Startpagina / Samenvattingen / Het staatsrecht van 15 landen van de Europese Unie / grondrechten-hof-burger

Duitsland - Rechtspraak en rechtsbescherming

6 belangrijke vragen over Duitsland - Rechtspraak en rechtsbescherming

Waaruit bestaat het constitutionele hof?

Uit 2 senaten. Elke senaat bestaat uit 8 rechters die voor 12 jaar worden benoemd, zonder mogelijkheid van herbenoeming. Elke 4 jaar vindt een gedeeltelijke personele vernieuwing plaats.

Waarom nemen grondrechten en hun bescherming in de BRD een zeer belangrijke plaats in?

Een duidelijke reactie op de gebeurtenissen van de voorafgaande periode (de Unrechtsstaat van het Derde Rijk) valt hierin te bespeuren. Ze hadden onder de GW van Weimar reeds een zwakke juridische status, omdat zij in de heersende leer werden begrepen als waarborgen gericht tegen het bestuur. Vrijwel terstond na Hitlers machtsovername van januari 1933 bleek dat de gehele grondrechtenbescherming van de GW van Weimar op lemen voeten stond. De belangrijkste grondwettelijke grondrechten werden buiten werking gesteld. Wetgevende bevoegdheid werd aan de regering overgedragen dus iedereen was aan Hitler overgeleverd.

Hoe schenkt de GW nu aandacht aan grondrechten?

De grondrechtenparagraaf (art. 1-19) vangt aan met de bepaling dat deze grondrechten bindend zijn voor zowel wetgeving als bestuur en rechtspraak als rechtstreeks gelden recht (art 1 lid 3), dat art. 19 lid 2 bepaalt dat in het kader van de door de GW toegelaten beperkingen in geen geval een grondrecht in zijn kern mag worden aangetast (Wesensgehaltsgarantie) en dat art. 79 lid 3 GW een grondwetswijziging strekkende tot principiële aantasting van grondrechten verbiedt.

Wat voor grondrechten zijn het in de grondrechtenparagraaf?

Van het klassieke type. M.a.w. vrijheidsrechten die er toe strekken de burger tegenover de staat te beschermen. Wel hebben sommige een institutionele inslag, in die zin dat zij het bestaan en voortbestaan van bepaalde maatschappelijke instellingen waarborgen (aldus in het bijzonder art. 6 inzake huwelijk en gezin; ook bijvoorbeeld de pers wordt institutioneel beschermd).

Bevat de GW sociale grondrechten?

Nee, in tegenstelling tot de grondwetten van de meeste andere landen. Wel bevat art. 20 lid 1 de verankering van het sociale karakter van de BRD (demokratischer und sozialer Bundesstaat). Dit behoort tot de beginselen die ingevolge art. 79 lid 3 zelfs niet bij wege van grondwetswijziging aangetast mogen worden.

Hoe komt de rol van het constitutionele hof naar voren in de grondrechtenbescherming?

Die is via de grondrechtschendingsklacht (Verfassungsbeschwerde) alsmede eventueel via het mechanisme van de abstracte of concrete normencontrole bij het C.H. geconcentreerd. Voor de burger betekent niet dat uitsluitend het hof tot toetsing aan grondrechten overgaat. Alle bestuurlijke en rechterlijke instanties zijn tot inachtneming der grondrechten gehouden, evenals de wetgever. Als een burger eerst een andere weg kan bewandelen, zal hij dat moeten doen voor hij bij C.H. ontvankelijk zal zijn.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Het staatsrecht van 15 landen van de Europese Unie | 9789013056877 | onder van L Prakke, et al

Bekijk samenvatting