Startpagina / Samenvattingen / Inleiding staatsrecht / kamer-minister-parlement

L02 Regeringsvormen en parlementair stelsel

29 belangrijke vragen over L02 Regeringsvormen en parlementair stelsel

Wat was het gemeenschappelijke doel van de drie regeringsvormen?

Ze zijn anders maar hebben gemeen dat het doel was om de absolute macht van de vorst af te nemen en het versterken van de democratische invloed op de besluitvorming.

Wat is kenmerkend voor het presidentiele stelsel?

Kenmerkend voor het presidentiële stelsel is de scheiding tussen wetgevende en uitvoerende macht. De volksvertegenwoordiging doet de wetgeving, de president de uitvoering. Beide worden direct gekozen door algemene verkiezingen.

Is er een vertrouwensrelatie in het presidentiele stelsel?

Er is geen vertrouwensrelatie. De volksvertegenwoordiging kan de president niet naar huis sturen behalve middels een impeachment procedure als hij echt wangedrag laat zien. Tis nog nooit gedaan dus erg veel heb je er niet aan.

Beschrijf de opbouw van het parlement in het presidentiele stelsel

Het parlement (congress) bestaat uit het huis van afgevaardigden en de senaat. Beide huizen vormen het parlement, of dus het congress.

Kan de president wetten tegenhouden?

President kan wetgeving tegenhouden met een vetorecht.
Dit kan het congress overrulen als ze de wet nog een keer aannemen maar dan met een tweederde meerderheid.

Leg uit hoe in de basis het conventionele stelsel werkt

In dit stelsel ligt het zwaartepunt bij het parlement. Dat is de hoogste macht. Er is dan wel een regering met ministers maar die bereiden wetgeving voor en voeren slechts uit wat in het parlement is besloten. Het is meer een soort dagelijks bestuur zonder teveel bevoegdheden. Ze zijn heel erg afhankelijk van het parlement voor alles

Er is geen vertrouwensregel omdat ze toch helemaal afhankelijk zijn van het parlement

Het conventionele stelsel is een eenheid. Wat wil dat zeggen

Het conventionele stelsel is monistisch. Parlement heeft alle macht. Regering voert uit

Hoe noemen ze het stelsel in Frankrijk?

Deze mengvorm noemen ze wel: semipresidentieel.

Gekozen president en parlement, Minister leggen verantwoording af aan de president én het parlement. President kan ministers ontslaan. Regering kan tegelijk ook niet functioneren zonder vertrouwen van het parlement.

Wat is de regeringsvorm in Duitsland?

Duitsland heeft een president maar regeringsvorm is toch parlementair. De regering kan niet zonder het vertrouwen van het parlement en is daaraan verantwoording schuldig. Niet aan de president. De bondspresident vervult een grotendeels symbolische functie die lijkt op onze koning.

Wat kenmerkt de relatie tussen de regering en het parlement?

De vertrouwensrelatie

De kamer kan individuele leden of het hele kabinet weg sturen als ze geen vertrouwen meer hebben

Daarnaast is de ministeriële verantwoordelijkheid een belangrijk instrument in de vertrouwensrelatie

In 1848 is de ministeriële verantwoordelijkheid er gekomen. Overigens, de ministers waren nog min of meer in dienst van de koning. Daar lag de nadruk nog echt. Ministers moesten zich verantwoorden tegenover de kamer.

Wat is een interfractioneel formatieakkoord

Regeerakkoord

Wat moet een minister verder nog doen binnen zijn ministeriële verantwoordelijkheid?

Inlichtingenplicht van de minister. Hij moet de kamer informeren maar ook individuele kamerleden

Hij moet dus niet alleen inlichten maar ook verantwoorden waarom hij dingen gedaan heeft of niet gedaan heeft
Kamer spreekt haar wensen of opvattingen uit in een motie. Die is voor de regering of de bewindspersoon niet bindend. (behalve van wantrouwen natuurlijk)

De veelheid aan taken worden onder politieke controle gebracht door de ministeriele verantwoordelijkheid.

Wat is een belangrijke wet voor de rijksbegroting?

comptabiliteitswet

Geeft regels over de begroting

De rijksbegroting heeft een inkomen en uitgaven begroting. Ieder departement heeft dat ook. Deze hoeven niet sluitend te zijn. Het geeft inzicht. Tot hoever mag het tekort oplopen?

De EU legt regels op over de begroting. Het tekort mag niet oplopen boven de 3 %. Overheidsschuld niet meer dan 60 % van het bruto nationaal product.

Wat is het EU Semester?

Om financiële problemen te voorkomen, kan de eu commissie en de eu raad jaarlijks volgens vaste procedures de financieel-economische positie van alle lidstaten monitoren en adviezen opstellen.

Wat doet men op de derde woensdag in Mei in de kamer?

Vanaf 2000 controleert de tweede kamer structureel achteraf of het geld op de juiste plek is gekomen. Dat is nu op de derde woensdag van mei. De dag der verantwoording. (woensdag gehaktdag noemen ze dat)

Per ministerie moet men dan op bepaalde beleidsterreinen verantwoorden in de zin van een financiële verantwoording. De algemene rekenkamer kijkt daar ook kritisch naar

De rapporten en verslagen bieden ze op die woensdag aan en dan is er een plenair debat met de minister president en de minister van financiën.

Dit is een belangrijke controlerende taak van de kamer.

Wat is dan de gekwalificeerde meerderheid?

Voor enkele besluiten is een gekwalificeerde meerderheid nodig. Bijv een afwijking van de grondwet en herziening van de grondwet. Dan is een tweederde meerderheid nodig.

Wijziging grondwet is een hele procedure voor trouwens he. Domme lul

Voor 1963 koos men voor een extra parlementaire formatiemethode. Wat wil dat zeggen?

De formateur zocht bewindspersonen om als minister aan de slag te gaan zonder regeerakkoord met de fractievoorzitters of de fracties.

De eerste kamer kan wetten slechts afwijzen of aannemen. Ze hebben niet het recht op initatief of amendement. Wel hebben ze het Novelle. Wat is dat?

Ze kunnen wel aandringen op een wijziging. Dat heet een Novelle. Ze kunnen de wijziging niet zelf aanbrengen

Twee parlementaire incidenten zorgden ervoor dat de koning ophield zich te verzetten tegen de vertrouwensregel. (Hij deed dat door te voorkomen dat ministers opstapten nadat ze geen vertrouwen meer hadden van het parlement). Wat hield de incident 1, kwestie Mijer 1866 in?

Kwestie-Mijer in 1866

Minister mijer van kolonien een begroting had gemaakt voor een nieuwe koloniale politiek, liet hij zich benoemen tot generaal van indie. Terwijl de kamer dacht dat hij dit zelf zou gaan uitvoeren. De kamer kwam met een motie van afkeuring. Kabinet trad met steun van de koning af en liet verkiezingen uitschrijven. De koning was van mening dat dit de bevoegdheid van hem was om iemand te benoemen en dat de kamer er zich niet mee moest bemoeien.

Wat wil de negatieve formulering van de vertrouwensregel zeggen?

Negatieve formulering vertrouwensregel = pas bij afwezigheid van vertrouwen dient de minister of het kabinet op te stappen

Met als gevolgd dat je in Nederland geen motie van vertrouwen nodig hebt. Dat noemt men dan: invetituur. Dat is bijv wel zo in Frankrijk of Belgie

Kabinet is parlementair gelegitimeerd zolang de blijk van wantrouwen achterwege blijft

De vertrouwensregel en de ministeriële verantwoordelijkheid zijn twee verschillende dingen. Leg uit

Voor het activeren van de vertrouwensregel, is het bestaan van verantwoordelijkheid nodig

Verantwoordelijkheid kan ook bestaan zonder vertrouwensregel. Bijv burgemeester kan niet naar huis gestuurd worden.

Ministriele verantwoordelijkheid is gekoppeld aan het ambt

Vertrouwensregel aan de persoon

Wat wil de civiele verantwoordelijkheid zeggen van een minister?

De minister is te beschouwen als een orgaan naar privaatrecht van de rechtspersoon de staat der nederlanden.

Een actie tegen de staat, onrechtmatige daad of wanprestatie, van de minister is op deze grond mogelijk.

De verantwoording die de minister aflegt is in die in de relatie; staat (rechtspersoon) en burger.

Dus niet minister en parlement.

Wat wil de strafrechtelijke ministeriële verantwoordelijkheid zeggen?

Sinds 1855 ligt het initiatief tot vervolging niet bij het Om maar bij de regering en de tweede kamer. De opdracht tot vervolging wordt gegeven door de kamer of bij koninklijk besluit. De procureur-generaal is degene die overgaat tot vervolging.

Opportuniteitsbeginsel geldt hier niet. De PC moet vervolgen. De Hoge raad doet de beoordeling.

Dit is nog nooit gedaan. Eerder doet de regering of de kamer een beroep op de ministeriële verantwoordelijkheid zodat de minister direct weg gaat.

Men vindt dan ook wel dat de beslissing tot vervolging eigenlijk bij de PC zou moeten liggen

Vallen zelfstandige bestuursorganen ook onder de ministeriële verantwoordelijkheid?

Zelfstandige bestuursorganen ligt het anders. Bijv onderzoeksraad voor veiligheid en de autoriteit persoonsgegevens. Daar zijn aparte bevoegdheden ondergebracht. Die zijn niet hiërarchisch ondergeschikt aan de minister.

Deze ZBO’s heeft men de ministeriele verantwoordelijkheid willen inperken. Minister mag zich dus niet met hen bemoeien.

Veel ZBO zijn er ook om een scheiding te maken tussen beleid en de uitvoering. Beleid valt onder de minister maar de uitvoering dan niet. Zo wordt hij in de kamer niet lastig gevallen met vragen over details in de uitvoering.

Er zijn diverse vormen die de kamer kan gebruiken om de regering vragen te stellen. Wat wil interpellatie zeggen?

Minimaal 30 leden van de kamer moeten de interpellatie steunen. Het is simpelweg het ter verantwoording roepen van een of meer bewindspersonen. De leden dienen de vragen in bij de kamervoorzitter die ze naar de bewindvoerder stuurt. Er mogen moties worden ingediend tijdens het interpellatiedebat

Er zijn diverse vormen die de kamer kan gebruiken om de regering vragen te stellen. Wat wil dertigledendebat zeggen?

Ook nu moeten dertig leden van de kamer dit willen. Dit is er om een speciale aandacht voor een actueel onderwerp te kunnen vragen. Bewindspersonen kunnen worden uitgenodigd om verantwoording af te leggen. Het verschil met het interpellatiedebat is dat er geen interpellant is (vragensteller) en er geen vragen zijn ingediend. Er kunnen moties worden ingediend

Er zijn diverse vormen die de kamer kan gebruiken om de regering vragen te stellen. Wat wil mondelinge vragen zeggen?

Voor het stellen en beantwoorden van mondelinge vragen heeft de tweede kamer wekelijks een speciaal vragenuur. Er mogen geen moties worden ingediend

Er zijn diverse vormen die de kamer kan gebruiken om de regering vragen te stellen. Wat wil schriftelijke vragen zeggen?

Een bewindspersoon kan de schriftelijke vragen mondeling beantwoorden. Deze worden dan opgenomen in het aanhangsel van de handelingen

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Inleiding staatsrecht

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding