De Renaissance - wedergeboorte als ideaal - renaissance en humanisme

10 belangrijke vragen over De Renaissance - wedergeboorte als ideaal - renaissance en humanisme

De renaissance is begonnen in de 14e. Aan de wieg ervan stond Petrarca. Een groot deel van zijn jeugd bracht hij door in deomgeving van het pausselijke hof (Avignon), hij verafschuwde daar de decadente sfeer In de geschriften van klassieke auteurs als Cicero en Seneca vond hij voorbeelden van een zuivere levenshouding die hij om zich heen nauwelijks waarnam.

Dat inspireerde hem tot een hatstochtelijke zoektocht naar meer van dergelijke klassieke bronnen. Hij verzamelde en bestudeerde zo veel mogelijk oude handschriften van klassieke teksten, vergeleek ze en probeerde de oorspronkelijke tekst te reconstrueren en zo zuiver mogelijk weer te geven. Op die manier zouden alle geleerden weer kennis kunnen nemen van wat de klassieke schrijvers te zeggen hadden.

Wie stond aan de wieg van de renaissance?

Italiaan Francesco Petrarca, begin 14e eeuw. Vond bij Cicero en Seneca voorbeelden van zuivere levenshouding. Verafschuwde decadente sfeer aan pauselijk hof. Probeerde oorspronkelijke oude teksten te reconstrueren en zo zuiver mogelijk weer te geven. Wilde zich hun beschaving eigen maken ter ontwikkeling van edeler wezens. Hernieuwde bloei van kunsten en wetenschappen zou de hele mensheid ten goede komen.
In P.' s voetsporen traden Lorenzo Valla en Giovanni Pico della Mirandola, Engelsman Thomas More en Desiderius Erasmus van Rotterdam. Streefden naar 'wedergeboorte' van klassieke oudheid, 500 voor en 500 na Christus.

Wat zagen zij als hoogtepunt van die oudheid?

Rome van de late Republiek en vroege keizertijd (ca 100 vC tot ca 150 nC) met filosofen als Ceciro en Seneca en dichters als Vergilius, Ovidius, Horatius. Hun taal, het klassieke Latijn gold als de sleutel der beschaving. Het Latijn, ontwikkeld in de ME, zagen ze als ontaard en verbasterd.
Neolatijn, Ad fontes, terug naar de bronnen.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Door de klassieken te bestuderen, te leren schrijven als zij en te lleren denken als zij, wilde Petrarca zich hun beschaving eigen maken, om zo zichzelf en zijn medemensen te ontwikkelen tot volwaardiger, edeler wezens.

Dat was uiteindelijk het ideaal, en dat maakte het humanisme ook tot meer dan alleen een beweging van en voor geleerden. Nieuwe bestudering van het klassieke erfgoed zou leiden tot hernieuwde bloei van kunsten en wetenschappen, die uiteindelijk de hele mensheid ten goede zou komen.

Hoe manifesteerde de renaissance zich?

In alle kunsten en wetenschappen, zoeken naar antwoorden op wetenschappelijke, morele en praktische vragen.
Bv. Stadhouder Maurits van Nassau dankte succes in 80-jarige oorlog o.a. aan intensieve studie van klassieke Romeinse krijgskunde.
Alleen natuurwetenschappen keerden zich vrij snel van klassieke autoriteiten af, opvattingen van Aristoteles werden door nieuw onderzoek weersproken.
In literatuur, muziek, beeldhouwkunst, architectuur en schilderkunst bleven klassieke idealen van schoonheid en harmonie nog lang toon aangeven.

Hoe manifesteerde de renaissance zich in de Nederlanden?

In 15e eeuw had Rodolphus Agricola grote invloed op vernieuwing van onderwijs van oude kloosterscholen, zgn. Latijnse scholen. Leerlingen werden gevormd tot ontwikkelde burgers met brede culturele bagage en perfecte beheersing van Latijn, ging om Neolatijn van humanisten. Oefening vooral Latijnse komedies. Auteurs van schooldrama's bijv.  Georgius Macropedius of Cornelius Schonaeus, Belangrijke rol tot in 18e eeuw, Latijn als internationale cultuurtaal verdrongen door Frans.

Wie behoorde tot de beroemdste humanisten die in Petrarca's voetspoor traden?

  • Lorenzo Valla
  • Giovanni Pico della Mirandola
  • Thomas More
  • Desiderius Erasmus

Allen streefden ze naar een wedergeboore van de klassieke oudheid, de periode van globaal 500 voor tot 500 na Christus.
De tijd tussen die en hun eigen tijd gingen ze middeleeuwen noemen, medium aevum, een betreurenswaardige periode die zo snel mogelijk overwonnen en vergeten diende te worden.

Wie was bekende Nederlandse humanist?

Desiderius Erasmus, bekend als christelijk humanist, hield niet van de Nederlanden.Probeerde niet alleen van klassieke auteurs, maar ook van de Bijbel beste bronnen te achterhalen. Luther was hem een gruwel, maar ook reacties van kerk. Boodschap van verdraagzaamheid De Lof der Zotheid. Schrijver Dirck Volckertszoon Coornhert was door hem geinspireerd.

De humanisten deden daarmee de middeleeuwen schromelijk onrecht. Hoezo?

De humanisten bouwden in feite:
  • niet minder voort op de intellectuele prestaties van die tijd
  • dan van de oudheid.
Maar zo zagen ze het niet, en zo wilden ze het ook niet zien.

Als hoogtepunt van die oudheid zagen ze veelal het Rome van de late Republiek en de vroege keizertijd (100vC tot circa 150nC)
Dat was de tijd van:
  • de grootste uitbreiding van het Romeinse rijk en
  • van de grootste bloei van de antieke wetenschap en kunst,
met:
  • filosofen als Cicero en Seneca en
  • dichters als Vergilius, Ovidius, Horatius.

De taal van die schrijvers en dichters, het klassieke Latijn, was dan ook de sleutel tot die beschaving. Het latijn zoals dat in de middeleeuwen in geleerde kringen gesproken en geschreven werd en dat zich min of meer organisch uit het klassieke latijn ontwikkeld had, beschouwden de humanisten als ontaard en verbasterd.

Ze schreven een latijn dat in woordkeus en zinsbouw teruggreep op het klassieke latijn, vooral de taal van Ciecero gold als model. We spreken van neolatijn (in onderscheid van het mediolatijn of kerklatijn van de middeleeuwen)

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo