Codificatie en het natuurrecht - Hugo de Groot en het natuurrecht

17 belangrijke vragen over Codificatie en het natuurrecht - Hugo de Groot en het natuurrecht

Welke twee verschillende rechtsstelsels stelt Grotius tegenover elkaar wanneer hij over de zogenaamde derivatieve wijze van eigendomsverkrijging spreekt?

  • Romeinse recht, Corpus Iuris Civilis
  • Natuurrecht

De nauwe band die eeuwenlang heeft bestaan tussen de theorie van het natuurrecht  en de theologie blijkt uit:

De Stoistische, natuurrechtelijke denkbeelden die de kerk overnam en die een grote invloed hebben uitgeoefend op de Westeuropese cultuur:
  • invloed op politieke theorie van de ME: Thomas van Aquino (1225 - 1274): onderdanen hebben recht om koning die hun grondrechten schendt mag afgezet worden.
  • bijzondere positie door canonieke recht aan het natuurrecht.

Waarom is Thomas van Aquino (1225-1274) de grootste theoloog uit de geschiedenis?

hij combineert het goddelijke recht en het natuurrecht. de mens heeft een aangeboren doel, als hij daarnaar leeft dan doet hij wat god bedoelt heeft met de natuur en de mens. maar omdat de mens niet alleen leeft, heeft hij een leider nodig . de menigte moet bestuurd worden om het gezamenlijke doel te bereiken. er is een overheid nodig. als die overheid het algemeen belang niet dient, kan het geen legitiem gezag hebben en is men geen gehoorzaamheid verplicht. als een overheid onredelijke regels stelt mag een volk in opstand komen.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is de naam van het hoofdwerk van Hugo de Groot en uit welk jaar stamt dit werk?

De Iure belli ac pacis (Over het recht van oorlog en vrede) uit 1625

In hoofdwerk Hugo de Groot 'Over het recht van oorlog en vrede' 1625 (de Iure belli ac pacis) de beroemd geworden stelling:

zelfs wanneer er geen God zou bestaan, zou er toch nog natuurrecht (recht van de rede) bestaan.

Hoe dachten de achttiende-eeuwse natuurrechtsleraren over het Romeinse recht?

De natuurrechtsleraren gaven in beginsel geen onderwijs in het daadwerkelijk geldende recht, maar in een ideaal, verstandelijk, niet door traditie en historie bepaald recht. Zij onderwezen niet het recht zoals het was, het ius constitutum, maar het recht zoals het zou moeten zijn, het ius constituendum.

Waarover gaat de Inleidinghe tot de Hollandsche Rechts-Geleerdheid van Hugo de Groot?

hierin verklaart hij dat het romeinse recht naast het nederlandse recht bestaat.  
de wijsheid en billikheid uit het copus iuris cvivilis spreken hem aan, daarom is het romeinse recht in nederland overgenomen (receptie). het romeinse recht werd om de inhoudelijke, natuurrechtelijke kwaliteiten gerecipieerd. het romeinse recht is gerecipieerd voor zover het de toets van het natuurrecht kon doorstaan. het romeinse recht is niet de basis van het recht, het natuurrecht wel.

Wat verstaat men onder de subsidiaire werking van het Romeinse recht?

Naast vaak het inheemse recht, het eerst geldende recht, werd het Romeinse recht subsidiair ingesteld. Men kan dit zien als een soort ´vangnetrecht´ als het inheemse recht geen antwoord gaf op een probleem.

In de 17e eeuw wordt men kritischer t.o.v. het romeinse recht, wat is de kritiek?

het romeinse recht is minder tijd en plaats gebonden dan men dacht. er worden soms andere regels bedacht, nieuwe oplossingen worden gezocht in de wetenschap en de rede.

Opvatting Grotius mbt receptie Romeins recht = Copernicaanse Wende (radicale heroriëntatie) omdat:

  • menig rechtsregel in CIC was niet - zoals men had aangenomen - volstrekt tijdloos: zij was aan tijd en plaats gebonden.
  • er waren voor allerlei vraagstukken andere, rationelere oplossingen denkbaar dan die van het CIC => natuurrechtelijke oplossingen (volstrekt verzonnen dus).
Grotius zelf ook van CIC afwijkende voorstellen mbt privaatrecht (wel is Romeins recht geldende, want is wijsheids- en billijkheidsvol):
  • Grotius: voor eigendomsoverdracht is verbintenis nodig en levering overbodig.
  • CIC: voor eigendomsoverdracht is levering (bezitsverschaffing) WEL nodig.

Welke rechtsleer heeft grote invloed gehad op de westeuropese cultuur?

De stoische leer, vooral omdat zij omarmd werd door de kerk.

Hugo de Groot onderscheidt het ius constitutum en het ius constituendum, waarom?

hij ziet een discrepantie tussen het geldende recht en het recht zoals het zou moeten zijn. hij constateert veranderingen in het bestaande recht, bijvoorbeeld door codificaties. in het geldende recht is gewoonterecht terecht gekomen en daar moeten we mee leven.

Welke belangrijke bron ligt ten grondslag aan het volkenrecht

De Iure belli ac pacis (over het recht van oorlog en vrede) van Hugo de Groot. Het volkenrecht steunt grotendeels op natuurrecht en op ongeschreven natuurrechtelijke regels.

Wat is het ius constitutum?

Het recht zoals het is.

Wat is het ius constituendum?

Het recht zoals het zou moeten zijn.

Waarom wordt Hugo de Groot ook wel de pater juris naturae genoemd?

Omdat hij in zijn beroemde boek 'iure belli ac pacis' stelde dat het natuurrecht ook zou bestaan als God niet bestond. Dit in tegenstelling tot de heersende katholieke opvatting, waarin het natuurrecht als van God gegeven werd gezien. Volgens Hugo de Groot kon een volledig (natuur)rechtsstelsel opgesteld worden met behulp van de menselijke rede.

Welke rechtsschool kreeg voor het eerst oog voor het feit dat ook het Romeinse recht zoals het in het Corpus Iuris was neergelegd, tijdsgebonden was?

De Franse rechschool; de mos gallicus. Door historisch onderzoek kwam men erachter dat veel rechtsregels in het Corpus Iuris Civilis alleen tot stand konden komen door de specifiek romeins historische ontwikkelingen en culturele omstandigheden. Veel rechtsregels in het Corpus Iuris Civilis waren dus niet tijdloos, maar tijd en plaats gebonden. 

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo