Startpagina / Samenvattingen / Hoofdstuk 1 Taal en Taalwetenschap / taal-zin-woorden

Taal en Taalwetenschap

61 belangrijke vragen over Taal en Taalwetenschap

Waar heeft iemand vaak een beschadiging als hij aan afasie lijdt?

Linkerhersenhelft (95%) is gespecialiseerd voor taal.

Wat verstaan we onder bottom-up verwerking?

Spraakklanken worden herkend en vervolgens tot woorden gesmeed.

Wat verstaan we onder top-down verwerking?

Spraakherkenning wordt ook beinvloed door hogere niveaus van vewerking: opstellen van een zinvolle interpretatie.

Wat verstaan we onder de grammaticale codering?

Bouwen van zinnen + vorm van werkwoordspelling.

Wat verstaan we onder de fonologische codering?

Versprekingen door klankwisselingen (vloterboot)

Welke 3 visies bestaan er op gebied van aangeboren taal/ aangeleerd taalvermogen?

Imiteren
Aangeboren
Combinatie van taalvermogen.

Wat is de visie van Chomsky op het taalvermogen?

Chomsky denkt dat taalvermogen de algemene principes bevat waaraan elke natuurtaal voldoet.

Wat verstaan we onder de combinatie taalvermogen?

EEn combinatie tussen imitatie + interactie tussen kind mama en papa en een stukje aangeboren.

Welke vier periodes van taal doorloop je?

Voortalige periode

Vroegtalige periode
Differentatiefase
Voltooiingsfase

Wanneer vindt de vroegtalige periode plaats en wat voor kenmerk(en) horen daarbij?

1 - 2,5 jaar
Hoogstnoodzakelijke woorden
Weglatingen (koppel werkwoorden)
Vervangingen (hood ipv rood)
Overextensie (viervoeter ipv poes)

Wanneer vindt de differentiatiefase plaats en wat voor kenmerk hoort hierbij?

2,5 - 5 jaar.
Overgeneralisatie: Grammaticale regels.

Vanaf welke leeftijd vindt de voltooiingsfase plaats en wat gebeurt er in deze fase?

Woordenschat groeit.
Er ontstaan ontwikkelingsfouten.

Wanneer mag je spreken van een taal en spraak ontwikkelingsstoornis?

Als er een taalprobleem ontstaat in de eerste 5 levensjaren.

Wanneer mogen we spreken van een tekst/discourse?

Wanneer losse uitingen in verband staan met elkaar.

Wat verstaan we onder een ideaal dialoog?

Elkaar uit laten praten, zonder herhalingen of haperingen.

Wat zijn de regels van beurtwisseling?

Beurt afgerond, ander aan de beurt. (gebeurt vaak onbewust)

Wat zijn opeenvolgend paren?

Groet-wedergroet
Vraag - antwoord
Verzoek - inwilliging/afwijzing

Wat is een drieslag en waar vindt dit vaak plaats?

Vraag-antwoord- evaluatie (vaak in het onderwijs)

Wat is het verschil tussen locutie en illocutie?

Locutie = vorm van de taalhandeling
Illocutie = taalhandelingskarakter.

Wat zijn de geslaagdheidsvoorwaarden voor een taalhandeling?

Sociale positie ten opzichte van iemand anders.
Inhoud van de taaluiting
Omstandigheden waarin de uiting wordt verricht.

Welke testen kan je toepassen om te weten of het een zinsdeel is?

Vervangingstest : wie, wat, wanneer?
Verplaatsingstest: voor de pv zetten.

Wat is NP en wat voor functie heeft de NP?

Nominale woordgroep - referentiele functie

Wat is AdjP en wat voor functie heeft de adJp?

Adjectivisiche woordgroep - bijvoeglijk naamwoord

Wat is de AdPP en wat voor functie heeft het?

Voorzetsel - onderscheid maken tussen pre en post

Wat verstaan we onder het hoofd van een zin?

Verplichte kern in een woordgroep

Welke soorten predikaten zijn er en onder welke noemer vallen ze?

Eenplaatsig predikaat - intransitief
Tweeplaatsig predikaat - transitief
Drieplaatsig predikaat - transitief

Welke semantische rollen zijn er?

Agens = handelende persoon
Patiens = Diegene die de gebeurtenis ondergaat. (lijdend voorwerp)
Locatie = waar de gebeurtenis plaatsvindt.
Instrument: waarmee de handeling wordt uitgevoerd.
Recipiens = diegene die iets ontvangt. (meewerkend voorwerp)

Wat verandert er met de agens en patiens als de zin van actief naar passief wordt gezet.

De patiens (lijdend voorwerp) wordt de subject.

Waar kan je een ingebedde zin aan herkennen?

De zin heeft meerdere persoonsvormen.

Wat zijn de functies van bijzinnen?

Complementszin = lijdendvoorwerpszin
Adverbiale zin = bijwoordelijke bepalingszin
Predikaatszin = naamwoordelijk deel
Relatieve zin = bijvoegelijke bepalingszin.

Wat is het verschil tussen finiet en infiniet?

Finiet is een aangepast werkwoord
Infiniet is het hele werkwoord

Wat is de structuur van een vragende zin?

Predikaat - subject - object.

Je hebt gelede, ongelede en meervoudig gelede woorden. Wat is het verschil?

Geleed: woorden die bestaan uit meer dan één deel.
Ongeleed: woorden die net meer op te splitsen zijn.
Meervoudig geleed: meer dan twee delen.

Welke beperkingen bestaan er ten opzichte van derivatie?

Morfologische aard: adjectieven op -ig kunnen alleen van ongelede adjectieven worden afgeleid.
Lexicale aard: Steler - dief (er bestaat al een basiswoord voor die betekenis)
Fonologische aard: er mogen geen 2 voorvoegsels met een stomme e zijn. (gebewaard)
Woordklassen: woordklassen kunnen onveranderd blijven.

Wat zijn open en gesloten woordklassen?

Open: verba, nomina en adjectieven.

Bij flexie wordt onderscheid gemaakt tussen ... en ....

contextuele flexie en inherentie flexie.

Wat is inherentie flexie?

Het meervoud op -s is een voorbeeld van inherentie flexie.

Wat zijn endocentrische samenstellingen?

Type samenstelling waarbij de eigenschappen van het hoofd bepalend zijn voor de samenstelling als geheel.

Wat zijn exocentrische samenstellingen?

Het hoofd vormt niet de bepalende factor.

Wat verstaan we onder een fonetische transcriptie?

Een fonetische transcriptie staat dichterbij de werkelijke uitspraak en bevat verschillende varianten van hetzelfde foneem.

Hoeveel consonanten en vocalen heeft de Nederlandse taal?

19 consonanten en 16 vocalen

Hoe noemen we het groeperen van fonemen in lettergrepen?

Syllabificatie

Hoe kan je een lettergreep opbouwen?

Onset --> eerste medeklinker(s).
Rhyme --> rest van het woord.
Nucleus --> klinkers midden van het woord.
Coda --> medeklinker(s) eind van het woord.

Welke twee suffixen bestaan er?

De klemtoonveranderde en de klemtoon neutrale

Wat is een taal en hoe wordt het bepaald?

Om te bepalen wat één taal is of wat twee talen zijn, zijn er geen echte linguïstische argumenten. Het oordeel en het gedrag van de sprekers en de politieke situatie zijn van veel groter belang bij het vaststellen van talen.

Wat verstaan we onder het begrip: taalvariëteit?

Om dergelijke vormen van variatie te beschrijven.

Welke 3 argumenten zijn er om te bepalen of een dialect een echte (streek)taal mag worden?

- Het dialect moet een eigen ontwikkeling hebben doorgemaakt.
- Het dialect moet voldoende verschillen van de standaardtaal
- Het dialect moet maatschappelijk en cultureel door een voldoende brede groep gedragen worden.

Welke 3 verschillende vormen zijn er van taalvariatie binnen de linguïstische variabele?

Fonologische aard --> klanken
Syntaxische aard --> woordvolgorde
Morfologische aard --> woordvorming (heb/heeft)

Wat verstaan we onder lexicale variatie?

Als er met twee of meer verschillende woorden naar dezelfde zaak wordt verwezen.

Wat verstaan we onder semantische variatie?

hetzelfde woord wordt in verschillende taalvariëteiten gebruikt om naar (gedeeltelijk) verschillende zaken te verwijzen.
zakken is ook uitstappen

Wat verstaan we onder pragmatische variatie?

De manier waarop mensen een treinkaartje bestellen aan het loket verschilt nogal naar gelang men oud of jong, vrouw of man is. Deze vorm wordt in verband gebracht met pragmatische gepastheid.

Welke sociale factoren worden onderscheiden als we kijken naar taalvariatie?

Regio, sociaal-economische klasse, etnische groep, sekse en leeftijd.

Wat bestuderen dialectologen?

Zij bestuderen regionale dialecten, daarbij gaat het in feite om de geografische distributie van taalvariatie.

Welke twee soorten traditioneel dialectonderzoek kan je onderscheiden?

Dialectbeschrijving en de dialectgeografie.

Wat doet de dialectoloog als hij de dialect beschrijft?

de speciale kenmerken van dat dialect worden opgespoord.

Wat doet de dialectoloog als hij een dialectgeografie maakt?

De dialectologen brengen bepaalde gebieden linguistisch in kaart. De geografische spreiding van varianten wordt onderzocht en de resultaten van dat onderzoek worden dan afgebeeld op een taalkaart. Dit is een morfologische variabele.

Wat verstaan we onder de sociale betekenis?

Sociale betekenis duidt op de extra informatie die een bepaalde vorm overdraagt, vanwege de associatie van die taalvorm met de sociale status van de spreker.

Binnen welke aspecten kunnen er taalvariaties optreden?

}Fonetiek / fonologie: verschil in klank
}Lexicon: verschil in woorden
}Morfologie: verschil in woordvorming
}Syntaxis: verschil in zinsbouw
}Semantiek: verschil in betekenis
}Pragmatiek: verschil in manier van uitdrukken

Wat verstaan we onder lexicale diffusie?

}geleidelijke invoering van nieuwe varianten in de woordenschat als gevolg van fonologische veranderingen

Wat betekent: verandering van onderop?

Een taalverandering die begint in de lagere sociale regionen en verspreidt zich gaandeweg naar boven. (als -dan)

Wat betekent: verandering van bovenop?

Hoe hoger de sociale klasse: hoe vaker de /r/ wordt uitgesproken.
Hoe formeler de stijl: hoe vaker de'/r/ wordt uitgesproken.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Hoofdstuk 1 Taal en Taalwetenschap

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding