Hemoglobine

15 belangrijke vragen over Hemoglobine

Hoe en waar wordt heme geproduceerd?

Heem wordt in de mitochondriën van erytrocytengesynthetiseerd in een reeks enzymatische reacties, waarbij porfyrines als tussenproducten ontstaan.
- Vitamine B6 is noodzakelijk bij de eerste reactie in de hemesynthese.
- Voor de synthese van heme is ijzer noodzakelijk. IJzer moet van buiten de cel worden aangevoerd vanuit ijzerdepots in het reticulo-endotheliale systeem (lever, milt en beenmerg).
- De aanmaak van heme wordt gestimuleerd door EPO en wordt geremd door heme zelf (negatieve feedback), hierdoor wordt er nooit meer gesynthetiseerd dan er behoefte is.

Hoe en waar wordt globine geproduceerd?

Globinesynthese vindt plaats op het RNA in de ribosomen in het cytoplasma van erytrocyten:
- De globineketens worden afzonderlijk geproduceerd, waarna ze in paren samengaan tot een Hb-molecuul.
- Het menselijk DNA bevat 6 verschillende globineketens, welke allemaal coderen voor een van de globines: alfa, beta, gamma en delta-globine zijn de belangrijkste.

Uit welke globineketens bestaat foetaal hemoglobine (HbF)?

- Twee alfa-ketens en twee gamma-ketens
- Bij de geboorte staat 70-80% van het hemoglobine uit HbF
- Na de geboorte wordt de aanmaak van HbF langzaam vervangen door die van HbA. Pas na een jaar is de productie van HbF gedaald tot het niveau als ook in volwassenen gebeurt (~1% van al het hemoglobine is HbF).
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat gebeurt er met het ijzer in de erytrocyten wanneer de erytrocyt aan het eind van zijn leven is gekomen?

Dan komt het ijzer vrij uit de erytrocyt en komt het in het bloedplasma terecht, waarna het ijzer wordt opgenomen door macrofagen. Die brengt het ijzer weer naar het opslagdepot, waar het weer wordt gebonden aan ferritine om later opnieuw gebruikt te kunnen worden.

Hoe wordt de ijzer in het lichaam verkregen?

IJzer wordt opgenomen uit de voeding, waarna het in de twaalfvingerige darm wordt opgenomen.
- Opname van ijzer wordt plaats in de Fe3+ vorm (driewaardige). Dan zal het binden aan transferrine.
- De darm neemt bij voorkeur Fe2+ op (Fe2+ is ook nodig voor de vorming van heme in hemoglobine).
- De omzetting van Fe3+ naar Fe2+ wordt bevorderd door het zure milieu dat in de maag bestaat.
NADH dat ontstaat tijdens de anaërobe glycolyse in erytrocyten is belangrijk om de gereduceerde vorm van ijzer (Fe2+) te behouden.

Wat zegt de bindingscurve van hemoglobine?

- Wanneer hemoglobine één zuurstofmolecuul heeft gebonden, dan kan het tweede molecuul veel makkelijker binden. Het derde en vierde zuurstofmolecuul kunnen echter steeds moeilijker binden omdat er ruimtelijke hinder ontstaat.
- Het verband tussen zuurstofverzadiging van hemoglobine en de zuurstofspanning heeft daarom een sigmoïdaal verloopt.
- Wanneer de bindingscurve naar links verschuift zal hemoglobine het gebonden zuurstof veel moeilijker afstaan (hogere affiniteit).
- Bij een verschuiving naar rechts zal het zuurstof makkelijker uit het hemoglobine vrijkomen (lagere affiniteit).

Door welke factoren wordt de affiniteit van zuurstof voor hemoglobine beïnvloed?

- pH: affiniteit wordt hoger bij hogere pH (alkalose); affiniteit wordt lager bij lagere pH (acidose).
- Temperatuur: affiniteit wordt hoger bij lagere temperatuur; affiniteit wordt lager bij hogere temperatuur.
- Koolzuurspanning (pCO2): affiniteit wordt hoger bij lagere pCO2 (en dus hogere pO2); affiniteit wordt lager bij hogere pCO2 (en dus lagere pO2).
- Concentratie 2,3-DPG: affiniteit wordt hoger bij lagere concentratie 2,3-DPG; affiniteit wordt lager bij hogere concentratie 2,3-DPG.

Waardoor beïnvloedt de pH de affiniteit van zuurstof voor hemoglobine?

- CO2 + H2O <----> H+ + HCO3-
- In weefsels wordt veel CO2 geproduceerd, waardoor er een lage pH heerst. Een lage pH verlaagt de affiniteit van zuurstof voor hemoglobine, waardoor veel zuurstof daar loslaat van hemoglobine.

Waardoor heeft HbF een hogere affiniteit voor zuurstof dan HbA?

HbF kan geen 2,3-DPG binden op de plek waar zuurstof kan binden in het hemoglobine, waardoor HbF van nature een hoge affiniteit heeft voor zuurstof. HbF zal gebonden zuurstof daardoor moeilijker afstaan aan de weefsels dan HbA.

Hoe kan de hoeveelheid hemoglobine worden bepaald?

Met de methemoglobinecyanidemethode:
- Er wordt een buffer gebruikt om de erytrocyten te lyseren, zodat het Hb vrij wordt gemaakt.
- Hb en zijn derivaten, uitgezonderd sulHb, worden geoxideerd tot metHb, waarna cyanide bindt aan de Fe3+ ijzergroepen waardoor het stabiele methemoglobinecyanide ontstaat dat gemeten wordt bij 540 nm --> hemoglobine concentratie.
Nadelen: reactie verloopt vrij traag en cyanide is zeer giftig. Tegenwoordig wordt geen cyanide meer gebruikt en verloopt de reactie steeds sneller.

Hoe kan de hemoglobine meting worden verstoord?

Door troebeling:
- Troebeling verhoogt de Hb-concentratie, waardoor de gemeten Hb-concentratie hoger is dan in werkelijkheid.
- Troebeling komt voor in bloedmonsters met een zeer hoge concentratie lipiden of eiwitten.

Wat is de referentiewaarde voor hemoglobine in het bloed?

De hemoglobineconcentratie is afhankelijk van leeftijd en geslacht (net als de erytrocytenconcentratie):
- Volwassen mannen: 8,5 - 11,0 mmol/L
- Volwassen vrouwen: 7,5 - 10,0 mmolL

Vrouwen hebben een lagere hemoglobineconcentratie dan mannen.
Pasgeborenen hebben een hogere hemoglobineconcentratie, die binnen enkele weken tot 6 maanden afneemt tot een lagere hemoglobineconcentratie dan volwassenen. Daarna neemt de hemoglobineconcentratie langzaam toe, totdat op jongvolwassen leeftijd (~18 jaar) de hemoglobineconcentratie pas weer gelijk aan die van volwassenen.

Tijdens de zwangerschap treedt een geleidelijke daling van de Hb-concentratie op, die snel na de bevalling weer normaliseert.

Waarom wordt Fe3+ in bloed gebonden aan transferrine getransporteerd en niet in 'vrije' vorm?

Vrij ijzer in bloed is zeer schadelijk voor de weefsels, want het slaat neer.

Waarom wordt de Hb-concentratie niet bepaald via een directe kleurmeting?

Elke Hb-derivaat heeft zijn eigen absorptiegolflengte. Bij indirecte methode worden Hb en zijn derivaat bijvoorbeeld geoxideerd tot Met-Hb (methemoglobinecyanide) met absorptie bij 540 nm.

Waarom neemt het netto zuurstoftransport van de longen naar de weefsels toe bij een toename van de 2,3-DPG-concentratie?

2,3-DPG zal binden aan Hb en O2 verdringen bij een lage pO2.
In weefsels in een lage pO2, waardoor daar een hoge 2,3-DPG-concentratie is, en meer 2,3-DPG zal binden aan Hb, waardoor O2 loslaat en diffundeert naar het weefsel.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo