De achttiende eeuw - de literatuur in de achttiende eeuw - literatuur voor de burger; journalistieke tijdschriften en romans

5 belangrijke vragen over De achttiende eeuw - de literatuur in de achttiende eeuw - literatuur voor de burger; journalistieke tijdschriften en romans

Veranderingen in de markt: een nieuw tijdperk, een nieuwe vraag

Vanaf ongeveer 1730 groeit de markt voor het gedrukte woord gestaag. Niet omdat aan de kant van het drukporces iets veranderde, want pas in de 19e eeuw werd dankzij de mechanische pers het drukken van een vergemakkelijkt. De markt groeide omdat er domweg bij het publiek meer vraag naar boeken was.

De Hollandsche spectator
Lees de ‘Voorrede’ uit De Hollandsche Spectator van Justus van Effen: http://www.dbnl.org/tekst/effe001holl01_01/effe001holl01_01_0006.php#6 .
Waarom is deze voorrede typerend voor de verlichting?

Van Effen stelt dat het een goed (maar moeilijk te bereiken) ideaal is je niet te laten leiden door ingesleten vooroordelen én dat alleen de ware filosoof dit kan bereiken.

Wat werd er aan didactische en jeugdliteratuur gedaan?

Er waren verlichte opvoedingsidealen, verlichting legt nadruk op gezinsleven en opvoeding in een goed gezin (sociabiliteit) tot een verlicht en sensitief burger. Emile ou de l' éducation (1762) Rousseau.
Verlichte idee van de maakbare samenleving (sociabiliteit) leidt tot gevolg van zinvolle didactiek (ipv predestinatie) en zo tot literatuur voor kinderen met didactisch-moralistische denkbeelden, bv Proeve van kleine Gedigten voor kleine kinderen (1778) van Hieronymus van Alpjhen (1746-1803).
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat waren ideeen Rousseau?

Rousseau betoogde reeds dat de verlichte samenleving tekenen van verval liet zien, beschaving dwong mensen in het beschaafde keurslijf en tot onechtheid, doodse gekunsteldheid. Voor spontane, naieve en natuurlijke gevoelens bestond weinig ruimte. Rousseau (1712-1778) deed een antimaatschappelijke geste door zich terug te trekken in eenzaamheid om aan zijn teksten te werken. Beeld van de autonome schrijver die soms in zijn roeping als kunstenaar in eenzaamheid tegen het failliet van de beschaving ten strijde trekt.
Dit vormt samen met de confrontatie met en terugkeer naar de natuur de basis voor de romantiek.

Literatuur, die niet behandeld is, maar die niet paste binnen de didactische verlichtingsidealen.

Was het tot nu toe allemaal:
  • gevoeligheid
  • deugdzaamheid
  • sociabiliteit
wat de klok sloeg in de 18e eeuw?
Zeker niet. We hebben het hierboven bijv niet gehad over het succes van de gothic novel, de griezelroman. En ook niet over het subcircuit waarin pornografische werken circuleerden, en waarin radicaal-atheïstische ideeën werden verkondigd. Er was in de periferie van de literaire markt altijd al genoeg literatuur te vinden die niet paste binnen de didactische verlichtingsidealen. 

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo