C7 de ontwikkeling van het Nederlandse voedingspatroon
18 belangrijke vragen over C7 de ontwikkeling van het Nederlandse voedingspatroon
Voedingspatroon en voedingsgewoonten zijn onderdeel van de eetcultuur --> =
- normen, waarden en verwachtingen rond voedsel en voeding (=niet materieel)
- bijbehorend gebruik van kooktoestellen, keukengerei, bestek, borden (=materieel)
Hoe is de geschiedenis van ons eetpatroon onderzocht?
- Opgravingen, menselijke resten
- geschreven bronnen, schilderijen
- vergelijking met nog bestaande 'primitieve' culturen (nutritional antropology)
History of human diet
- meer monotone voeding (vaak 1 graansoort)
- verschuiving van hoog-kwaliteit > laag-kwaliteit voeding
- meer kinderen > bevolkingstoename > meer ziekten
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
De opkomst van brood ongeveer 1350
- Oorspronkelijke granen ongeschikt voor brood: vooral voor pappen en brij
- 14e eeuw: opkomst brood door
- verbouw rogge en tarwe
- komst van windmolens
Food globalization: Columbus ontdekt Amerika (1492)
mais, pinda's, cacao, aardappels, suiker(riet), paprika, tomaat
De voeding tussen 1500-1680 is
- Rijken: verfijning, meer groente
- bevolkingsgroei > vlees werd duur en prestigemiddel
- voedsel 'gewone man' wordt eenzijdiger
- knolgewassen, peulvruchten en granen
- dranken: naast bier nu ook melk
De maaltijden tussen 1500-1680
- 3 maaltijden per dag
- de feestmaaltijden bij de rijken
- bijzondere gelegenheden zoals geboorte, doop etc
- enorme overdaad
- jicht als welvaartsziekte ('disease of the kings')
De Gouden eeuw (1600-1700)
- Bloeiende handel door VOC...
- 1670 ongeveer 15.000 schepen
- vrijwel monopolie op wereldzeeën
- ... En door regeringsvorm
- regenten uit koopmansfamilies ipv adel en geestelijkheid
- nadruk op handel ipv verovering land
1680-1850: periode na de gouden eeuw
- Economische neergang
- graan duur > brood minger populair, aardappel wint terrein, peulvruchten stabiel
- dalende vleesconsumptie en zuivelconsumptie omlaag
- voor de hogere klasse: vlees werd nog belangrijker
- veel vis, vooral stokvis en zalm
- rond 1800, vleesloze maaltijden waren norm
Groter veranderingen in periode 1680-1850
- Gebruik van aardappels
- nieuwe warme dranken koffie en thee
- eetgerei: bestek en serviesgoed
- smaakvoordeuren (van zurig/kruidig naar zoet)
Waarom won de aardappel terrein?
- Veepest, hoge graanprijzen en bevolkingsgroei: boeren wagen de gok
- aardappels konden worden verbouwd op schrale grond
- grote opbrengst per ha
- bereiding vergelijkbaar met knolgroenten
- verspreiding vanuit arme bevolking naar hogere lagen
1850-1914: conservering en transport; wat gebeurde er in die tijd?
- Ontdekking frans kok Nicolas Appert: conservering door verhitten in gesloten potten --> ontstaan conservenfabrieken
- belangrijke ontdekking: koel- en diepvriestechnieken
- transport: stoomschepen en stoomtrein > groente, tropische vruchten vlees en vis: vers over grote afstanden
1850-1914: kwaliteit nog niet volgens huidige standaard; waarvan was de kwaliteit nog niet goed?
- Drinkwater verontreinigd
- er werd met voedingsmiddelen geknoeid en er werden producten in bedorven staat verkocht
- brood vervalst met erwten of bonenmeel, aardappelen of fijngemalen marmer
- overheid: geen kwaliteitscontrole tot 1919: voedselkeuringswet (warenwet)
Modern industrieel voedingspatroon
Wat waren de effecten van de eerste WO (1914-1918)
- verbod of beperking uitvoer/invoer voeding naar het buitenland
- distributie wet 1916: brood, boter, kaas, melk, eieren op de bon
- gaarkeukens
De verandering van wat toen en nu gegeten wordt
- aardappelen, witbrood, peulvruchten en consumptie-melk
stijgend verbruik:
- bruinbrood + luxe brood
- duurdere voedingsmiddelen zoals vlees, kaas, groenten en fruit
- vetverbruik (zichtbaar en onzichtbaar)
- alcohol
nieuw:
- frisdranken
De verandering in hoe en wanneer wordt gegeten
- Grote verscheidenheid van industrieel bewerkt voedsel
- minder zuinig omgaan met levensmiddelen (wegwerpen van voedsel)
- verschuiving warme maaltijd van 's middags naar 's avonds
- buiten de deur eten
- kantine of wegrestaurant
- snackbar
- restaurant
Wat typeert het huidige NL voedingspatroon?
- Triade aardappels, vlees, groenten is achterhaald
- gemak, gezond, kwaliteit, genot, culinair
- voedingspatroon en eetgewoonten als identiteit
- directe band met voeding en regio is verbroken (verkrijgbaarheid, receptuur)
- uitwisseling van ingrediënten en receptuur
- in toenemende mate buitenshuis voorbereid
- individuele porties / keuzes
- leren koken door internet
- duurzaamheid als onderdeel voedingsadvies
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden