Waarheid als een dynamische ontwikkeling: opheffen van de tegenstellingen

17 belangrijke vragen over Waarheid als een dynamische ontwikkeling: opheffen van de tegenstellingen

Hoe duidt Hegel het proces van het in beweging brengen van tegengestelde bepalingen aan?

Als de zelfbeweging van het begrip.
Tegenover het dualistische karakter van de filosofie van Kant en haar vasthouden aan de absoluutheid van de tegenstellingen van het verstand, legt Hegel de nadruk op de eenheid die aan deze tegenstellingen voorafgaat. De taak van de rede is om ogenschijnlijk gefixeerde tegenstellingen op te heffen, zo vindt Hegel.

Wat is de eerste voorwaarde van elk filosoferen?

Het helder analyseren en articuleren van tegenstellingen zoals subject en object; ik en de ander; gevoel en rede; geest en natuur; eindig en oneidig; vrijheid en noodzakelijkheid.

Waar is de filosofie van Hegel wel tegen gericht?

Tegen een filosofie zoals (althans volgens Hegel) die van Kant die bij dit verstandsdenken blijft staan, zodat de tegenstellingen absoluut worden en niet meer op elkaar worden betrokken.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Waarom lijken filosofen niet veel anders te doen dan een standpunt in te nemen vóór of tegen een bepaalde filosofie?

Bijvoorbeeld men kan menen dat de empiristische filosofie van Locke of Hume waar is, en de rationalistische filosofie van Descartes of Leibniz onwaar. De verscheidenheid aan filosofische systemen staat voor een gezond verstand gelijk aan onderlinge tegenspraak, evenals aan de vruchteloosheid van de pogingen van filosofen om elkaars posities te weerleggen.

Er zijn echter heel wat gevallen waarin een dergelijke indeling in tegengestelde posities niet werkt, omdat beide posities eenzijdig zijn. Hoe?

In de filosofie is het vrij algemeen aanvaard dat elke vorm van menselijke kennis een samengaan veronderstelt van zintuiglijke (empirische) en verstandelijke (rationele) elementen.

Wat is de 'oplossing' van het natuurlijk bewustzijn voor dergelijke gevallen?

Beide posities op te vatten als een beetje waar en een beetje onwaar.

Waarom blijkt bij nadere beschouwing echter dat een dergelijke benadering het denken geen stap verder brengt?

Omdat waar en onwaar nog evenzeer elkaar uitsluitende posities zijn als voordien. Het gezond verstand is niet in staat deze posities in beweging te brengen en hun onderlinge verhouding op een hoger niveau te begrijpen.

Hoe manoeuvreert het gezond verstand zichzelf dus geleidelijk in een impasse?

Door zijn eigen manier van denken roept het een probleem op dat het niet kan oplossen, hoezeer het zich daar ook voor inspant.

Wat is de kern van dit probleem?

Het verstand hanteert een benaderingswijze die niet is aangepast aan de eigen aard van zijn onderzoeksobject., in dit geval de onderlingen relaties tussen filosofische systemen.

Waar getuigt dit volgens Hegel van?

Van dogmatisme om koste wat het kost te willen vasthouden aan deze manier van denken in gefixeerde tegenstellingen. Bij het doordenken van filosofische problemen is een andere benadering gewenst dan de dogmatische manier van denken.

Hoe moet dit probleem worden opgelost?

Het denken moet dus een andere aanpak beproeven, die is aangepast aan de aard van datgene wat wordt onderzocht. Deze bestaat erin dat de verschillende filosofische systemen niet worden gedacht als statische posities die elkaar wederzijds uitsluiten, maar als een dynamisch geheel, waarin de verschillende standpunten logisch uit elkaar voortvloeien, ofwel, zoals Hegel schrijft, 'zich tonen als de voortschrijdende ontwikkeling van de waarheid'.

Met welke termen omschrijft Hegel de dynamische eenheid?

'Vloeiende natuur', 'organische eenheid' en 'het leven van het geheel'.

Hoe noemt Hegel deze benaderingswijze?

Speculatief of redelijk. Het speculatieve redelijke denken overstijgt de beperkingen van het verstandelijke denken. De mens die tot de conclusie komt dat hij niet kan blijven stilstaan bij de spontane zekerheden van het gezonde verstand, moet overschakelen naar een speculatieve manier van denken om de werkelijkheid adequaat te kunnen begrijpen.

Wat is de dubbele negatie?

Alleen voor zover het verstand zichzelf absoluut maakt en de dynamische eenheid van de onderling verschillende momenten negeert, negeert het speculatieve denken op zijn beurt het verstand.

Welke drie betekenissen heeft de term 'opheffen'?

Bewaren, teniet doen (opheffen in de zin van afschaffen), op een hoger niveau brengen (opheffen in de zin van optillen).
Bewaren: bepaling door negatie.
Tenietdoen: negatie van de negatie.
Op een hoger niveau brengen: tegenstelling als moment van geheel.

Hoe moeten de tegenstellingen die onmiddellijk in het oog springen bij elke eerste (verstandelijke) benadering van de werkelijkheid worden opgeheven?

Door een redelijk denken dat die tegenstellingen op elkaar betrekt en ze begrijpt vanuit hun diepere eenheid. Maar indien deze opheffing en betrekking zo ver gaat dat elke tegenstelling volledig zou worden uitgesloten, ontstaat er een nieuwe tegenstelling.

Hoe moet de tegenstelling in de eenheid zelf bewaard blijven?

Als een moment. Het komt er in de filosofie op aan, de eenheid van eenheid en tegenstelling te denken.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo