Spannende verhalen: van gelovige abten, sluwe vossen en dappere ridders - Een echte held? Karel de Grote

9 belangrijke vragen over Spannende verhalen: van gelovige abten, sluwe vossen en dappere ridders - Een echte held? Karel de Grote

Waar biedt het verhaal inzicht in?

Het verhaal viedt inzicht in de toenmalige maatschappelijke orde. Eerder is al over de middeleeuwse standenmaatschappij
gesproken en over het feodale stelsel waarin de verhoudingen tussen leenheer en leenman de centrale rol spelen. Dat zijn we hier terug:
  • Karel is de leenheer van Eggeric en van Elegast => als leenmannen moeten zij beiden trouw aan hem zijn.
  • Elegast belichaamt deze houding van top tot teen; zelfs als hij door Karel verbannen wordt, blijft hij trouw aan hem.
  • Eggeric daarentegen is ontrouw en afvallig    

Wat hielden de Karelromans in?

In Frankrijk in 12e en 13e eeuw geschreven over Karel de Grote, die in 800 ot keizer werd gekroond. Werd steeds geschreven over moeilijkheden met ontrouwe vazallen, om familievetes of om de strijd tegen de Saracenen. Twee van die drie elementen bevatten Karel ende Elegast niet. Vermoedelijk ontstaan in 13e eeuw, gaat alleen over vazallentrouw.
De katakteriseringen van deze roman laten de hoge literaire kwaliteit zien, met lichte spot.
Het verhaal laat de toenmalige maatschappelijk orde zien met het feodale stelsel.

In karelromans gaat het steeds om moeilijkheden met ontrouwe vazallen, om familievetes of om de strijd tegen de Saracenen (verzamelnaam voor alle soorten heidenen), meestal alle drie in 1 roman

Nu wil echter de eigenwijze smaak van het publiek (tot heden!) dat het grootste succes juist een roman toekomt die twee van die drie kenmerken niet bezit; Karel ende Elegast
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

De hoofse maatschappij die wij in de Reynaert hebben leren kennen, zal ook een belangrijke rol spelen wanneer het gaat om het genre van de ridderroman (of met een andere naam; ridderepiek). Vertel.

Hierin lezen we over dappere ridders:
  • die roemrijke gevechten aangaan, maar
  • die (soms) ook een hart voor de liefde hebben.
Conform de namen van de helden bestaan in de Nederlandse literatuur:
  • de Karelromans met de keizer en/of zijn onderdanen in de hoofdrol, en
  • de Arturromans met koning Artur en/of diens onderdanen als hoofdfiguren.

Karel ende Elegast

dit verhaal, ontstaan vermoedelijk in de 13e, wordt tegenwoordig nog op school gelezen, het is kort (ook dat onderscheidt het van andere Karelromans) en het gaat alleen over vazallentrouw. Ziehier de bekende openingsverzen waarin de auteur zijn best doet om het publiek ervan te overtuigen dat het gehele verhaal, dat nu zal volgen, waar is...

Vooral in Frankrijk worden in de 12e en 13e tal van verhalen geschreven over Karel de Grote, die in 800 tot keizer werd gekroond. In de eeuwen tussen zijn regeringstijd en het opschrijven van de eerste verhalen was voldoende tijd verstreken om Karels roem als in alle opzichten ideale koning te vestigen. Vertel.

Aan hem werden allerlei heldendaden toegeschreven; zoveel dat hij ze zelf nooit allemaal begaan kon hebben, al was zijn regeringstijd meerdere decennia lang.
Feit en fictie omtrent de keizer werden tot in de 12e eeuw met elkaar vermengd tot verhalen die allemaal bepaalde kenmerken met elkaar deelden.

De verteller wil in dit fragment uit de proloog de zaak geloofwaardig laten overkomen en hij wil haar boeiend maken; een verhaal over de mythische keizer is per definitie interessant, want de hoofdpersoon is het publiek ook uit andere verhalen bekend. Het is als een reclametruc; de naam wekt de aandacht.

Wat er dan gebeurt, is inderdaad avontuurlijk. Op bevel van een engel gaat Karel uit stelen. Onderweg komt hij de van zijn hof verstoten, maar nog altijd trouwe ridder Elegast tegen. Karel herkent hem eerst niet, maar is wel blij om iemand te hebben gevonden voor de nachtelijke tocht. Tijdens de rit in het bos had hij ook al nagedacht over zijn beslissing om Elegast te verbannen. Die had eigenlijk niets ernistigs misdaan. Had Karel hem te zwaar gestraft?

Een van de bekendste Karelromans is het hiervoor genoemde Roelantslied. Op het moment dat Karel te weten komt dat Roelant dood is, zweert hij wraak. Hij komt in de buurt van het heidense leger, maar het is al bijna avond, zodat een aanval niet mogelijk lijkt. Voor wat er dan gebeurt, lees het het fragment in de tekstbundel, 8.
Wat gebeurt er?

God verhoort Karels smeekbede. Hij verlengt de dag, zodat er voldoende licht is voor een aanval op de heidenen.

Toch is dit niet de enige manier waarop Karel wordt afgeschilderd. In de Karelromans van het genre Cycle des barons revoltes, ook van Franse afkomst, gaat het om leenmannen die ontevreden zijn met hun leenheer Karel, die in hun opvatting wreed en onrechtvaardig is

wie kent niet de dramatische scene uit het verhaal van de vier heemskinderen waarin het trouwe paard Beiaard van de sympathieke held Renout van Montalbaen op gezag van de wrede Karel een gruwelijke dood moet sterven? Die roman is pas in de 13e in Frankrijjk ontstaan (en dus daarna naar het middelnederlands bewerkt), ruim een eeuw later dan de romans waarin Karel de postieve held is, en deze ontstaansperiode is wel op meer van die romans over opstandige leenmannen van toepassing.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo