Psychologie - Indelingen van theoretische stromingen - Mensbeelden in de psychologie

36 belangrijke vragen over Psychologie - Indelingen van theoretische stromingen - Mensbeelden in de psychologie

Het menselijk gedrag is in te delen in drie niveaus. welke?

  1. personalistisch niveau
  2. organistisch niveau
  3. mechanistisch niveau

Elk niveau correspondeert met een mensbeeld.

Nogmaals de vraag wat is een mechanistisch mensbeeld?

In dit mensbeeld worden mensen vergeleken met machines.
Rechtlijnig mensbeeld.
Horloge als drijfveer

Welke drie niveaus van menselijk gedrag worden onderscheiden? (eisenga Van Olst)

Persoonlijk niveau (meest complex, omvat de andere twee)
organistisch niveau
mechanistisch niveau
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke drie niveaus van menselijk gedrag worden onderscheiden?

Men maakt onderscheid tussen het mechanisme, het organisme en de persoon.

Wat houdt de mechanistische visie in?

Het houdt in dat delen van mensen zelfstandig bestudeerd kunnen worden en dus dat mensen los van de sociale of materiële omgeving waarin ze functioneren bestudeerd kunnen worden.l

Welke 4 implicaties omvat het mechanistische mensbeeld?

1) geen principieel onderscheid tussen dieren en mensen. Beiden worden opgevat als machines
2) Het verklaringsmodel dat wordt gebruikt is lineair causaal (er zit een draadje bij je los)
3) Er wordt uitgegaan dat als alle onderdelen bekend zijn, we het geheel kennen (geheel is gelijk aan de som der delen)
4) Mensen en onderdelen van mensen kunnen zelfstandig bestudeerdworden zonder daarbij rekening te houden met de omgeving waarin zij verkeren

behaviorisme is een voorbeeld van een stroming

Bij welke stroming past het mechanistische zelfbeeld?

Hehaviorisme, biologische en cognitieve psychologie.

Wat is het mechanistische mensbeeld

Als we de mens als mechanisme opvatten, dan betekent dit dat hij (net als een machine) is samengesteld uit afzonderlijke delen. in deze visie bewaren de onderdelen hun afzonderlijke eigenschappen. ook al zijn ze deel van een groter geheel. 

Wat is een personalistisch mensbeeld? En wat is het verschil met het organistische mensbeeld?

Mensen scheppen zelf cultuur.
Geloof en spiritualiteit horen in dit mensbeeld.
Er is juist wel verschil tussen mensen en dieren.!,,!

Welke 4 implicaties omvat het organistische mensbeeld?

1) Er worden ook vergelijkingen getrokken tussen mensen en dieren. Beiden zijn organismen die in wisselwerking staan met hun omgeving. Er wordt wel uitgegaan van één verschil: mensen hebben een sociale of culturele omgeving, die bij dieren ontbreekt
2) Het verklaringsmodel is circulair causaal
3) Het geheel is meer dan de som der delen.
4) Mensen zijn niet los van hun omgeving te bestuderen. En delen van mensen zijn niet los van het geheel te bestuderen

voorbeelden van stromingen: gezinsinteractiesysteem, delen van cognitieve en biologische psychologie

Om structuur aan te brengen in de psychologische theorieën maken we onderscheid tussen 3 niveaus van menselijk gedrag, noem ze:

  • persoonlijk niveau (de mens als organiserend en scheppend wezen)
  • organistisch niveau (de mens als levend organisme)
  • mechanistisch niveau (de mens als machine)

Elk niveau correspondeert met een mensbeeld.

Welke vier implicaties heeft het mechanistische mensbeeld?

1. Er wordt geen principieel onderscheid tussen dieren en mensen gemaakt.
2. Het verklaringsmodel dat wordt gebruikt is lineair causaal.
3. Er wordt van uitgegaan dat als alle onderdelen bekend zijn, we het geheel kennen.
4. Mensen en onderdelen van mensen kunnen zelfstandig bestudeerd worden zonder daarbij rekening te houden met de omgeving waarin zij verkeren.

Methoden in de psychologie: welke twee benaderingen in kennisverwerving zijn er?

1) Kennis moet worden verkregen door objectieve verbanden aan te tonen en door algeeen geldende wetten te formuleren. Vooral mbt mechanistische/organistisch mensbeeld: objectiviteit en controleerbaarheid van de kennisverwerving staan centraal (harde kant van psychologie)

2) retorische vraag of verklarende benadering: verstehende (begrijpende) benadering. (zachte kant) o.a. bij psychotherapie en algemener binnen de hulpverlening

Het is wel theoriegeladen: hermeneutisch. Niet waarnemen, maar interpreteren staat centraal. Op zoek naar de betekenis voor mensen.

Wat is het organistische mensbeeld?

1. Mensen zijn als organismen, ze groeien en bloeien
2. Vergelijkingen met dieren kunnen zinvol zijn
3. Een organisme kun je niet los bestuderen van zijn omgeving
4. Circulair verklaringsmodel, wisselwerking
5. Het geheel is meer dan de som der delen.

Bij welke stromingen wordt het organistisch mensbeeld gebruikt?

Gezinsinteractiesysteem, omgevingspsychologie, maar ook onderdelen cognitieve en biologische psychologie.

Hoe moet je gebruik maken van mensbeelden en methoden?

Toepassen van verschillende methodieken die de verschillende stromingen hebben opgeleverd

1) (pragmatisch) als bril. Elke stroming levert een bril waarmee men de werkelijkheid waarneemt en interpreteert. Veranderen van bril kan helpen en andere inzichten geven.

2)hersenonderzoek: funcioneren van de drie hersenlagen loopt op in complexiteit, net als de mensbeelden. Bovenste laag is afhankelijk van de onderste twee lagen


hersenstam: reptielenbrein (automatismen van het gedrag: ademen, slapen, reflexen, instincten
limbisch systeem: zoogdierenbrein (emoties)
neocortex (hersenschors): mensenbrein (taal denken, persoonlijkheid en levensbeschouwingen)

Er bestaan twee benaderingen in de wetenschappelijke kennisverwerving. Welke twee en wat houden ze in?

  1. - de objectiviteit en controleerbaarheid van de kennisverwerving staan centraal: ook wel de harde kant (cijfers en verbanden) van de psychologie genoemd, goed te typeren met de begrippen objectiviteit, reductionisme en verklaren.
  2. - de retorische vraag of de verklarende benadering ''de hele mens omvat'' --> nee. Een mens is meer dan de optelsom van onderdeeltjes (methodische)Een benadering waarin uitgegaan wordt van mensen als complexe gehelen wordt de 'verstehende' (begrijpende) methode genoemd. Belangrijke begrippen zijn subjectiviteit, complexiteit en verstehen/begrijpen

* hermeneutisch= het interpreteren van eerder opgedane kennis (wat betekent het voor mensen?)

Wat houdt het personalistische mensbeeld in?

Het unieke karakter van mensen binnen de levende natuur wordt benadrukt. We worden niet alleen beïnvloed door, maar scheppen zelf ook cultuur en dus verlenen we ook zin of betekenis aan de wereld.

Dit mensbeeld benadrukt juist het verschil tussen mensen en dieren. Bij mensen staat ook het doelgericht handelen centraal.

Hoe kan gebruik gemaakt worden van de mensbeelden + methoden?


  • Met een bril zie je beter. Zo werkt een theorie ook
  • En theorie is als een zoeklicht. Sommige aspecten worden belicht en andere juist onderbelicht

In welke stromingen is het personalistisch mensbeeld onder andere terug te vinden? (2)

De psychoanalyse, maar vooral in het humanistisch denken.

Wat verstaan we onder hermeneutisch bij theoriegeladen waarneming?

Niet zozeer het waarnemen, maar het interpreteren wordt centraal gesteld

Welke drie implicaties heeft het personalistisch mensbeeld?

1. Vergelijkingen met dieren schieten tekort, omdat deze geen cultureel leven kennen.
2. Mensen moeten als één geheel bestudeerd worden: het 'opknippen;' van de mens in afzonderlijk te bestuderen deeltjes wordt afgewezen, net zoals in het organistisch denken.
3. Mensen handelen doelgericht, hun gedrag heeft 'zin'en juist die zingeving moet bestudeerd worden. Daarnaast zijn mensen zelf (in ieder geval gedeeltelijk) verantwoordelijk voor hun gedrag.

Toepassen is het gebruikmaken van de verschillende methodieken die deze stromingen hebben opgeleverd.

- pragmatisch: Met de 'eenzijdigheid' die in elke stroming meer of minder aanwezig is, is goed om te gaan door verschijnselen binnen een groter geheel te plaatsen.
- Menselijke hersenen worden wel voorgesteld als een gebouw dat uit drie lagen bestaat: de hersenstam, het limbische systeem en de nieuwe hersenschors (neocortex).
  • Allereerst blijkt dat het functioneren van de drie lagen oploopt in complexiteit.
  • Ten tweede impliceert dit model dat het functioneren van de 'bovenste' laag afhankelijk is van de lagen eronder.  

Hoe kun je "blinde vlekken" voorkomen?

Besef dat elke stroming eenzijdig is en een deel van de werkelijkheid benadrukt, terwijl t een ander deel verwaarloosd

Wat betekenen nieuwe ontwikkelingen voor de hulpverlener?

1. Hulpverlener dien een juiste grondhouding te hebben
2. Gespreksvaardigheden beheersen
3. Warme positieve relatie aangaan met de cliënt
4. Kennis van zaken hebben

Welke kanttekening is op zijn plaats bij de verstehende methode?

De methode lijkt 'theorieloos', maar juist elke waarneming, ook van de hulpverlener is 'theoriegeladen'. Anders zou een hulpverlener ook vastlopen in de situatie van de cliënt als hij/zij zich inleeft.


Het is niet zinvol om de verschillende mensbeelden en methoden tegen elkaar uit te spelen. Het gaat er juist om ze allemaal te kunnen gebruiken en toe te passen door gebruik te maken van de verschillende methodieken die deze stromingen hebben opgeleverd.


Er zijn 2 argumenten voor dit standpunt, noem ze:

  1. het pragmatische argument
  2. het argument dat voortkomt uit hersenonderzoek

Welk mensbeeld hoort bij: 'verklaring is circulair causaal (A veroorzaakt B en B veroorzaakt mede A)'?

organistische

Wat houdt het pragmatische argument in?

Elke stroming levert een bril waarmee men de werkelijkheid waarneemt en interpreteert. Een andere bril levert een andere kijk op de werkelijkheid. Van bril veranderen kan verrassend andere gezichtspunten opleveren.

Wat houdt het argument dat voorkomt uit hersenonderzoek in?


De hersenen bestaan uit drie lagen:
  1. het fundament (reptielenbrein)
  2. het limbische systeem (zoogdierenbrein)
  3. de neocortex (mensenbrein)

Het functioneren van de 3 lagen, net zoals bij mensbeelden, loopt op in complexiteit. Elke hersenlaag vraagt om een eigen benadering.
Het functioneren van de bovenste laag is afhankelijk van de lagen eronder.

Welk mensbeeld hoort bij: 'zin of betekenisgeving'?

personalistische

Welk mensbeeld hoort bij: 'wisselwerking en vormgeving omgeving'?


personalistische

Welk mensbeeld hoort bij: 'geloof en spiritualiteit'?

personalistische

Wat is kenmerkend aan de Hermeneutische methode? (2)

  • 'theoriegeladen' waarneming (interpretatie)
  • betekenis gebeurtenissen

Welk mensbeeld hoort bij de Hermeneutische methode?

personalistische mensbeeld

Hoe wordt er gebruik gemaakt van mensbeelden en methoden? (2)

  • bril: bepaalde aspecten v/d werkelijkheid worden belicht (eenzijdigheid)
  • hersenonderzoek

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo