Lph9: Endocrinologie en reproductie
13 belangrijke vragen over Lph9: Endocrinologie en reproductie
Wanneer komt de productie van testosteron op gang in een nieuw leven in de mens?
Wat is het verschil tussen genetische seks, gondonale sex en fenotypische seks?
Gameten: sperma en oocyten
Bevruchting: gameten fuseren --> zygote
Genetische seks: XX, XY, (vogels: WZ, ZZ)
Gondonale seks: ovarium of testes
Fenotypische seks:
- inwendig (urogenitale systeem)
- uitwendig (genitalia, secundaire geslachtskenmerken)
- brein niveau (brein seks, hormonen, gedrag)
Brein seks kan verschillen van genetische seks
Wat zijn de oorzaak, symptomen en behandeling voor Kallmann syndroom?
- Genotype XY
- Fenotype mannelijk, prepuberaal, soms micropenis, soms cryptorch
- Genetisch afwijking (meerdere genen bij betrokken) --> GnRH neuronen verplaatsen tijdens foetale ontwikkeling niet van foetale neus naar hypothalamus
- Normale GnRH productie capaciteit, afgifte niet op de juiste plek --> hypogonadotroop hypogonadisme (laag LH, FSH, T)
- Geen of sterk verminderde reuk
Behandeling:
- Pulsatiele GnRH toediening (pomp) --> hypofyse functioneert normaal --> start puberteit --> zaadcel productie komt op gang (fertiel)
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Hoe wordt Oestradiol (E2) en dihydrotestosterone (DHT) gevormd uit testosterone (T) in mannen (mens & dier)?
- In een volwassen dier vindt E2 productie plaats in Leydig cellen
- De meeste E2 in volwassen mannen wordt echter perifeer in de target-organen gevormd vanuit T, vooral in vetweefsel.
- DHT productie in een volwassen dier gebeurt ook in Leydig cellen, maar vooral ook perifeer, bijv in de huid of prostaat.
Wanneer begint de puberteit in mannen en wat is de trigger?
- Maturatie van de hersenen
- verhoogde GnRH-afgifte en dus een verhoogde LH- en FSH-afgifte
- verminderde gevoeligheid GnRH neuronen voor negatieve feedback van testosteron
Start wanneer?
- Gedrag verandert (puberaal gedrag)
- Eerste ejaculatie treedt op
- Eerste spermacellen komen voor in ejaculaat
- Eerste spermacellen worden in de urine aangetroffen
- Ejaculaat bevat voldoende spermacellen voor de bevruchting van een eicel
- Secundaire geslachtskenmerken gaan zich ontwikkelen
Wat kunnen oorzaken zijn van een vervroegde of een verlaatte puberteit?
- Vroegtijdige ongecontroleerde GnRH-afgifte
- behandeling: GnRH agonist of antagonist
- Mutatie in de LH receptor-continue staat van activatie
- behandeling: androgeen receptor antagonist of anti-androgenen
- Leyding-cel tumor, testosteron omhoog
- behandeling: verwijderen van de tumor/testis
- Congenitale bijnier-hyperplasie androgeen productie
- behandeling: verwijderen tumor/bijnier, AR antagonist of anti-androgeen
Verlate puberteit:
- Afwezigheid van GnRH en/of LH- en FSH afgifte
- Behandeling: pulsatiel toedienen van GnRH of LH + FSH
- Stress
Wat zijn de gevolgen voor sperma bij veroudering van de man?
- Veranderingen in hypothalamus-hypofyse as: FSH en LH omhoog
- Afname aantal Leydig- en Sertoli cellen, dus het testosteron en libido gaan omlaag
- Afname lengte en diameter zaadbuisjes, dus aantal spermatozoa per ml semen omlaag
- Verminderde mobiliteit spermatozoa
Wanneer begint oögenese en hoe werkt de cyclus?
In het ovarium vindt de rijping van gameten in follikels plaats en ook vindt de productie van seks-steroïden plaats.
De cyclus
Recruitering van primordiale follikels uit de poel van rustende follikels is een continue proces.
Recruitering van antrale follikels uit een poel van kleine antrale follikels is stadium afhankelijk (folliculaire fase cyclus)
Wat zijn de verschillen tussen de menstruele cyclus (primaten) en de oestrus cyclus (niet-primaten)?
- Lengte folliculaire fase: M 14 dagen; O relatief kort
- Lengte luteale fase: M 14 dagen; O relatief lang
- Ovulatie: M midden van de cyclus; O dag 0
- Menses: M dag 0
- Menses: M afgesloten van endometrium
Wat zijn de verschillen in de endocriene regulatie van het ovarium vs testis?
Mannen hebben relatief kleine LH episodes die elke 2-6 uur voorkomen. Na elke LH-afgifte episode wordt testosteron afgegeven.
Wat zijn de triggers van de vrouwelijke puberteit en wanneer begint deze?
- Maturatie van de hersenen
- GnRH afgifte omhoog, dus LH en FSH afgifte omhoog
- Gevoeligheid hypothalamus voor E2 eerst omlaag, dan omhoog
- Later in de puberteit: duidelijke pulsatiele FSH en LH-afgifte
- Drempelwaarde aan lichaamsgewicht en lichaamsvet
Start wanneer?
- Wanneer gedrag gaat veranderen
- Leeftijd waarop secundaire geslachtskenmerken zich ontwikkelen
- Leeftijd waarop de eerste menstruatie optreed
- Secretie van leptine door adipocyten (vetcellen) gaat omhoog
Wat zijn de oorzaken van vervroegde of verlate puberteit bij meiden?
- Vroegtijdige ongecontroleerde afgifte van GnRH
Verlate puberteit:
- GnRH en/of LH en FSH afgifte geremd
- behandeling: pulsatiel GnRH en/of LH + FSH
- Stress, hoge lichamelijke activiteit
- Te laag gewicht (vetpercentage)
Menarche is de eerste keer dat een meisje ongesteld wordt
Menopauze is als alle follikels op zijn.
Wat is seksuel dimorfie? En wat is de rol van androgenen zijn voortplantingsgedrag?
Androgenen is de algemene term voor chemische stoffen die de ontwikkeling en het behoud van de mannelijke eigenschappen in gewervelde dieren bewerkstelligt. De bekendste van deze stoffen is testosteron.
Prenatale androgenizatie van genetische meisjes:
- Congenitale bijnier hyperplasie (CAH): tijdens foetale en postnatale periode gaat de androgeen productie in de bijnieren erg omhoog.
- Het gevolg hiervan is prenatale masculinizatie: een vergrootte clitoris en (deels) gefuseerde schaamlippen
- Het gedrag is meer jongensachtig (tom boy): tekeningen en kleurgebruik is jongensachtig
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden