Startpagina / Samenvattingen / Class notes - Kennistoets 1.3 / motorisch-ruggenmerg-anamnese

Volwassenen: Spraakapraxie en Buccofaciale Apraxie

53 belangrijke vragen over Volwassenen: Spraakapraxie en Buccofaciale Apraxie

Er gaat iets mis in het semantisch systeem, grammaticale encodering of fonologische verwerking. Hier spreken we van:

Afasie

Er gaat iets mis met de fonetische planning en programmering. Hier spreken we van:

Spraakapraxie

Waarvoor dient het piramidale systeem?

Fijne motoriek, bewuste motoriek

De locaties waar apraxie plaats kan vinden (4)

Prefrontale schors
Gebied van Broca
Gebied van Wernicke
Sulcus Centralis

Waarvoor dient het extrapiramidaal systeem?

Automatische bewegingen, evenwicht, grote ondersteunde bewegingen en spierspanning

Welke functie en locatie heeft de Occipitaalkwab?

Zien en betekenis geven
herkennen en kleuren zien/herkennen
Achteraan

Wat zijn de symptomen van spraakapraxie?

Noodzakelijk

Distorties en substitutie (Klankvervormingen en vervalling)
Intrusieve Schwa (Klein wordt Kelein)
Traag spreektempo
Prosodische afwijkingen

De zinsmelodie klink niet helemaal natuurlijk

consistent

Initiatie problemen

Bijv, t-t-t-tafel

Zoekend mondgedrag

Als iemand zoekt naar de juiste mondbewegingen (ook niet spraak gerelateerd)

Automatische spraak gaat beter dan bewuste spraak
Toename complexiteit --> toename fouten

Welke gesprekstechnieken zet je in tijdens een anamnese?

Vragen stellen
doorvragen
parafraseren
oogcontact
lichaamshouding

Waarvoor dient het Cerebellair systeem?

Corrector van bewegingen = monitoring

Wat voor effect heeft een beschadiging bij de Primair motorische hersenschors?

Parese (verlamming)

Welke functie en locatie heeft de hersenstam?

Alertheid, reflexen en onderbewuste processen
Stam onderaan de hersenen

Welke 3 maten van spraakapraxie zijn er?

Lichte ernst = nauwlijks instaat voor bewuste spraak
matig ernstig = boodschap wek overbrengen met moeite.
Zeer ernstig

Wat gebeurt er bij een CVA? (dysartrie)

cerebraal infarct

hersen infarct

Waarom stel je vragen bij de anamnese?

Om meer te weten te komen over de klacht, de afkomst van de klacht en het effect op het dagelijks leven. Hiermee kom je samen op een hulpvraag.

Wat zijn de subtypes van Motorische programmeer stoornissen?

Ideomotorische apraxie
Kinetische apraxie
ideatoire apraxie
Artivulatie complexiteit effect voor alle subtypes

Wat is heel belangrijk bij het beginnen van een anamnese gesprek?

Breed starten

open vragen
over de omgeving
"waar heb je last van bij het praten?" en "wat gaat minder goed"

steeds een stukje specifieker

Welke functie en locatie heeft de frontaalkwab?

Bewuste motoriek, mentale functies
voorop

Wat gebeurt er bij de ziektes ALS, MS, Parkinson en huntington?

Neurodegeneratie

Neurodegeneratie is de progressieve afname van zenuwcelstructuren of -functies, waaronder het afsterven van zenuwcellen.

Wat zijn de gevolgen van spraakapraxie?

Omzetten van een goed gevormd en gevuld fonologisch raamwerk in eerder geleerde kinematische informatie
Verlies van geautomatiseerde functie

Wat is het verschil tussen ALS en MS en huntington

ALS en MS = Motorische zenuwcellen in de hersenstam en in het ruggenmerg sterven langzaam af, hierdoor is steeds minder beweging mogelijk
Huntington = Hierbij zie je een overdaad aan beweging

Noem wat voorbeeld anamnese vragen bij de functies, en ziekte/aandoening

Wat is er gebeurt?
waar heeft u last van
wanneer heeft u er last van
heeft u last met woorden vinden? Duurt dit wat langer?

Was zijn de symptomen van Buccofaciale apraxie?

Zoekend mondgedrag
Niet onmiddellijk uit kunnen voeren
Perseveraties
Foutieve bewegingen (wel herkenbaar)
Zelfcorrectie
Automatisch lukt wel

Noem wat voorbeeld anamnese vragen bij de activiteiten en participatie

heeft u moeite met communiceren?
moeite met hobby’s uitvoeren?
Wat vind u leuk om te doen?
Begrijpen, lezen, schrijven (activiteit)
Omgeving, werk, dagbesteding (participatie)
Doorvragen naar wat gaat nu niet of minder goed?
wat doet u als praten niet goed lukt?

Wat zijn de oorzaken van een apraxie?

Lokalisatie

Premotorische hersenschors LH

Oorspronkelijke gebied van Broca

Oorzaken: CVA, tumor, infectie, trauma

Waardoor wordt een elektrische prikkel getriggerd?

Een gedachte of sensorische prikkel

Noem wat voorbeeld anamnese vragen bij persoonlijke factoren

Naar feiten vragen:

wat doet het met u als u niet begrepen wordt?
wat brengt u bij een logopedist
welke talen/dialecten spreekt u?
leeftijd, gezin etc.

Waar gaat het elektrisch signaal naar toe?

Daalt af richting lage motorische neuro (ruggenmerg of hersenstam)

Noem wat voorbeeld anamnese vragen bij de externe factoren

Met wie woont u?
heeft u kinderen?
omgeving:

de steun van omgeven
hoe is het om te praten met bekende en onbekende?
kan de cliënt bij mensen terecht
voelt u zich gehoord

Werk, verwachting werkgever, financiële situatie

Wat is de hoge motorische Neuron?

Hierin schakel centrale naar perifere
Alles van ruggenmerg tot aan spier is perifere

zowel sensorisch en motorisch

Waar bevinden de 3 schorsen, die betrokken zijn bij de planning van motoriek, zich?

Pre-frontale Schors

Frontaal kwab

Pre- motorische schors

Frontaalkwab

Primair motorische schors

Frontaalkwab

Sensorische schors

Pariëtaalkwab

Wat kan de reden zijn dat er iets mis gaat in de hoge motorische neuron?

Het gaat om motorische cortex en hersenstam
CVA, Trauma, Tumor of ontsteking

Wat is er anders bij een anamnese voor dysartrie en spraak apraxie?

De vragen over begrijpen, lezen en schrijven vraag je ook maar behandel je kort omdat het vooral over spraak gaat.
Omgeving, werk en dagbesteding is hetzelfde

Wat is de functie van de 3 schorsen en de groef bij het plannen van de motoriek?

Stap 1 = Prefrontaal schors

Hier wordt bedacht wat er in de situatie handig is (nog geen motorisch plan)

Stap 2 = pre-motorische schors

Plan maken welke motorische handeling je gaat uitvoeren

Stap 3 = Primair motorische schors

zenuwbanen direct naar de spieren

Stap 4 = Sensorische schors

zenuwbanen terug vanuit het lichaam, waarnemen welke beweging je maakt

Sulcus centralis

Groef in hersenen die motorische deel scheid van sensorische deel

Wat kan de reden zijn dat er iets mis gaat in de lage motorische neuron?

Het gaat om de hersenstam (motorische/ ruggenmerg)
CVA in de hersenstam
Dwarslaesie

Welke 2 manieren van het aansturen van motoriek zijn er?

Perifeer

einde ruggenmerg en spieren

centraal

hersenen en ruggenmerg

Wat zijn bijkomende problemen bij dysartrie, apraxie en afasie?

reed premorbide aanwezig: dyslexie, opleidingsniveau, slechthorend/slechtziend, etc.
na hersenletsel: minder zicht aan 1 kant, hemiparese, geheugen. etc.
motivatie voor therapie
ziektebeleving
frustratie
activiteiten dagelijks uitvoeren

Wat kan de reden zijn dat er iets mis gaat in allebei de neuron?

Dan is er spraken van Amyotrofische lateraal sclerose
ook wel ALS

Wat is een perifeer motorische neuron?

Voorhoorncellen in ruggenmerg --> axonen naar spiervezels in spier
Aansturing: intervatie spieren
Laesie: verlamming

Welke zenuw is aangedaan als er een dysartrie is ten gevolg van uitval van de lippen?

N. VII = N. Facialis

Wat is een Centraal motorische neuron?

Primair motorische schors --> axonen naar motorische kernen in hersenstam --> voorhoornen van ruggenmerg
Aansturing:

Motorneuronen in ruggenmerg (perifeer)
Doelbewuste motoriek
complexe bewegingen

Laesie

Bewuste bewegingen verminderd
reflexmatige bewegingen vaak nog mogelijk

Welke zenuw is aangedaan als er een dysartrie is ten gevolg van uitval van de tong?

N. XII = N. Hypoglossus
hierdoor moeite met het maken van klanken

Wat is het piramidaal systeem?

Vanuit de hersenschors naar de hersenstam naar beneden
bewuste motoriek
de soorten banen:

corticobulbaire

cortico = hersenschors
bulbair = hersenstam
dus van hersenschors naar hersenstam

Corticospinaal

Cortico = hersenschors
Spintaal = ruggenmerg
dus van hersenschors (naar je hersenstam) door naar ruggenmerg

Wat is extrapiramidaal systeem?

Geen directe besturing van de motoriek
ondersteuning/regulatie van motoriek

motorische activiteit vanuit piramidaal systeem
spiertonus
automatische bewegingen

Indirecte banen

Basale kernen
Cerebellum
delen pons (hersenstam)

Welke zenuw is aangedaan als er een dysartrie is ten gevolg van klachten tot betrekking tot hypernasaliteit?

N. IX = N. Glossofaryngeus

Wat doet het Cerebellum aan de coördinatie van de beweging?

Vergelijke motorische signaal met sensibele signaal vanuit spier naar ruggenmerg
Ipsilateraal
Plan vs. Uitvoering
Output naar premotorische cortex
bijstellen plan

Wat doet het Basale ganglia aan de coördinatie van de beweging?

Ondersteuning motoriek

reflexen

initiëren en beëindigen van omschakelen van een andere handeling

Input van cortex
Output van frontale cortex
Substantia nigra

geeft dopamine af aan putamen

intervatie beweging

Wat is het verschil tussen de centrale laesie en perifere laesie

Centrale Laesie

Schade in brein --> signalen hersenzenuwen verstoord

Perifere laesie

Schade in hersenzenuw zelf
Afhankelijk van welke zenuw kan het gevolg zijn:

Centrale aangezichtsverlamming, dysartirie, dysfagie en sensibiliteitsstoornis

Noem de eerste 6 zenuwen (leer ook van papier: blz 15)

N. Olfactororius (Sensibel)

Reukzenuw

N. Opticus (Sensibel)

Oogzenuw/gezichtszenuw

N. Oculomotorius (motorische)

Oogbewegingszenuw

N. Trochlearis (motorische)

Schuine oogspieren

N. Trigeminus (gemengd)

Drielingzenuw

N. Abducens (motorische)

Laterale oogspier

Noem de laatste 6 zenuwen (Leer ook van papier: blz 15)

7. N. Facialis (gemengd)

Aangezichtszenuw

8. N. Vestinulo-Cochlearis (Sensibel)

Gehoor- en evenwichtszenuw

9. N. Glossopharyngues (gemengd)

Tong- keelzenuw

10. N. Vagus (gemengd)

Keel- en larynx zenuw

11. N. Accesorius (motorisch)

Bijkomstige zenuw

12. N. Hypoglossus (motorisch)

ondertongzenuw

Wat is de Nervus Trigerminus?

Groot sensibel deel
Klein motorisch deel (aansturen kauwspier)

Wat is de Nervus Glossopharyngeus?

grotendeel sensibel

keel en deel tong smaak (achterste deel)
Motorisch deel

farynx
farynx reflex
palatum molle
speekselklier

Uitval:

dysartrie en dysfagie
hypernasaliteit

Wat is de Nervus accesorius?

Motorisch

Spieren hals

M. cleido mastoideus
M. trapezius

Draaien hoofd en optrekken schouders
Meestal gecombineerde uitval met andere hersenzenuwen

Wat is de Nervus Hypoglossus?

Motorisch

innervatie vanaf onderzijde tong

Uitval:

Dysfagie
dysartrie
bijten op tong
tongatrofie
mogelijk fasciculaties

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Kennistoets 1.3

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding