzen en Fishbein en Ajzen. Dit ASE Model (De Vries e.a., 1988; 1995) is in Nederland regelmatig gebruikt als basis voor de ontwikkeling van interventies om gezond gedrag te bevorderen.

Op welke 3 typen pogingen om ziekte te voorkomen worden toegepast?

Gedrag beinvloeden--> promoten tanden poetsen door bv info te geven hoe te poetsen
Maatregelen vanuit de omgeving-->Publieke gezondheid officials die fluoriderend water beschikbaar stellen of promoten
Preventieve medische maatregelen--> tandplak verwijderen en gaatjes repareren door tandarts

Wat is het verschil in primaire, secundaire en tertiaire ziekte preventie?

Primair-->Ondernomen handelingen om ziekte of letsel te voorkomen. Zoals ons well-behavior om je gordel om te doen of er een vriend aan te herinneren of tv reclames.
Secundair--> Handelingen om ziekte of letsel vroegtijdig te identificeren en te stoppen of terug te draaien. Zoals jaarlijkse check voor borstkanker en de handelingen die onder symptoom gebaseerd gedrag vallen.
Tertiair--> Als serieus letsel of ziekte zich voordoet, voorbij de vroege fase, lijdt dit vaak tot blijvende of onomkeerbare schade, tertiaire preventie richt zich op handelingen om de situatie niet te verergeren (in stand houden) of het proces te vertragen (terminaal)

Welke 3 factoren kunnen het systeem van het voorkomen van ziekte ipv genezen als het zover is hinder ondervinden?

Factoren binnen het individu--> uitstel/afstel, stoppen behandeling, gewoonte/verslaving, hoe verander je gewoonte (onvoldoende cognitieve capaciteit), onvoldoende self-efficiancy, ziekte / drug beïnvloeden cognitieve capaciteit / motivatie middels stemming en energie level.
Interpersoonlijke factoren--> nieuwe koppels nemen elkaars gewoonten over, gezin waarvan slechts 1 persoon wil veranderen, zuipen met collega's / vrienden.
Factoren in de community--> Overheid heeft nog niet voldoende info, giftige stoffen in de industrie waarvan veel belasting afhankelijk is, preventie die niet vergoed wordt enz enz

Welke factoren spelen een rol of wel of geen algeheel of gedeeltelijk gezondheidsgedrag vertonen?

Learning--> Operante conditionering oa extinction (als de concequentie's welke bepaald gedrag in stand houden verdwijnen, zal de response neiging verminderen) reïnforcement en punishment, social learning of medeling, habituering waarmee het automatisch word--> zien van pakje word een trigger (antecedents)
Social, persoonlijke en emotionele factoren--> aanmoediging omgeving, emotioneel met name stress en de mate van concentieusheid steelt een grote rol in persoonlijkheid.
perceptie en cognitie--> interpretatie klachten, kennis en ability problemen oplossen, unrealistic optimism.

In de Social Cognitive Theory wordt de intentie ook verklaard door drie soorten determinanten, welke?

de afweging van voor- en nadelen (outcome expectancies of verwachte uitkomsten van het gedrag, vergelijkbaar met de attitude uit voorgaande modellen): bijvoorbeeld ‘door te roken ga ik stinken’, maar ook ‘door te roken hoor ik erbij’
sociale invloeden (modelling): bijvoorbeeld ‘alle gezellige mensen uit mijn omgeving roken’
inschatting van het eigen kunnen (eigen-effectiviteitsverwachtingen): bijvoorbeeld ‘helemaal stoppen met roken, dat lukt mij nooit’.

Wat is het Stages of changes construct

Het Stages of change-construct is geen construct dat bestaand gedrag probeert te verklaren of te voorspellen, maar – de naam zegt het al – is een construct dat een beschrijving geeft van het proces van gedragsverandering.

Het construct geeft aan dat verandering van gezondheidsgedrag niet een eenvoudige stap van ongezond naar gezond gedrag is (gisteren rookte ik, vandaag ben ik gestopt), maar dat hierin ten minste vijf verschillende fasen zijn te onderscheiden: precontemplatie, contemplatie, voorbereiding (preparation), actie en gedragsbehoud (maintenance).

Inzet om ziekte te voorkomen zit op drie aspecten, welke?

Gedrags invloeden
Omgevings factoren
Preventieve medische factoren

Waarom wordt het health belief model de dag van vandaag niet zo vaak meer gebruikt?

Vanwege een aantal tekortkomingen:

Model suggereert dat men vanuit gezondheidsmotieven zou handelen als we minder vet gaan eten bijvoorbeeld kan dit ook zijn omdat we een strak lijf willen of dat we stoppen met roken omdat we het niet meer kunnen betalen. Er zijn dus ook andere determinanten.
Model is niet passend om gewoontegedrag te verklaren
Een derde tekortkoming is het gebrek aan duidelijkheid over hoe de factoren in het model goed gemeten kunnen worden.

Beschrijf de protectie motivatie theorie

Protectie motivatie resulteert in gedrag.

Protectie motivatie is enerzijds afhankelijk van maladoptieve responses en anderzijds van adaptieve responses

Maladaptieve responses-->intrinsieke en extrensieke beloningen--> ernst en kwetsbaarheid vormen een ingeschatte dreiging.

Adaptieve responses--> response kosten bepalen de coping strategie.

De coping strategie en ingeschatte dreiging resulteren uiteindelijk in de protectie motivatie waar vervolgens gedrag uit voortkomt.

Voor overzicht, welke 4the modellen en 3 theorieën over het voorspellen van gedrag moeten er uit het koppie gestampt worden? Wat is het verschil tussen een model en een theorie?

Modellen:

Health belief model @
beredeneerd gedrag model #
ASE model # $
stages of change model

Theorieën:

protectie motivatie theorie @
theorie gepland gedrag #
sociaal cognitieve theorie $

Een theorie is meer algemeen en universeel, daardoor vaak ook abstracter en moeilijker toe te passen. Een model is meer specifiek, concreet, intuïtief en visualiseerbaar, het kan gemakkelijker toegepast worden en maakt minder gebruik van vooronderstellingen. Een model is daarmee vaak een concretisering of toepassing van een aantal theoretische vooronderstellingen.

Wat is gezondheidsgedrag ('health behavior')?

Gezondheidsgedrag is elke activiteit die mensen uitvoeren om hun gezondheid te behouden of te verbeteren, ongeacht of hun waargenomen gezondheidsstatus of het gedrag daadwerkelijk het doel bereikt.

Wat zijn 5 risicofactoren met invloed op de levensverwachting (van 70 tot 90 jaar)?

Sedentaire leefstijl
Hoge bloeddruk
Obesitas
Diabetes
Roken

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Health Psychology Biopsychosocial Interactions | 9781118425206 | Edward P Sarafino, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Gezondheidsgedrag en gezondheidsbevordering