Codificatie en het Romeinse recht - Keizer Justinianus

24 belangrijke vragen over Codificatie en het Romeinse recht - Keizer Justinianus

Wat zijn onderdelen van de wetgeving van keizer Justinianus?

de Codex Justinianus
de Digesten of Pandekten
de Instituten of Elementen
de Novellen
Deze vormen de grondslag en het voorbeeld voor latere nationale codificaties.

Wat was de Codex Justinianus (529)?

Dit bevatte keizerlijke constituties  en hadden exclusieve werking, niet opgenomen keizerlijke wetgeving verloor dus hun kracht. De lex-posterior regel gold voor deze wetgeving oftewel de latere wet zet de eerdere wet opzij.
Er stond hier een wet in lex citandi, waarin stond dat uitspraken van vijf juristen ook recht was.

Wanneer werd Justinianus keizer?

in 527 van het gehele Romeinse rijk.
De feitelijke macht beperkte zich tot het Oostelijke gebied.
Constantinopel is de zetel van het keizerlijke hof en Grieks is de voertaal.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat zijn de Digesten of pandecten(533)

Een verzameling van Jurisprudentie uitgegeven als één keizerlijke wet. De keizer gaf zijn gezag aan de tekst en stelde hem van hem afkomstig. De keizer verbood het gebruik maken van andere juristenschriften niet in de Digesten.

Wat kenmerkt de visie van Justinianus en zijn tijdgenoten tav het Romeinse rijk?

De blik was naar vroeger gericht; men wilde de oude luister van het rijk herstellen.

Waar was de eerzucht van keizer Justinianus op gericht?

Hij wilde niet slechts rechtens (de iure) maar ook in feite (de fachto) leiding geven aan het hele Romeinse rijk.
Met behulp van wapenen in oorlogstijd
Met behulp van wetten in vredestijd

Wat is de oorspronkelijke betekenis van het woord codex?

Boek.
Het geschrevene was niet op een rol aangebracht, in een boek was makkelijker te gebruiken als naslagwerk.
Codex betekent schors.

Hoe is de bundeling van de constituties tot stand gekomen?

Eerst door particulier personen die ze voor hun privepraktijk hebben gebruikt.
Gregorianus verzamelde van 196 - 297
Hermogenianus verzamelde rescripten van keizer Diocletianus (291 - 295).

Wat was de gelding van Codex Gregorianus en Codex Hermogenianus?

Hadden geen autoriteit, waren niet uitputtend.
Als men een constitutie vond die niet in een van beide Codices waren opgenomen, had deze even veel rechtskracht als wel aangehaalde constituties.

In 426 is met onderscheid gaan aanbrengen in de leges en de ius.
Er werd een onderscheid aangebracht in het juristenrecht. Welk?

Leges generales: wetten
Rescripta: beschikkingen.
Voor de rechter mocht alleen een beroep worden gedaan op de lex generalis.
Dit onderscheid duurde maar 12 jaar.

Wat was het idee achter de Codex Theodosianus?

Alle constituties na 300 zouden na schifting in een stelsematige ordening worden geplaatst en van algemene gelding worden voorzien.
Het verzamelen en rangschikken van constituties is gelukt, het juristenrecht is niet geordend. Gereed in 438.

Wanneer trad de Codex Justinianus in werking?

16 april 529

Hoe werd de lex posterior-regel opgelost als een constitutie geen datum had?

De constitutie die geen datum had werd vroeger in de Codex geplaatst. Soortgelijke bepalingen van constitutie werden later in de titel geplaatst:

Wat zijn de Digesten of Pandecten?

De juristengeschriften; geschift en geordend.
Dit was een andere geschreven rechtsbron: ius.

Wat maakte het moeilijk om de ius te raadplegen?

  • Niemand beschikte over alle juristenwerken.
  • Er waren eigengemaakte commentaren die men voorzag van een naam van een beroemd jurist.
  • De rol van de rechter; als de meningen van klassieke juristen elkaar tegenspraken.

Wat is de lex citandi?

  • Regeling verplicht rechter min of meer tot maken van optelsom.
  • Men moch alleen citeren uit werk van Papinianus, Paulus, Ulpianus, Modestinus en Gaius.
  • Meningen van andere juristen hadden slechts gelding als zij door deze 5 werden aangehaald.
  • Liepen de meningen uiteen: meerderheid.
  • Staken van de stemmen: opinie van de grote Papinianus.

Hoe waren de juristengeschriften gerangschikt in de Digesten?

De naam van de schrijver
en van het boek waaruit het fragment afkomstig was,
werden aangegeven: er waren nog 50 boeken over

Waardoor is de codificatie van het ius een anachronistische (niet passend in de tijd) onderneming te noemen ?

De bevolking kon het nieuwe wetboek niet lezen: geschreven in Latijn, terwijl ieder Grieks sprak.
De status die de Digesten kregen; 1 keizerlijke constitutie, de grootste wet die ooit is uitgevaardigd: (onderdeel van) 1 geschreven rechtsbron

Hoe heeft de Codex van Justinianus de weg naar West Europa gevonden?

Niet via de Byzantijnse heerschappij, hoewel dit wel de bedoelinging was.
In de elfde eeuw via de universiteiten.

Welke maatregelen neemt de keizer tegen het gevaar van tekstbederf?

  • Er mochten geen afkortingen sigla gebruikt worden, cijfers moesten voluit geschreven worden.
  • Men mocht ook niet schrijven in de marge of tussen de regels. (het gaat hier over handgeschreven tekst)

Wat is 'Instituten' (of Elementen)?

  • Leerboek waarin grondbeginselen van het Romeinse recht.
  • 4 boeken ontleend aan de Instituten van Gaius.
  • Op 30 december 533: kracht van wet
  • Geschreven door Tribonianus, en 2 hoogleraren rechtsgeleerdheid. Theophilus en Dorotheus.

Hoe is de beroemde definitie van rechtvaardigheid van de 'Instituten'?

Gerechtigheid is de bestendige en voortdurende wil om aan ieder zijn recht toe te delen.
Rechtsvoorschriften:
  • deugdzaam leven,
  • een ander niet kwetsen
  • ieder het zijne geven

Uit welke 3 onderdelen bestaat het privaatrecht volgens de Instituten?

Het is samengesteld uit regels van
het natuurrecht
ius gentium
burgerlijk recht.

In 534 wordt de Codex herzien. Wat is er anders bij de vernieuwde versie?

  • Ook een siglenverbod.
  • De lex citandi (citeerwet) kwam niet meer voor.
  • De eerste Codex gold niet meer (lex posterior)
  • Mogelijk herzien ivm ijdelheid Tribonianus

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo