Hoe schrijf je een goede tekst

63 belangrijke vragen over Hoe schrijf je een goede tekst

Waarom schrijf je officiële

Je zet een trema om de twee klinkers i en e uit elkaar te houden

Zet geen trema in een woord uit het latijn dat uitgaat op eus, ei-eum-uum

Ook bevatten deze worden een botsende klinkers.

  • baccalaureus
uitzondering continuüm vacuüm

Waarom moet je niet teveel zinnen in lijdende vorm gebruiken?

De zinnen worden onpersoonlijk en saai
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke combinaties gelden als botsende klinkers. Krijgen een streepje

A+ a bijna-akkoord
A+ e massa-executie
a+ i  zumba-instructeur
a+ij cassata-ijs
a+u diploma-uitreiking
e+e defentie-expert
e+e  diepzee-expeditie
e+ij politie-inval
e+i prestatie-indicator
o+u vanille-ijs
e+u vakantie-uitkering
i+e groei-economie
i+i  sproei-installatie
i+ij tosti-ijzer
i+j mini- jurk
o+e zo-even, risico-evaluatie
o+i netto-inkomen, risico-inschatting maar zoiets
o+ij choco-ijsje
u+i  milieu-instituut
u+u miliieu-uitgaven
o+o arbo-omstandigheden
o+u auto-uitlaat

Woorden met een afkorting of speciale tekens erin

Tussen een afkorting of losse letter of een cijfer of symbool en een andere woord zet je een streepje

80-jarige
tv-kijken
&-teken
X-chromosoom  
b2b-markt
DNA-profiel
dt-fout
hst-tracé
IP-adres
kno-arts
Kvk-nummer
Led-tv
pdf-bestand
pmd-zak
post-hbo-opleiding
privé-e-mailadres
QR-code
tablet-pc
T-shirt
mp3-speler
naw-gegevens
ob-tarief
ov-chipkaaart
VUT-regeling
WOZ-waarde
x-factor

Schrijf ook een streepje tussen afkorting en achtig-heid-schap-dom

CDA-achtig
hbo-beleid

Bevat een letterwoord een hoofdletter zet een streepje

Cito-toets
UNICEF-gala

Bevat het woord een cijfer, een speciaal teken of symbolen?

Dan zet je een streepje.
vb.  65+-pas
        g -teken
       D66-kiezers
       3D-bril
       4G-netwerk
       RTL4-programma
       A4-papier
       4%-regeling

Bevat het woord een letter en geeft die letter een vorm?

Schrijf die letter als hoofdletter en zet een streepje.
  • L-balk
  • T-shirt
  • X-benen
  • V-teken

maar y-as en x-stralen ( letter en vorm hebben niets met elkaar te maken)

Wat doe je als de letter een niveau uitdrukt?

Schrijf een hoofdletter en een streepje.
den aan een rangorde
A-diploma
B-kant
C-omroep

Volgt na het woord een cijfer, letter of een symbool?

Zet een spatie. Komt er nog een woord na, dan zet je daarvoor een streepje.
  • havo 4
  • havo 4-leerling
  • hepatitis B
  • hepatitis B-patiënt
  • vitamine B12
  • vitamine B 12-preparaat

Wat doe je als het linkerdeel van een samenstelling een apostrof +s bevat?

Zet een streepje
McDonald's-personeel
mama's -kindje

Deze woorden krijgen een streepje maar geen hoofdletter

Streepje, geen hoofdletter.
e-book, e-mail en e-reader

de e is afkorting van electronic

Bij woorden die afkorting bevatten krijgen een streepje maar in sommige gevallen zet je in plaats van een streepje een apostrof tussen de afkorting en het andere woorddeel. Hoe weet je welke van deze twee tekens de afkorting scheidt van het rest van het woord.

Dat hangt af of het hele woord een afleiding of een samenstelling is.

Bij een afleidingvoeg  je aan de afkorting een woorddeel toe dat niet los kan voorkomen zzp+er

Staat het woord na de afkorting, zet een apostrof zzp'er
vb: hbo'er, sms'je, ib'er, zzp'er, 65+'er, VV'er, A4'tje mp3'tje, 30'er
dit geldt voor afleiding op basis van een cijfer, letter of een symbool of een combinatie hiervan

Staat het woorddeel voor de afkorting zet een streepje

Ge-sms
ge-e-maild
ex-ICT'er

Bij samenstelling combineer je een afkorting met een woord dat wel los kan voorkomen zet een streepje

VUT+ regeling = VUT-regeling

Combinatie van getallen en rekenheden

Zet een spatie tussen getal en rekeneenheid
zoals GB ok km

200 GB
98 km
36 dl
4 GHz

Geen spatie voor een rekenkundig symbool, zoals procentteken of het graadteken

44% / 24C

Geen spatie in sommige standaardcombinatie van cijfers en rekeneenheid

5000cc/ 230V
Maar: 3 cc vloeistof
           45 cc water

Zet een streepje als na een cijfer een rekeneenheid en een antwoord volgt

125cc-motor
75W-lamp
4GHz-processor
230V-elektriciteit

Zet ook een streepje als er een en staat in vaste verbinding of als je een en ertussen kunt denken

Op-en-top
zwart-wit
rood-wit-blauw
kant-en-klaar
kop-en-schotel
ex-echtgenoot
woon-werkverkeer

Zet een streepje als een zinnetje onderdeel wordt van een samengesteld woord.

Doe -het-zelfzaak
huis-aan-huisblad
jeu-de-boulesbaan
sta-opstoel
twee-onder-een-kapwoning
bak-en-braad-botter
bak-en braadbotter twee botter
bachelor-masterstelsel
bonus-malusregeling
hang-en-sluitwerk
oorzaak-gevolgrelatie
warmte-koudeopslag
werk-privebalans
werving-en-selectiebureau
win-winstituatie

Bestaat de samenstelling uit een woordgroep uit een ander taal en een ander woord. Zet een streepje tussen de anderstalige woorden

Ad-hocbeslissing
chili-con-carneliefhebber
cum-laudebeoordeling
en-suitedeuren
pro-deoadvocaat

Een Engelse combinatie en een Nederlands woord schrijf je meestal aan elkaar zonder streepje

Intensivecareafdeling

Zet een streepje in samenstelling met als tweede deel woord als courant, generaal, president, verbaal, militair. Het tweede deel specificeert het eerste.

Minister-president
rekening-courant
directeur-generaal

Zet een streepje in samenstelling die bestaan uit twee gelijkwaardige delen: woorden die je zou kunnen omkeren.

Secretaris-penningmeester
journalist-schrijver
regisseur-acteur
telefoniste-receptioniste
los-vast
sociaal-cultureel
positief-kritisch
publiek-privaat

Woorden die waarvan de delen niet omkeerbaar zijn schrijf je zonder streepje

Civielrechtelijk
sociaalfiscaal
populairwetenschappelijk
sociaaldemocratie
extreemrechts
centrumlink
nationaalsocialisten
christendemocraat

Ook een streepje in samengestelde bijvoeglijke naamwoorden die politieke, religieuze of levenbeschouwelijk stroming beschrijven. Het streepje blijft in de zelfstandige naamwoord.

Liberaal-conservatief
rooms-rood
protestants-christelijk
links-extremistisch
rechts-radicaal

Zet ook een streepje als het eerste deel een geografische herkomst of nationaliteit aanduidt.

Grieks-orthodox
Nederlands-hervorm

vlaams-nationalistisch
rooms-katholiek 

Zet ook een streepje als een persoonlijk voornaamwoord onderdeel uitmaak van de samenstelling.

Ik-figuur
wij-gevoel
een jij-bak

Betekend interim uitzend zet dan geen streepje

Interimarbeid, interimbureau

Zet op deze twijfel gevallen geen steepje na

Anti, co, loco, post prive, semi, semi, vice

Behalve als het om een andere reden nodig is vanwege botsende klinkers.

coauteur
cocreatie
compromotor
postinitieel onderwijs
priveaandeel
vicerector

Schrijf netto en bruto aan het woord vast

Nettobedrag
Nettoschuld
brutosalaris

Schrijf netto/bruto los in combinatie van bijvoeglijk naamwoord en zelfstandig naamwoord

Netto contante waarde
bruto nationaal inkomen

Junior en senior komen voor als bijvoeglijk en zelfstandige naam woord.

Bij bijvoeglijk naamwoord schrijf je lof
bij zelfstandige naamwoord schrijf je vast.

Voor alle voorvoegsels geldt; Zet een streepje als het volgende deel met een hoofdletter begint

anti-Nederlands
pro-Amerikaans

Geen streepje na mede, behalve bij botsende klinkers.

Medeaansprakelijk
medeondernemer
medeondertekenen

mede-eigenaar botsende klinkers

Als het woord incidenteel in het Nederlands gebruikt wordt

Dan zijn het woorden die je citeer uit het engels, dan blijven de spaties.

chief technical officer
eletronic data processing
public relations officer
world wide web

Schrijf een samenstelling van een Engels en Nederlands deel aan elkaar

Fastfoodketen
lightproduct
pilotproject
privacywetgeving
realitytelevisie
socialmediabeleid
stockfoto
wellnesscentrum
worstcasescenario

Heeft het woord een bijvoeglijke naamwoord of telwoord als linkerdeel

Zet een spatie

hot -issue
low-budget
intensive care
multiple choice
first lady
second hand
split screen

Maar fastfood, bleujeans, longread

Bevat het linkerdeel een bezits-'s dan schrijf je ook een spatie

Bird' eye, gentleman's agreement, writer's block

Streepjes in Engelse woorden

Als de tweede deel is afgeleid van een zelfstandig naamwoord

dirty-minded/ brown-eyed

Steepje in engelse woorden

Als het een samenstelling is van gelijkwaardige delen

bar-dancing/ gin-tonic

Streepje in Engelse woorden

Als de rechterdeel een voorzetsel is; make-up, back-up, follow-up, drive-in, kick-off, line-up, knock-out, knock-outcompetitie

Schrijf woorden als parttime in veel gebruikte combinaties bij voorkeur vast aan het woord waar het bij hoort.

Parttimebaan
fulltimebetrekking
hightechbedrijf, hightechindustrie
instantkoffie
freelancemedewerker, freelancejournalist
onlineverbinding

Hoe langer het woord is waar het bij hoort, hoe groter de kans dat je de combinatie los schrijft.

Parttime vulploegmedewerkers
freelance communicatietrainer
online klantenservice
all-in-one kleurenprinter
multiple choice taaltoets

Schrijf woorden als linkerhelft aaneen

Bij vaste combinaties
linkerarm
linkerbeen
linkeroor
rechtervoet
linkerportier
rechterkant

Schrijf linker of rechter los

Als het om een toevallige eigenschap gaat

de linker achterdeur
het rechter knopje

Schrijf stofnaam los

Hebben beide woorden een hoofdklemtoon. Dan is het een combinatie van bijvoeglijk naamwoord en zelfstandige naamwoord.

Schrijf je het woord los.

Kunststof raamkozijn

Snelgroeiend of snel groeiend

Naarmate ze vaker gebruikt worden, worden combinaties als veel +gesteld of hoog+ geschoold  vaker aaneen geschreven.

dichtbevolkt
dichtstbijzijnd
hooggelegen
hooggeplaatst

Wanneer schrijf je de functieaanduiding met hoofdletter?

Als het binnen de organisatie gebruikelijk is om die de afdeling of taakvelden met een hoofdletter te schrijven.

Als de aan het begin van de regel op visite kaartjes en in een personeelsadvertentie krijgen vaak een hoofdletter. Huistijlkwestie.

Hoofdletter en kleine letter bij merknamen

Merknamen en typeaanduidingen krijgen een hoofdletter.

Volkswagen, Coca-Cola 

Merknamen die een soortnaam zijn geworden krijgen een kleine letter.

een airbus
een aspirinetablet
een kever
een eend

In namen van organisatie krijgen alle hoofdwoorden een hoofdletter. De lid woorden en de voorzetsels krijgen geen hoofdletter.

Immigratie-en Naturalisatiedienst
Open Universiteit Nederland

Schrijf algemene aanduiding van organisatie met kleine letter

De milieuorganisatie
de gemeente
kabinet
province  

Gaat het om een rechtbank of hof gebruik hoofdletter als het gaat om  een instantie waarvan een bestaat in het land. In andere gevallen kleine letter.

Het Hof van Cassatie
Het Internationaal Gerechthof
de politierechtbank in Amsterdam.
het gerecht hof van Arnhem

Woorden als staat, rijk en douane kunnen op twee manieren geschreven worden.

Met kleine letter bij algemeen gebruik en met hoofdletter bij specifieke aanduidingen ( eigennamen)

staat het geografische gebied
Staat de institutie

Kroon, Rijk, Staat krijgen een kleine letter zodra ze onderdeel worden van een samenstelling

Kroonlid, rijksbegroting, staatsvermogen

Kamer en Staten houden hun hoofdletter in samenstellingen. Kamerlid, Statenverkiezingen.

Het woord afdeling, directie of bureau krijgen vaak een hoofdletter als het buiten lopende tekst wordt gebruikt.

In ondertekening, in adressering, in opschriften, op titelpagina's en op visitekaartjes


Namen van werkgroepen, comités, gaan soms uit op een persoonsnaam

Schrijf werkgroep met een kleine letter zet tussen de eerste en de tweede deel een streepje.

werkgroep-Makkinga
college-Van der Pot
comité-Den Boer

In eigen namen van raden en dergelijk krijgen alle hoofdwoorden een hoofdletter dus het woord Raad zelf.

Centrale Raad van Beroep
College van Beroep Studiefinanciering
Sociaal- Economische Raad  

Gaat het niet om de naam dan krijgen raad, college en commissie kleine letters.

De raad van commissarissen komt bijeen.

Algemeen gebruikelijk schrijfwijzen

Commissie gelijke behandeling
College voor zorgverzekeringen
vaste commissie voor Binnenlandse Zaken
college van Gedeputeerde Staten
college van burgemeester en wethouders

Tijdschriften, kranten, boeken en wetten

Meestal krijgen titels van tijdschriften, kranten en dergelijk hoofdletters. Het lidwoord  bij de naam krijgt soms een hoofdletter.

De Correspondent, De Telegraaf

De Volkskrant aan het begin van een zin. de Volkskrant

Als het woord Nota, rapport  in de titel voorkomt

Alle hoofdwoorden met een hoofdletters.

De Sociale Nota
De Vierde Nota Waterhuishouding

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo