Startpagina / Samenvattingen / Hoofdstukken grondrechten / horizontaal-werking-gemeente

Horizontale werking

5 belangrijke vragen over Horizontale werking

In hoeverre is bij de grondwetherziening van 1983 aanvaard, dat de in de Grondwet voorkomende grondrechten horizontale werking hebben?

Het standpunt van de regering bij de grondwetsherziening 1983 was dat grondrechten op uiteenlopende wijzen - en in meer of minder vergaande mate - in horizontale verhoudingen kunnen doorwerken. Er loopt een glijdende schaal van een opdracht aan de wetgever het grondrechtelijk beginsel ook in particuliere verhoudingen te verwezenlijken, tot een letterlijke en directe toepassing van de grondwetsbepaling met toelating van slechts die afwijkingen die tot een grondwettelijke beperkingsclausule herleidbaar zijn. De regering liet de verdere uitleg aan de rechter over.

Grondrechten zijn in de eerste plaats gericht op het beperken van de handelingsvrijheid van de overheid. Daarnaast kunnen grondrechten soms ook worden ingeroepen tegen privaatrechtelijke rechtspersonen. Hoe weet dit? En is er een hogere of een lagere graad van rechtsbescherming?

Horizontale werking
lagere raad van rechtsbescherming

Arrest Rasti Rostelli

Als eigenaar van een theatergebouw had de gemeente Rijssen geweigerd een zaal aan de hypnotiseur Rasti Rostelli te verhuren, omdat de inhoud van de geplande voorstelling de gemeente niet beviel. De weigering was volgens de Hoge Raad in strijd met de vrijheid van meningsuiting en het beroep van de gemeente op de contractsvrijheid bracht daar geen verandering in.

Wat is indirecte horizontale werking?

De rechter toetst niet aan het grondrecht zelf, maar hij past de wettelijke voorschriften van het privaatrecht toe. Het grondrecht werkt alleen in die zin dat het invloed heeft op de uitleg van de privaatrechtelijke norm.

Wat is directe horizontale werking?

De werking van een grondrecht zonder tussenkomst van de wetgever. De rechter verwijst met zoveel woorden naar een bepaald grondwetsartikel, stelt vast of sprake is van een beperking en toetst eventueel aan de beperkingsclausules.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Hoofdstukken grondrechten | 9789069167350 | A J Nieuwenhuis, et al

Bekijk samenvatting