BKVW: Het legaliteitsbeginsel - Begrenzing en normering van overheidsbevoegdheden (tot hoever?)

20 belangrijke vragen over BKVW: Het legaliteitsbeginsel - Begrenzing en normering van overheidsbevoegdheden (tot hoever?)

Waar kan een groot deel van de normen voor de uitoefening van overheidsbevoegdheden worden gevonden?

In de Awb (Algemene Wet Bestuursrecht)

Waar zijn veel wettelijke formele en materiële normen die terug te vinden zijn in de Awb aan ontleend?

Aan de rechtspraak van diverse bestuursrechters van voor 1994.

Wat waren in deze rechtspraak voor de uitoefening van overheidsbevoegdheden door de rechter tot ontwikkeling gekomen?

Allerlei ongeschreven beginselen.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Waar zijn deze ongeschreven beginselen in de Awb tot getransformeerd?

Tot gedragsnormen voor bestuursorganen.

De Awb is niet de enige bron voor normering van overheidsbevoegdheden. De Awb is bijv die van toepassing op wetten in formele zin, aangezien deze niet afkomstig zijn van een bestuursorgaan.

Waar staan de regels voor totstandkoming van wetten in formele zin?

In de Grondwet.

Op welke twee manieren vindt normering van de beschikkingsbevoegdheid plaats?

  1. Er worden normen gesteld aan het wettelijk kader zelf dat de basis vormt voor de uitoefening van de beschikkingsbevoegdheid;
  2. Het wettelijk kader moet in het concrete geval correct worden toegepast.

Welke twee vragen zijn van belang bij de normering van het wettelijke voorschrift dat de basis vormt van een beschikkingsbevoegdheid?

  1. Is de bevoegdheid herleidbaar tot een formeel-wettelijke bepaling; is de bevoegdheidstoekenning en -overdracht wel correct geschied?;
  2. Zijn de wettelijke voorschriften waarop de beschikkingsbevoegdheid is gebaseerd niet in strijd met een voorschrift van hogere orde?

Wat wordt bedoeld met dat de hiërarchische ladder van hogere naar lagere regels een normatief karakter heeft?

Lagere regels moeten in overeenstemming zijn met hogere regels.

Voor de concrete toepassing van overheidsbevoegdheden, uitmondend in een beschikking, geldt een groot aantal materiële en formele normen.

Wat zijn formele normen?

Normen die primair betrekking hebben op de organisatie en procedure van besluitvorming.
  • Deze normen zijn voor een groot deel te vinden in de Awb.

Wat zijn de vier formele normen?

  1. Het vereiste van zorgvuldige voorbereiding;
    • Hoorplichten
  2. Het vereiste van tijdige besluitvorming (4:13-4:15 Awb);
  3. Het vereiste van een kenbare motivering (3:47 Awb);
  4. Het vereiste van behoorlijke bekendmaking.

Wat houdt het vereiste van zorgvuldige voorbereiding in? (formele norm)

Het bestuursorgaan moet ter voorbereiding van het nemen van een besluit de benodigde kennis omtrent de relevante feiten en de af te wegen belangen vergaren.
  • De onderzoeksplicht van het bestuursorgaan betekent niet dat van de burger niets mag worden verwacht.

Wat houden de diverse hoorplichten in die in de Awb te vinden zijn en van groot belang zijn, als onderdeel van de zorgvuldige voorbereiding (formele norm)?

Door betrokkenen in de gelegenheid te stellen om mondeling de relevante feiten voor een aanvraag naar voren te brengen, komt het bestuursorgaan vaak meer te weten van de precieze achtergronden en bedoelingen van een aanvrager dan in een schriftelijke correspondentie

Van welk beginsel kan het horen ten dienste staan?

Het verdedigingsbeginsel

Wat houdt de derde formele norm: het vereiste van een kenbare motivatie in? (3:47 Awb)

Het vereiste dat de motivering die aan een besluit ten grondslag ligt kenbaar moet zijn.
  • Voor het bestuursorgaan ligt het belang er met name in dat het zich rekenschap geeft van de rationaliteit van zijn beslissingsproces.
  • Vanuit de optiek van de burger is de motivering belangrijk omdat hij hierdoor inzicht krijgt in de beweegredenen die het bestuursorgaan had bij het nemen van het tot hem gerichte besluit.

Aan welke eisen moet een kenbare motivering voldoen?

  1. Het wettelijk voorschrift op basis waarvan het besluit is genomen moet worden vermeld;
  2. De motivering moet een aanduiding van de relevante feiten en belangen bevatten, waarbij duidelijk moet zijn welke belangen om welke redenen het zwaarste hebben gewogen;
  3. De motivering moet worden toegespitst op het concrete geval.

Wat houdt de vierde formele norm: het vereiste van behoorlijke bekendmaking in?

Overheidsbeslissingen kunnen niet binden voordat zij op correcte wijze bekend zijn gemaakt aan degene die geacht worden door die beslissingen gebonden te worden.

Welke drie voorwaarden stelt het vereiste van een draagkrachtige (deugdelijke) motivering?

  1. De feitelijke grondslag van het besluit moet juist zijn;
  2. De relevante belangen moeten op de juiste wijze in aanmerking worden genomen;
  3. De motivering moet inhoudelijk adequaat zijn.

Wat houdt de materiële norm: het beginsel van rechtszekerheid in? (niet gecodificeerd in Awb)


  • Dit beginsel stelt grenzen aan de aantasting door een bestuursorgaan van rechtmatig verkregen rechten van burgers.
  • Bovendien stelt dit beginsel grenzen aan de terugwerkende kracht van regelgeving.

Wat houdt de materiële norm: het vertrouwensbeginsel in? (niet gecodificeerd in Awb)

Op grond van dit beginsel moet een bestuursorgaan de door hem tegenover een burger gedane toezeggingen in beginsel nakomen.
  • Deze toezeggingen moeten dan wel door het bestuursorgaan zelf zijn gedaan.
  • Als ze bijv afkomstig zijn van ambtenaren kunnen ze alleen rechtens te honoreren verwachtingen wekken wanneer deze toezeggingen zijn gedaan binnen het mandaat dat de ambtenaar heeft gekregen.

Wat houdt het vereiste van tijdige besluitvorming in?


Burgers hebben er belang bij dat bestuursorganen in hun besluitvorming de nodige voortvarendheid betrachten.
  • Om de besluitvorming te bespoedigen bevat de awb een regeling die ervan uitgaat dat beschikkingen binnen een 'redelijke termijn' tot stand moeten komen (art. 4:13-4:15 Awb)
  • wat een redelijke termijn is hangt af van de concrete situatie.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo