Startpagina / Samenvattingen / Inleiding letterkunde literatuurgeschiedenis / visscher-renaissancetoneel-typisch

Algemene inleiding - nadere afbakening van het materiaal - formele en inhoudelijke kenmerken van renaissanceliteratuur

Q: Waarom zijn de sinnepoppen humanistisch te noemen?

De Sinnepoppen zetten aan tot beschaving en zelf nadenken, de lezer moet intellectueel vermogen hebben om te kunnen bedenken wat de kern (de ‘pit’) van elk embleem is. Daarmee is het uitgangspunt humanistisch te noemen.

Q: Lovis omnia plena

Lovis omnia plena (Roemer Visscher) uit Sinnepoppen is er een voorbeeld van. De prent laat een hand zien die een lege fles ondersteboven in het water duwt; daarboven staat een Latijns motto dat betekent 'Alles is vol van God'. Het verband tussen deze prent en dit motto wordt in het bijschrift toegelicht: zoals een ogenschijnlijk lege fles toch vol met lucht is, zo is God overal, ook al zien we hem niet.

Q: Roemer Visscher (vervolg I): Emblemen

Visscher speelde ook graag een soort raadselspel: aan de hand van tekeningen van alledaagse voorwerpen en situaties, met een korte spreuk erboven. Hij vertelde zijn gasten wat volgens hem het verband tussen: de afbeelding en het motto was en leidde daaruit een diepere betekenis af. De gasten lieten ook hun mening horen. Het spel heette emblemen inventeren (betekenissen bedenken) en sloot aan bij een internationaal renaissancistisch kunstgenre dat in Italië in de zestiende eeuw ontstaan was: de emblematiek.

Q: Emblemen (literatuurgeschiedenis/Roemer Visscher)

Emblemen zijn een combinatie van woord en beeld : een afbeelding (pictura), een korte tekst (motto) en een langere tekst, in proza of poëzie (scriptura). De lezer moet deze drie: in een logische redenering verbinden en de diepere betekenis ervan ontdekken. Embleembundels waren populair en Visschers gasten drongen aan op publicatie van zijn materiaal. Uiteindelijk deed hij dat in 1614, op 67-jarige leeftijd. De jonge Claes Jansz. Visscher maakte prachtige gravures en Visscher schreef er bondige teksten bij, waarin het improviserende karakter van het gezelschapsspel vaak nog te zien is.

Q: Geef een definitie van de begrippen renaissance en humanisme.

Renaissance: wedergeboorte van de klassieke oudheid. Humanisme : de geleerde beweging die die wedergeboorte mogelijk wil maken, door studie te maken van de teksten en andere overblijfselen van de cultuur van de oudheid, en de resultaten van die studie ten goede te laten komen van mens en samenleving.

10 belangrijke vragen over Algemene inleiding - nadere afbakening van het materiaal - formele en inhoudelijke kenmerken van renaissanceliteratuur

Wat zijn typische renaissancekenmerken?

Tragedies en komedies, dichtbundels met emblemen, elegieen en sonnetten, met bepaalde regels.

In het leerboek hebt u een sonnet van Jan van der Noot gelezen [p. 59]. Waarom is dit gedicht typisch petrarkistisch te noemen?

Het gedicht is een sonnet en staat vol typische petrarkistische paradoxen (de liefde is ‘soet ende goed’ maar ook ‘quaet’). het gaat om een minnaar die in verwarring is (‘vreugt van pyenen’ ervaart) en niet weet wat hem overkomt.

Wat is verschil tussen rederijkerstoneel en renaissancetoneel?

Draait bij renaissancetoneel om echte figuren, toch vaak ook wel mythologische of legendarische personen, niet om personificaties. In rederijkers' zinnespel worden innerlijke conflicten zichtbaar gemaakt door goede en kwade eigenschappen als handelende personen op toneel te laten optreden, in renaissancetoneel blijken zulke conflicten veelal uit de wijze waarop personen spreken en handelen. Vraagt aan toeschouwer meer inleving en interpretatie. Renaissancetoneel is uitbeelding van een handeling waarvan betekenis in principe niet vast ligt. Vaak schuilt in ambiguiteit blijvende aantrekkelijkheid van zulke stukken.

Wat is het karakter van renaissancelyriek?

Karakter van gelegenheidspoezie, zou later negatieve bijklank krijgen. Er werd poezie geleverd van wieg tot graf. Dichters stonden midden in het leven.
Ook karakteristiek is gebrek aan terughoudendheid wat betreft navolging van bewonderde voorgangers bijv. in het zgn. petrarkisme, liefdespoezie, naar voorbeeld van Francesco Petrarca. Poezie Petrarca vol paradoxen en antithesen. Ook Jan van der Noot, P.C. Hooft, Justus de Harduwijn en anderen hebben dat.

Typische renaissancegenres- en dichtvormen

Typische renaissancegenres- en dichtvormen zijn:

tragedies
komedies,
toneel
lyriek
dichtbundels die onder andere emblemen, elegieën en sonnetten bevatten.

waarvoor bepaalde regels golden die een auteur destijds niet ongestraft kon negeren.

Waarom zijn de sinnepoppen humanistisch te noemen?

De Sinnepoppen zetten aan tot beschaving en zelf nadenken, de lezer moet intellectueel vermogen hebben om te kunnen bedenken wat de kern (de ‘pit’) van elk embleem is. Daarmee is het uitgangspunt humanistisch te noemen.

Lovis omnia plena

Lovis omnia plena (Roemer Visscher) uit Sinnepoppen is er een voorbeeld van. De prent laat een hand zien die een lege fles ondersteboven in het water duwt; daarboven staat een Latijns motto dat betekent 'Alles is vol van God'. Het verband tussen deze prent en dit motto wordt in het bijschrift toegelicht: zoals een ogenschijnlijk lege fles toch vol met lucht is, zo is God overal, ook al zien we hem niet.

Roemer Visscher (vervolg I): Emblemen

Visscher speelde ook graag een soort raadselspel:

aan de hand van tekeningen van alledaagse voorwerpen en situaties,
met een korte spreuk erboven.

Hij vertelde zijn gasten wat volgens hem het verband tussen:

de afbeelding en
het motto

was en leidde daaruit een diepere betekenis af. De gasten lieten ook hun mening horen. Het spel heette emblemen inventeren (betekenissen bedenken) en sloot aan bij een internationaal renaissancistisch kunstgenre dat in Italië in de zestiende eeuw ontstaan was: de emblematiek.

Emblemen (literatuurgeschiedenis/Roemer Visscher)

Emblemen zijn een combinatie van woord en beeld:

een afbeelding (pictura),
een korte tekst (motto) en
een langere tekst, in proza of poëzie (scriptura).

De lezer moet deze drie:

in een logische redenering verbinden en
de diepere betekenis ervan ontdekken.

Embleembundels waren populair en Visschers gasten drongen aan op publicatie van zijn materiaal. Uiteindelijk deed hij dat in 1614, op 67-jarige leeftijd. De jonge Claes Jansz. Visscher maakte prachtige gravures en Visscher schreef er bondige teksten bij, waarin het improviserende karakter van het gezelschapsspel vaak nog te zien is.

Geef een definitie van de begrippen renaissance en humanisme.

Renaissance: wedergeboorte van de klassieke oudheid.
Humanisme: de geleerde beweging die die wedergeboorte mogelijk wil maken, door studie te maken van de teksten en andere overblijfselen van de cultuur van de oudheid, en de resultaten van die studie ten goede te laten komen van mens en samenleving.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Inleiding letterkunde literatuurgeschiedenis | 9789491465505 | Disselkoen

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Algemene inleiding - nadere afbakening van het materiaal - formele en inhoudelijke kenmerken van renaissanceliteratuur

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Algemene inleiding - nadere afbakening van het materiaal - formele en inhoudelijke kenmerken van renaissanceliteratuur