Aanvullende literatuur

17 belangrijke vragen over Aanvullende literatuur

Als we het hebben over suicidaliteit, wat is dan suicide, een suicide poging, suicidale ideatie en suicidaal gedrag?

- Suïcide = een zelf uitgevoerde daad met fatale afloop waarbij dat het doel was
- Suïcide poging = een handeling met als doel te overlijden maar die niet fataal afliep
- Suïcidale ideatie = betreft alle gedachten waarbij men suïcide overweegt
- Suïcidaal gedrag = gedachten, voorbereidingshandelingen & pogingen die een intentie uitdrukken om zichzelf te doden

Wat zijn achterliggende redenen van suicide? Noem drie kenmerken

- Vaak meerduidig
- Kan over tijd wisselen & ook de wens om te sterven of leven kan zich wisselen of ambivalent naast elkaar bestaan
- Suïcidaal gedraag kan impulsief & zonder duidelijk voorafgaande overwegingen optreden, in dat geval vaak gedreven door omstandigheden en/of door onmacht (wanhoopsdaad)

Wat houdt het Werther effect in?

Het Werther-effect = Een bepaalde romantisering rondom zelfdoding of het uitlichten van een zelfmoorddaad van een beroemdheid in de media kan een ‘besmettelijk’ effect hebben. Er kunnen dan meer suïcides zijn en deze kunnen ook vaker via de uitgelichte methode zijn gedaan. Dit effect was bijvoorbeeld mogelijk te zien toen het aantal suïcides van jongeren onder de 20 toenam in 2017 toen de Netflixserie ’13 reasons why’ uitkwam
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat houdt het Papageno effect in?

Papageno effect = Het aanbieden van hulp en tonen van hulpmogelijkheden heeft al een beschermend effect op suïcidaal gedrag

De meerderheid van de mensen die zich om het leven brengt heeft een psychiatrische stoornis. Uit NL onderzoek komt naar voren dat 45% van de mensen die zelfmoord plegen in de voorafgaande 30 dagen gezien zijn door een huisarts. Maar bij 31% is suïcidaal gedrag herkent. Voordat we een suïcidale cliënt zien zijn er een aantal zaken van essentieel belang bij de beoordeling. Welke vier zijn dit? Je hoeft ze nog niet uit te leggen

1. Contactlegging
2. Organiseren van veiligheid
3. Betrekken van naasten
4. Zorgen voor continuiteit

Voordat we een suïcidale cliënt zien zijn er een aantal zaken van essentieel belang bij de beoordeling: contactlegging, organiseren van veiligheid, betrekking van naasten en zorgen voor continuiteit. Welke drie dingen vallen er onder contactlegging?

1. Contactlegging
- Sfeer van vertrouwen
- Hulpverlener moet ‘echt’ zijn en geen gemaakt rolletje spelen
- Empathische en open grondtoon vrij van tegenoverdracht

Voordat we een suïcidale cliënt zien zijn er een aantal zaken van essentieel belang bij de beoordeling: contactlegging, organiseren van veiligheid, betrekking van naasten en zorgen voor continuiteit. Welke vijf dingen vallen er onder het organiseren van veiligheid?

2. Organiseren van veiligheid
- Beoordelen of er een levensbedreigende situatie is
- Een veilige situatie creëren waar we als hulpverlener geen gevaar lopen
- Gevaarlijk materiaal verwijderd uit een woonruimte of van een persoon
- Gebruik maken van naasten
- Crisisdienst inschakelen bij hoog risico

Voordat we een suïcidale cliënt zien zijn er een aantal zaken van essentieel belang bij de beoordeling: contactlegging, organiseren van veiligheid, betrekking van naasten en zorgen voor continuiteit. Welke drie dingen vallen er onder betrekken van naasten en welke twee dingen onder zorgen voor continuiteit?

3. Betrekken van naasten
- Betrekking voor een hetero-anamnese (bv als cliënt bagatelliseert)
- Opname bijna onvermijdelijk als naasten geen vertrouwen hebben in de veiligheid
- Geheimhouding naar naasten geld tenzij er conflict van plichten is

4. Zorgen voor continuïteit
- Goed na gaan of de vervolg zorg ook daadwerkelijk (snel) van de grond komt - Nagaan of cliënt en naasten weten hoe een instelling snel en goed te bereiken

Wat omvat diagnostiek als het gaat om suicidaliteit? Noem vier punten

Diagnostiek omvat:
- Herkenning
- Onderzoek van de suïcidale toestand
- Onderzoek van het complex van aanleidende factoren
- Beoordeling van de mate waarin cliënt zijn belangen kan overzien

Het gesprek is het belangrijkste middel ter inventarisatie bij suicidaliteit. Hierin is onderscheid in de openingsvragen waarmee het suicidaal gedrag ter sprake wordt gebracht (sluit aan op actuele situatie) en de onderzoeksstrategie waarmee de suicidale toestand wordt uitgediept (specifieker). Een geschikte methode is hierbij de CASE benadering van Shea. Waarvoor is het doelt, wat houdt het in en waar resulteert het in?

- Is bedoeld om suïcidale uitspraken te onderzoeken in de klinische praktijk. Staat voor Chronological Assessment of Suicide Events.
- De onderzoeker vraagt in een logische en specifieke chronologische volgorde naar suïcidaal gedrag om de toestand te verhelderen.
- Het onderzoek resulteert in een beschrijving van de huidige suïcidale toestand, de relevante stress- en kwetsbaarheidsfactoren, hypothesen over de etiologie (onstaansvoorwaarden) en pathogenese (onstaanswijze) van het gedrag & een inschatting van de mate van wilsbekwaamheid

Als we het hebben over de diagnostiek van suicidaal gedrag, dan wordt de case-benadering vaak gebruikt. Wat zijn echter twee kenmerken van de client waar rekening mee moet worden gehuden?

- Het is mogelijk dat de cliënt onjuist informatie verschaft. De onderzoeker kan dan zelf de verkregen info op waarde schatten & daarnaast kunnen subtiele aannames helpen bij het verkrijgen van info (wel oppassen dat het niet suggestief wordt).
- Verder is bekend dat het voor een cliënt eenvoudiger is om algemene vragen valselijk ontkennend te beantwoorden dan een serie van specifieke vragen.

Als we het hebben over de diagnostiek van suicidaal gedrag, dan wordt de case-benadering vaak gebruikt. Tijdens de case benadering vraagt een onderzoeker naar vier dingen, licht toe

- De gedachten & gebeurtenissen die aanleiding waren tot het onderzoek
- Recente voorgeschiedenis
- Ruimere voorgeschiedenis
- Actuele gedachtes en directe plannen voor de toekomst

In de praktijk zien we verschillende vormen van suïcidaal gedrag. Dreiging met suïcide kan bijvoorbeeld als communicatie middel worden gebruikt om (on)bewust aan te tonen hoe ernstig de wanhoop is. Het suïcidaal gedrag mag dan nooit gebagatelliseerd worden. Wat zijn vier vormen van suicidaal gedrag? Je hoeft ze nog niet toe te lichten

1. Perceptuele desintegratie (psychose)
2. Primaire depressie cognitie
3. Psychosociale draaikolk (entrapment)
4. Inadequate communicatie en coping
--> Studies laten zien dat een gesloten of open opname geen verschil toont in suïcide risico’s, maar de vraag is of dit bij betere differentiatie anders geweest zou zijn.

Een vorm van suicidaal gedrag is bijvoorbeeld perceptuele desintegratie (psychose). Licht toe waar het uit voort komt, wat de bestaansduur is, wat de kenmerken zijn en wat een ander kenmerk is

1. Perceptuele desintegratie (psychose)
- Komt voort uit: Psychose met daarnaast effectieve (depressieve) ontregeling
- Bestaansduur: Vaak pas sinds een kortere periode (eerder dagen of weken dan maanden. Het is opvallend door de heftigheid)
- Kenmerken: Het klassiek beeld is een depressie met stemming-congruente psychotische symptomen; iemand ontwikkelt wanen bij de depressie die samen gaan met de affectieve ontregeling, dus vaak als onderwerp gerelateerd zijn aan ondergang, onoverkomelijke schulden of bizarre overtrokken-gedachten. Ook kan het zijn iemand met schizofrenie gehoorshallucinaties heeft met opdrachten tot zelfmoord.
- Dienen direct naar de gespecialiseerde GGZ verwezen te worden

Een vorm van suicidaal gedrag is bijvoorbeeld primair depressieve cognitie. Licht toe waar het uit voort komt, wat de bestaansduur is, wat de kenmerken zijn en wat een ander kenmerk is

2. Primair depressieve cognitie
- Komt voort uit: Een depressieve gedachtegang zonder psychose.
- Bestaansduur: Kan langer aanwezig zijn (bijvoorbeeld al weken/maanden)
- Kenmerken: De suïcidale gedachten maken onderdeel uit van de cognitie en zijn dagelijks terugkerend waarbij negatieve cognities en/of de trias van Beck aanwezig zijn. Voorkomend bij depressieve en/of angststoornis met een mogelijke bijmenging van persoonlijkheidsproblematiek.
- Voorkeur is dat ze bij de gespecialiseerde GGZ worden aangemeld

Een vorm van suicidaal gedrag is bijvoorbeeld inadequate communicatie en coping. Licht toe waar het bij voor komt, wat de bestaansduur is, wat de kenmerken zijn en wat een ander kenmerk is

4. Inadequate communicatie en coping
- Komt voor bij: Ernstige ervaren lijdensdruk waarbij iemand niet goed weet te communiceren en alleen hulpvraag uit door zich suïcidaal te uiten. Vaak meer chronisch.
- Bestaansduur: Vaak al langer (maanden) en kan hevig fluctueren
- Kenmerken: Vaker gezien bij persoonlijkheidsproblematiek zoals borderline waarbij middelengebruik een belangrijke luxerende factor kan zijn. Onmacht wordt geëxternaliseerd, steunsysteem is vaak uitgeput en ze zien hulpverleners als falend. Komt vaak nep over op hulpverleners & kunnen zich gemanipuleerd voelen.
- Kan bij huisarts/POH maar soms onafwendbaar dat opschaling naar basis of gespecialiseerde GGZ nodig is

Er zijn begrensde farmacotherapeutische mogelijkheden voor suïcidaal gedrag, maar er is een aangetoonde werking van vier middelen. Noem ze toe

- Antipsychoticum Clozapine
- Stemmingsstabilisator Lithium
- Antidepressiva bij depressie en angststoornissen: Wel is van belang te weten dat antidepressiva de eerste maand suïcidale gevoelens kan laten toenemen dus voorlichting en check-ups zijn belangrijk. Het duurt vaak meerdere weken voordat het positieve effect plaatsvind. Wordt verondersteld dat het op de lange termijn minder suïcides geeft.
- Momenteel wordt er onderzoek gedaan naar ketamine

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo