Startpagina / Samenvattingen / Inleiding letterkunde literatuurgeschiedenis / naturalistisch-kenmerk-werkelijkheid

Moderne letterkunde 1880 -1945 - Het naturalistische proza

Q: Kenmerk naturalistische proza: nerveuze personages

In veel naturalistische romans en verhalen staat een zgn ' nerveus gestel ' centraal: een overgevoelige man of vrouw die lijdt onder gespannen zenuwen, bijv. Couperus' Eline Vere , die in de gelijknamige roman wordt geïntroduceerd in een dialoog tussen haar zus Betsy en hun tante als afwezig door zenuwachtigheid. De gedachtewerled van het nerveuze hoofdpersonage wordt doorgaans beheerst door een groot, maar enigszins ongericht verlangen (naar geluk, naar en ander leven) dat in conflict komt met de realiteit . In deze romans is dat vaak de conventies van de burgerlijke samenleving.

Q: Kenmerk naturalistisch proza: ontnuchtering

De plot van de naturalistische roman behelst doorgaans de geschiedenis van ontnuchtering, De uitkomst daarvan kan uiteenlopende vormen aannemen: soms kiest de hoofdfiguur (min of meer) vrijwillig voor de dood (zoals juffrouw Lina (Emants), soms berust ze uiteindelijk in een droevig lot zoals Eline Vere). De houding van Mathilde tegenover de mislukking van haar huwelijk in Van Deyssels Een liefde kan als een vb van dat laatste gelden. Een en ander staat in schil contract met het happy end dat de helden van het idealiserende proza te beurt viel.

Q: Kenmerk natuarlistisch proza: seksualiteit

De belangstelling voor seksualiteit: tegen de burgerlijke conventies in, en geheel in lijn met het naturalistische verlangen om de werkelijkheid zo natuurgetrouw mogelijk af te beelden, tonen de romans ook belangstelling voor seksuele onderwerpen die in de taboesfeer lagen. Bekende voorbeelden daarvan zijn: het bordeelbezoek van Jozef en het mastuberen van Mathilde in Van Deyssels Een Liefde .

Q: Kenmerk naturalistisch proza: verteltechniek: vertelinstantie

Aspecten van de verteltechniek: vertelinstantie: de verteller treed niet op de voorgrond via uitvoerige aansprekingen van de lezers of evaluaties van de personages, maar geeft zijn oordelen op een veel minder expliciete manier en toont afwisselend de visie van verschillende romanpersonages . Dat alles staat in dienst van de door de naturalistien beoogde objectitviteit: de lezer krijgt alle feiten aangereikt en kan op grond daarvan zijn eigen conclusies trekken.

12 belangrijke vragen over Moderne letterkunde 1880 -1945 - Het naturalistische proza

Wat hield het naturalistische proza in?

De naturalisten wilden een objectieve, niet geidealiseerde weergave van de werkelijkheid geven, inclusief haar minder fraaie kanten. Ook prozaisten van Tachtig kozen voor extremere versie van realisme. Breuk met idealiserende 19-eeuwse proza, dat werkelijkheid liever tekende zoals ze zou moeten zijn dan zoals ze was, werd daarmee definitief

Wie ontpopte zich als grondlegger van het moderne proza?

Marcellus Emants (1848-1923) introduceerde het Franse naturalisme in Nederland. Werkelijkheid is niet zwart-wit, maar grijs en moet niet geidealiseerd worden, verzet zich ook tegen overdreven fantasie en de onwaarschijnlijkheid van bepaald proza.

Welker ambities het naturalisme buiten literaire?

Wetenschappelijke ambities, daarbij aansluitend bij het positivisme in de filosofie, biologie (evolutietheorie en erfelijkheidsleer), fysiologie, sociologie, psychologie.. Naturalisten namen o.m. ideen uit het determinisme over. 19e-eeuwse denker Hippolyte Taine race, milieu en moment/afstamming, omgeving en tijdsomstandigheden

Wie was een vroege vertegenwoordiger van het naturalisme?

Frans Netscher, studie van de gedetermineerde mens in zijn natuur, de auteur is zo een literaire natuurwetenschapper, die op hetzelfde plan staat als de natuurwetenschapper.
Ook Lodewijk van Deyssel introduceerde naturalistische opvattingen. Hij had kritiek op Netscher's navolging van Zola. Internationaal meetellen voor Nederlandse literatuur is om niet alleen na te volgen, maar ook zelf nieuwe ideeen te ontwikkelen die wezenlijk anders zijn en typisch Nederlands. Van Deyssel zou later in dichter Gorter de grootste vertegenwoordiger van het sensitivisme vinden. Hij legt veel meer de nadruk op de indruk die de werkelijkheid maakt op de schrijver. Schrijverspersoonlijkheid - temperament.

Kenmerk naturalistische proza: nerveuze personages

In veel naturalistische romans en verhalen staat een zgn 'nerveus gestel' centraal: een overgevoelige man of vrouw die lijdt onder gespannen zenuwen, bijv. Couperus' Eline Vere, die in de gelijknamige roman wordt geïntroduceerd in een dialoog tussen haar zus Betsy en hun tante als afwezig door zenuwachtigheid. De gedachtewerled van het nerveuze hoofdpersonage wordt doorgaans beheerst door een groot, maar enigszins ongericht verlangen (naar geluk, naar en ander leven) dat in conflict komt met de realiteit. In deze romans is dat vaak de conventies van de burgerlijke samenleving.

Kenmerk naturalistisch proza: ontnuchtering

De plot van de naturalistische roman behelst doorgaans de geschiedenis van ontnuchtering, De uitkomst daarvan kan uiteenlopende vormen aannemen:

soms kiest de hoofdfiguur (min of meer) vrijwillig voor de dood (zoals juffrouw Lina (Emants),
soms berust ze uiteindelijk in een droevig lot zoals Eline Vere).

De houding van Mathilde tegenover de mislukking van haar huwelijk in Van Deyssels Een liefde kan als een vb van dat laatste gelden. Een en ander staat in schil contract met het happy end dat de helden van het idealiserende proza te beurt viel.

Kenmerk naturalistisch proza: determinisme

Karakteristiek voor het naturalisme is de nadruk die - in aansluiting op de wetenschappelijke inspiratiebronnen van de stroming - valt op het determinisme. De personages zijn niet zoals ze zijn door hun eigen schuld. Hun geestestoestand komt echter tot stand door de invloed van bepalende omstandigheden waarop ze zelf geen vat hebben. Daarbij gaat het om omgevingsfactoren, die bijv met het sociale milieu van de personages samenhangen, maar ook en vooral om vormen van erfelijke belasting.

Kenmerk naturalistisch proza: sociale kritiek

De haat tegenover de burgerij. Gezien de kwalijke rol die de burgermaatschappij veelal speelt bij de ondergang van het hoofdperonage, formuleert de naturalistische roman vaak scherpe sociale kritiek.

Kenmerk natuarlistisch proza: seksualiteit

De belangstelling voor seksualiteit:

tegen de burgerlijke conventies in, en
geheel in lijn met het naturalistische verlangen om de werkelijkheid zo natuurgetrouw mogelijk af te beelden,

tonen de romans ook belangstelling voor seksuele onderwerpen die in de taboesfeer lagen. Bekende voorbeelden daarvan zijn:

het bordeelbezoek van Jozef en
het mastuberen van Mathilde

in Van Deyssels Een Liefde.

Kenmerk naturalistisch proza: verteltechniek: vertelinstantie

Aspecten van de verteltechniek: vertelinstantie:

de verteller treed niet op de voorgrond via uitvoerige aansprekingen van de lezers of evaluaties van de personages, maar
geeft zijn oordelen op een veel minder expliciete manier en toont afwisselend de visie van verschillende romanpersonages.

Dat alles staat in dienst van de door de naturalistien beoogde objectitviteit: de lezer krijgt alle feiten aangereikt en kan op grond daarvan zijn eigen conclusies trekken.

Kenmerk naturalistisch proza: verteltechniek: focalisatie

Aspecten van de verteltechniek: focalisatie (focalisatie=onderscheid tussen wie ziet en wie zegt)

De twee belangrijkste Vlaamse naturalisten

De twee belangrijkste Vlaamse naturalisten zijn:

Cyriel Buysse en
Stijn Streuvels,

beide medewerkers van Van Nu en Straks. Toch verscheen een van Buysses eerste novellen, ‘De biezenstekker’ (1890), in De Nieuwe Gids, waarin hij als eerste Vlaming mocht publiceren. ‘Ofschoon deze studie in het vlaamsche taaleigen is gesteld, meenden wij haar toch onzen lezers niet te mogen onthouden’, merkte de redactie in een begeleidende noot op.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Inleiding letterkunde literatuurgeschiedenis | 9789491465505 | Disselkoen

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Moderne letterkunde 1880 -1945 - Het naturalistische proza

12 belangrijke vragen over Moderne letterkunde 1880 -1945 - Het naturalistische proza

Wat hield het naturalistische proza in?

Wie ontpopte zich als grondlegger van het moderne proza?

Welker ambities het naturalisme buiten literaire?

Wie was een vroege vertegenwoordiger van het naturalisme?

Kenmerk naturalistische proza: nerveuze personages

Kenmerk naturalistisch proza: ontnuchtering

Kenmerk naturalistisch proza: determinisme

Kenmerk naturalistisch proza: sociale kritiek

Kenmerk natuarlistisch proza: seksualiteit

Kenmerk naturalistisch proza: verteltechniek: vertelinstantie

Kenmerk naturalistisch proza: verteltechniek: focalisatie

De twee belangrijkste Vlaamse naturalisten

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Middeleeuwen en rederijkers - Literatuur in de middeleeuwse nederlanden

Inleiding letterkunde literatuurgeschiedenis

Geschiedenis van het privéleven : bronnen en…

Veelvormige dynamiek : Europa in het ancien …

Nationalisme, naties en staten. Europa vanaf…

Organisational Psychology

Organisational psychology

De duizelingwekkende jaren / druk 4 Europa 1…

memo

Wat is onderzoek?

Marketingcommunicatiestrategie

Memo 4/5/6v leer/opdrachtenboek

Anatomie en fysiologie