Behaviorisme - Leerprocessen - Operant conditioneren

40 belangrijke vragen over Behaviorisme - Leerprocessen - Operant conditioneren

Wat is het verschil tussen primaire beloning en secundaire beloning?

primair = eten, drinken, seks, vermijden van pijn
                  ook bij dieren

secundair = sociale waardering, rapportcijfer, geld
                      mensen

Wat is de wet van effect?

Als iemand begrijpt dat bepaalt gedrag een consequentie (beloning/straf) heeft, past het gedrag aan.

Het belangrijkste inzicht uit het operant conditioneren werd door de Amerikaan Edward Thorndike opgesteld. Wat formuleerde hij?

De wet van het effect. Het komt erop neer dat gedrag (een respons) in frequentie zal toenemen als het gevolgd wordt (consequentie) door een prettige gebeurtenis voor het organisme.

Het organisme heeft een associatie geleerd tussen gedrag en consequentie.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is de wet van frequentie?

De invloed van hoeveelheid consequenties op het gedrag. (continuïteit).
Consequent zijn in straffen belonen heeft effect.

Wie heeft trail and error bedacht?

Thorndike. Hij veronderstelde dat gedrag toevallig geleerd wordt, door vallen en opstaan.

Wat is de uitwerking van Skinner van de wet van het effect?

(discriminante) Stimulus => Response => consequentie

Wat houdt een discriminante stimulus in?

Een organisme leert in welke situatie (stimulus) bepaald gedrag beloond, gestraft of genegeerd zal worden. Bijvoorbeeld een kind dat in de ochtend om een snoepje vraagt, krijgt dit niet, maar in de middag wel. Dit heet de discriminante stimulus (Sd).

Wat is de wet van contiguïteit?

Langer wachten met geven straf/beloning na betreffend gedrag, maakt het minder effectief.
(geef een beloning of straf zo snel mogelijk)

Welke vuistregel  geldt bij OC over consequenties?

Als gedrag in hoge frequentie voorkomt, dan levert dit gedrag prettige consequenties voor het organisme op.

Of consequentie prettig is of niet, wordt bepaald door de ontvanger niet door opvoeder.

Wat veronderstelde Thorndike?

  • trial-and-error
  • extinctie

Skinner baseert zijn theorie over het operant conditioneren op de wet van het effect. Wat is zijn grootste verdienste?

Dat hij zowel onderscheid maakt tussen de verschillende soorten consequenties (zoals prettige, onprettige of geen consequenties) alsook tussen de verschillende manieren waarop de consequenties op het gedrag volgen. Denk bij dit laatste aan de frequentie en de tijd tussen gedrag en consequentie.

Welke twee implicaties heeft de wet van frequentie?

- Gedrag dat altijd gevolgd wordt door een prettige consequentie dooft snel uit als de consequenties stoppen.
-  Gedrag dat niet altijd, maar zo nu en dan beloond wordt, dooft juist langzaam uit. Skinner gebruikt hiervoor het begrip intermittant reinforcement.

Welke 2 technieken kan een therapeut toepassen om gedrag af te leren en om gedrag aan te leren (fobie overwinnen)?


  • Negeren en uitdoven om af te leren. Dus leren dat het getoonde gedrag niks oplevert.

  • confrontatie en uitdoven om gedrag aan te leren middels de exposure techniek. Laten zien dat er niks vreselijks gebeurd.

Wat is de wet van verschil in beloning en straf?

Belonen werkt beter als straffen (vooral bij jonge kinderen).
Door te straffen kan een negatief neveneffect ontstaan.

Hoe kunnen consequenties worden ingedeeld (2 opties)?

  1. Prettig/onprettig
  2. procedure (manier waarop ze verschijnen):
  • nieuwe consequentie
  • consequentie die er al is kan worden weggenomen
  • een consequentie die een individu verwacht kan uitbleven

Wat zijn een aantal leerwetten die operante conditionering heeft opgeleverd?


  • Gedrag neemt in frequentie toe door de prettige consequenties
  • gedrag dat altijd gevolgd wordt door prettige consequenties dooft snel uit
  • gedrag dat juist intermittent reinforced wordt dooft langzaam uit
  • snelle consequenties op het gedrag heeft het meeste effect
  • straf is alleen maar effectief als de negatieve consequentie groter is dan de positieve
  • straf onderdrukt niet alleen ongewenst gedrag, maar ook gewenst gedrag. Een kind die zijn vader vermijd bij veel straf

Welke zes soorten consequenties kunnen worden onderscheiden?

  1. positieve beloning: intrinsiek (vloeit voort uit het gedrag zelf), extrinsiek wordt door de omgeving toegediend
  2. positieve straf: toedienen van straf, meestal geen goed middel om gedrag aan te leren
  3. negatieve straf: iets prettigs wegnemen (saturatie bereiken, vb handdoeken)
  4. negatieve beloning: stoppen van een onprettige situatie of consequentie. (automutilatie bij oorontsteking, verveling vervangen door spanning, vermijden)
  5. Negeren en uitdoven: speelt wanneer individu het verband tussen gedrag en consequentie heeft geleerd
  6. Confrontatie en uitdoven (gedragstherapie)




positief is toedienen, negatief is wegnemen

Wat wordt bedoeld met de discriminante stimulus (Sd)?


Dit begrip slaat op het feit dat alleen specifieke stimuli bepaald gedrag uitlokken.
(Zoals het lampje dat gaat branden als er een maiskorrel voor de duif klaar ligt)

Wat zijn de leerwetten van OC?





  • Gedrag dooft uit door het te negeren (extinctie)
  • Gedrag lokt meestal meerdere consequenties uit
  • Zo nu en dan belonen werkt beter dan altijd belonen
  • Snelle effecten werken beter
  • Belonen werkt beter dan straffen

Wat is het verschil tussen shaping en chaining?

Bij shaping leer je stap voor stap iets aan en begin je vooraan; bij chaining begin je achteraan en werk je terug

Waarop is Skinners theorie, operant conditioneren, gebaseerd?

op de wet van het effect (Thorndike)

Welke leerwetten zijn gebaseerd op operant conditioneren?

  • Meerdere consequentie die op het gedrag volgen (vb, brakend meisje en driftbui jongen)
  • frequentie en directheid van de consequenties
  • de effecten van straf: negatieve bijeffecten: model, hoeft niet onprettig te zijn, onderdrukt ongewenst en gewenst gedrag. Negatieve straf is milder
  • ritssluitingseffect: het gdrag van kind en opvoeder belonen elkaar wederzijds (meestal negatief). Treedt vooral op als opvoeders niet consequent zijn
  • generalisatie en discriminatie

Door wie wordt bepaald of de consequenties die op het gedrag volgen prettig of niet-prettig zijn?

Door degene die de consequenties ervaart en niet door de opvoeder of hulpverlener.

Welke twee wetten heeft Skinner ontdekt?

  • de frequenties van de consequenties
  • de snelheid waarmee consequenties worden toegediend

Wat is een positieve beloning?

Een toegediende beloning die slaat op het 'heitje voor een karweitje' principe. Iemand doet iets en krijgt daarvoor iets prettigs terug.

Wat houdt de wet van snelheid in?

Snelle of directe consequenties die op het gedrag volgens, hebben het meeste effect --> contiguïteit

Welke vuistregel valt te formuleren op het ritssluitingseffect?

bij negatief gedrag dat in stand wordt gehouden door positieve of negatieve beloning wordt ook het gedrag van de opvoeder in stand gehouden door (vooral negatieve) beloning

Wat is een positieve straf?

Een toegediende straf.

Voorbeeld: een buurman die je bal lek steekt wanneer die in zijn tuin terecht komt.

Wanneer heeft een straf effect?

Straf heeft alleen effect als de negatieve consequentie groter is dan de positieve consequente van het ongewenste gedrag.

Wat is shaping  en chaining

shaping: complex gedrag in kleine stukjes knippen, vervolgens die stukjes aanleren, zo kan complex gedrag geleerd worden

chaining leerproces naar analogie van de keten

Wat is een negatieve straf?

Vindt plaats als een prettige situatie wordt weggenomen. Het doel is dat onaangenaam gedrag hiermee ophoudt.

Wat is het ritssluiting effect?

Handelingen van twee personen grijpen in elkaar en vormen één sterk geheel.

Wat is een negatieve beloning?


Het stoppen van een onprettige situatie of consequentie. Het effect is dus prettig. Negatieve beloning speelt een rol bij het in stand houden van wat negatief gedrag wordt genoemd.

Voorbeeld: vandalisme

Wat is negeren en uitdoven?


Deze spelen in een sitautie waarbij een persoon al het verband heeft geleerd tussen zijn gedrag en een consequentie. Negeren wordt toegepast met de bedoeling het gedrag af te leren.

Voorbeeld: het brakende meisje

Wat is confrontatie en uitdoven?


Deze vormen een bekende techniek uit de gedragstherapie. Een patient verwacht een negatieve consequentie als hij bepaald gedrag vertoont.

Voorbeeld: liftfobie

Welk leerprincipe hoort bij wetten van frequentie?


Operant conditioneren

Welke leerwetten heeft de theorie van het operant conditioneren opgeleverd?

  • Meerdere consequenties die op het gedrag volgen (Wet van effect)
  • Frequentie en directheid van de consequenties (Wet van frequentie en Wet van snelheid)
  • De effecten van straf
  • Het ritssluitingeffect
  • Generalisatie en discriminatie
  • Shaping

Welk leerprincipe hoort bij de wet van snelheid?


Operant conditioneren

Van welke 2 vuistregels wordt er in de operante conditioneringstheorie uitgegaan?

  1. Als gedrag in hoge frequentie voorkomt, dan levert dit gedrag prettige consequenties voor het organisme op
  2. Bij negatief gedrag dat in stand wordt gehouden door positieveof negatieve beloning wordt ook het gedrag van de opvoeder of hulpverlener in stand gehouden door (vooral negatieve) beloning

Welk leerprincipe hoort bij generalisatie en discriminatie?


Operant conditioneren

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo