Clinical enzymology / Specific protein markers

13 belangrijke vragen over Clinical enzymology / Specific protein markers

Welke enzymen worden gemeten bij de klinische enzymologie?

Enzymen worden gemeten als biomarkers:
- ALT / AST (of ALAT / ASAT)
- LDH = lactaat dehydrogenase
- AP = alkalische fosfatase
- CK = creatinekinase

Wat voor biomarker is BNP?

BNP is een marker voor hartfalen: bij hartfalen wordt BNP geproduceerd.
- Productie van brain natriuretic peptide bij overbelasting van het hart
- BNP zorgt voor vasodilatie --> lagere bloeddruk
- Remt vrijzetting van renine in nier en productie van aldosteron in bijnier --> verhoogde uitscheiding van natrium en water --> verlaagt bloedvolume en bloeddruk

Wat is totaal plasma eiwit?

- Alle eiwitten in plasma bij elkaar
- [Eiwit]plasma wordt beïnvloedt door houding en knelling (stuwband)
- Snelle veranderingen in [eiwit]plasma komen vooral door verandering in plasma volume of veranderde permeabiliteit van capillairen bij ontstekingen --> bij ontsteking eiwitten vaak verhoogd.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Hoe kan de hoeveelheid plasma eiwitten worden bepaald?

Met behulp van eiwitelektroforese: electroforese van serumeiwitten op cellulose-acetaat
- Albuline band (groot)
- alfa 1 globuline band: alfa 1 antitrypsine en alfa-lipoproteïnen
- alfa 2 globuline band: haptoglobine, alfa 2 macroglobuline en ceruloplasmine
- beta globuline band: transferrine, beta-lipoproteïnen en complement C3
- gamma globuline band: immunoglobulines (IgG, IgA, IgM, IgD, IgE), meeste = IgG

Wat zijn de kenmerken van albumine?

- Geproduceerd door de lever- Eiwit dat het meeste voorkomt in het bloedplasma (~55%)
- Zorgt voor oncotische druk: druk die nodig is om vocht vanuit weefsel terug naar het bloed te krijgen. Als oncotische druk hoger is dan bloeddruk gaat vocht uit weefsel naar bloed.
- Te weinig albumine (hypoalbuminemie door minder synthese of toename uitscheiding/afbraak) --> verminderde oncotische druk --> vocht blijft in weefsel --> oedemen

Wat zijn de kenmerken van alfa 1 antitrypsine?

- Behoort tot de alfa 1 globulines- Geproduceerd in de lever
- Acute fase eiwit: geproduceerd bij ontsteking.
- Trypsine is een protease dat interacties tussen cellen kan doorknippen.
- Antitrypsine remt proteases (trypsine/elastase) --> minder doorknippen van interacties tussen cellen.
- Bij alfa 1 antitrypsine deficiëntie: te veel doorknippen van interacties tussen cellen (bv. minder remming van elastase leidt tot meer afbraak van elastine in de longen --> longemfyseem).

Wat zijn de kenmerken van haptoglobine?

- Behoort tot de alfa 2 globulines
- Geproduceerd in de lever
- Acute fase eiwit: geproduceerd bij ontsteking
- Bindt vrij hemoglobine tijdens hemolyse (afbraak rode bloedcellen) --> geen vrij hemoglobine in plasma, maar haptoglobine-hemoglobine complex (wordt verwijderd in de milt).
- Lage concentratie vrij haptoglobine bij leverziekte en intravasculaire hemolyse (hoge afbraak rode bloedcellen = anemie)

Wat zijn acute fase eiwitten?

Acute fase eiwitten worden geproduceerd bij ontsteking --> marker bij ontstekingen
- C-reactive protein (CRP)
- Complement eiwitten
- Haptoglobine
- Protease remmers: alfa 1 antitypsine
- Coagulatie eiwitten: fibrinogeen, VWF
- Procalcitonine: prognostische factor bij sepsis
- Bij ontsteking verhoogde vasculaire permeabiliteit --> afname concentratie albumine

Wat zijn de kenmerken van alkalische fosfatase (AF)?

AP (alkalische fosfatase) is een enzym dat ubiquitair voorkomt: zeer algemeen, komt op veel plekken voor (lever, osteoblasten, osteoclasten, placenta, darmepitheel):
- Fysiologisch: verhoogd tijdens de zwangerschap (laatste trimester) en bij kinderen (in de cellen van de botten) voor de botgroei.
- Pathologisch: botziektes (osteoporose = botafbraak, Paget’s disease = osteitis deformans), leverziektes (cirrhosis, cholestasis), maligne aandoeningen

Wat zijn de kenmerken van γ-Glutamyl transferase (γGT)?

γ-Glutamyl transferase (γGT) is een enzym dat minder algemeen voorkomt dan alkalische fosfatase, redelijk specifiek (lever, nieren, pancreas) en niet in de botten!
- Flink verhoogde γGT duidt op lever-, nier- of pancreasaandoening (maar meeste met de lever, bv. cholestasis = galstenen).
- Licht verhoogde γGT komt ook voor bij alcoholgebruik.
- Bij verhoogde AP en verhoogde γGT --> geen probleem met de botten

Referentiewaardes van enzymen worden altijd enorm overschreden (5-10x, of zelfs meer dan 10x).

Wat zijn de kenmerken van de aminotransferases (ASAT en ALAT)?

ASAT = aspartaat-aminotransferase (AST / GOT)
- Ubiquitair: lever, hart, skeletspierweefsel
- Komt voor in de mitochondria (dieper in de cel)

ALAT = alanine aminotransferase (ALT / GPT)
- Redelijk specifiek voor de lever
- Komt voor in het cytosol (als eerste eruit bij schade)

Alleen ASAT verhoogd --> hart- of spieraandoening
ASAT én ALAT verhoogd --> leveraandoening
- ASAT hoger dan ALAT --> ernstige weefselschade, want ASAT uit mitochondria in bloed
- ALAT hoger dan ASAT --> milde weefselschade, want alleen ALAT uit cytosol in bloed

Referentiewaardes van enzymen worden altijd enorm overschreden (5-10x, of zelfs meer dan 10x).

Wat zijn de kenmerken van CK (creatinine kinase)?

Creatinine fosfaat + ADP --> creatine + ATP onder invloed van het enzym creatine kinase (CK) in spierweefsel. De ATP wordt gebruikt voor de omzetting van glucose tot G6P en vervolgens tot 6-fosfogluconaat, waarbij NADPH ontstaat. NADPH wordt gemeten bij 340 nm.

Wat zijn de iso-enzymen van CK?

Er zijn 2 iso-formen: M-type (muscle) en B-type (brain)
Het enzym bestaat uit twee subunits (dimeer), dus heeft CK 3 verschillende iso-enzymen:
- MM: specifiek voor skeletspierweefsel
- MB: specifiek voor hartspierweefsel
- BB: specifiek voor de hersenen

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo