Personen- en familierecht in ontwikkeling: een introductie

Nee dit is niet vereist. 

Ja een familie- en gezinsleven kan te komen vervallen door latere gebeurtenissen. Dat dit familie- en gezinsleven verloren gaat, mag echter niet te snel worden aangenomen. Enkel het tijdsverloop is op zichzelf onvoldoende om beëindiging aan te nemen.

Zowel uit de Europese als nationale rechtspraak kunnen elementen van die familie- en  gezinsleven worden gedistilleerd. Men kan deze elementen ook nog aan de hand van een ander criterium onderscheiden, namelijk de elementen van materieelrechtelijke aard en de elementen van formeelrechtelijke aard..

De volgende materieelrechtelijke elementen kunnen onder andere worden onderscheiden:

• Wettelijke familiebanden
• Verzorging en opvoeding van de kinderen
• Wederzijds genot van elkaars gezelschap
• Verblijf in een ander land
• De geslachtsnaam
• Levensonderhoud en nalatenschap

In de nationale wet zijn waarborgen opgenomen die het mogelijk maken vanaf de geboorte van het kind of zo spoedig daarna dit kind deel uit kan maken van zijn familie. Hierbij mag geen onderscheid worden gemaakt tussen binnen en buiten huwelijk geboren kinderen. En ook geen onderscheid bij de soort relatie tussen de ouders, etc. 

Dit is element is ook nog een uitdrukkelijk neergelegd in:

• Beginsel 6 VN-verklaring van de rechten van het kind
• Art. 10.1 Internationaal verdrag inzake sociale, economische en culturele rechten
• ARt 7.1 IVRK
• art. 18.1 IVRK

Ouders en kind hebben, als tussen hen familie- en gezinsleven bestaat, recht op elkaars gezelschap. Dit brengt mee dat als ouders en kind gescheiden van elkaar leven, zij recht hebben op omgang met elkaar.

Het familie- en gezinsleven kan ook meebrengen dat naaste familie- en gezinsleden het recht hebben hun feitelijke familie- en gezinsleven uit te oefenen in een land, waarvan zij niet de nationaliteit hebben en waarin diegene die familierechtelijk een bijzondere verantwoordelijkheid voor hen draagt, is toegelaten of als onderdaan woonachtig is. 

Met de geslachtsnaam wordt aangegeven dat men tot een bepaalde familie hoort. Tevens is het een middel van persoonlijke identificatie.  Ook de voornaam wordt als zodanig beschouwd en de keuze daarvn valt eveneens binnen de werkingssfeer van art. 8 EVRM.

• Ouders hebben er recht op tijdig te worden betrokken in gerechtelijke of administratieve procedures de verzorging van hun kind betreffende, zodat met hun zienswijzen nog terdege rekening gehouden kan worden bij het nemen van de beslissing. 
• Onderdeel van het familie- en gezinsleven van pleegouders en pleegkind is dat zij, evenals de ouders, recht hebben op hoger beroep van een beslissing inzake een kinderbeschermingsmaatregel en dat zij zelf ook om zo'n kinderbeschermingsmaatregel mogen verzoeken. 
• Tussen echtgenoten geldt dat familie- en gezinsleven niet onder alle omstandigheden inhoudt dat zij verplicht zijn met elkaar te blijven samenleven.

De Nederlandse staat mag niet zodanig handelen jegens de burgers die onder zijn rechtsmacht vallen dat daardoor op niet gerechtvaardigde wijze inbreuk wordt gemaakt op dit recht op eerbiediging van het familie- en gezinsleven. Dit betekent echter geen absoluut verbod. Een dergelijke inmenging kan immers gerechtvaardigd zijn op de rechtvaardigingsgronden genoemd in in art. 8 lid 2 EVRM.

• Inmenging moet berusten op een wettelijke grondslag: wet in formele en/ of materiële zin of algemene regels die berusten op zo'n wet. Deze wettelijke grondslag moet voldoende duidelijk en concreet van inhoud zijn.
• Inmenging moet noodzakelijk zijn ter bescherming van andere, in het tweede lid van art. 8 EVRM opgesomde, belangen.
• Inmenging dient evenredig te zijn aan het doel dat daarmee wordt nagestreefd. ( er moet een redelijke verhouding bestaan tussen de zwaarte van de verplichting waartoe de beperking van het grondrecht strekt en het doel dat daarmee wordt gediend.