Verslavingen - Behandeling - Behandeling van alcoholverslaving

• Door eerstelijnshulpverleners, ambulante verslavingsinstellingen of zelfhulp.
• Hulp bestaat meestal uit minimale interventies of een zelfcontroletraining.
• Minimale interventie: 1-2 sessies ter motivering van de patiënt. Effectieve methode.
• Doorverwijzen naar zelfhulporganisaties (AA)

1. Door hulpverleners/ambulante verslavingshulp/ zelfhulp (AA).
   
2. Kleine interventies werkt vooral motiverend.
   
3. Medicatie: men kan ook Disulfiran toegeschreven kregen. Dit medicijn geeft nare lichamelijke klachten na drinken van alcohol.
   
4. (Internet)Zelfcontroletraining is een grotere interventie:
   

• Vaardigheden aanleren
  
• BelOning bij doelen behalen
  
• Limiet stellen
  
• Herkenning lastige situaties
  
• Achterliggende problemen aangepakt.
  
• Registratie van het drinken
  
• Drankgewoonte veranderen
  

Uit motivering van de patient, zodat deze zelf de beslissing kan nemen om te veranderen. Dit blijkt effectief te zijn en kan er toe leiden dat het alcoholgebruik met een kwart tot een derde verminderd wordt.

• zelfregistratie
• grenzen stellen aan het gebruik
• beloningen met zichzelf afspreken
• leren herkennen van risico situateis
• drinkgewoonte leren veranderen
• vaardigheden leren (nee zeggen, risico situaties vermijden)
  

• De diagnostiek en ontgiftiging (ontwenningsverschijnselen behandelen) duurt meestal een paar weken.
  
• Als men beter is dan vervolgbehandeling(dag/nachtritme, huis, hygiëne etc.). Dit kan ook ambulant.
  
• Voorlichting is belangrijk. Als problemen lastig zijn, maar wel sociaal netwerk aanwezig is, dan klinische vervolgbehandeling (max. 4 maanden). Als de problemen zeer groot zijn, dan langere (een jaar) opname. Motivatie is zeer belangrijk. Eerst maakt men een behandelplan. Behandeling gaat in groepen (groepstherapie). Men krijgt langzaam steeds meer verantwoordelijkheden en voorrechten. Als laatste leert men terug in de maatschappij te komen. Veel mensen verlaten voortijdig de behandeling.

• Ambulante verslavingszorg
• Stepped care: pas op uitgebreide behandeling overgaan als eenvoudige vorm niet werkt
• Individuele gesprekken, gedragstherapie, inzichtgevende therapie, groepstherapie en systeemtherapie
• Medicatie: acamprosaat (Campral), naltrexon, topiramaat
• Betrekken van partner en gezinsleden in de behandeling

Ja, bijv. door het voorschrijven van disulfiram (Antabus, Refusal). Wanneer er vervolgens alcohol wordt gebruikt, leidt dit tot een reeks van onaangename verschijnselen. Er is alleen kans op succes wanneer het middel onder toezicht wordt ingenomen.

Dit werd traditioneel gekenmerkt door klassiek maatschappelijk werk (steunende, probleemoplossende en stimulerende contacten, vaak onbegrensd in tijd en aantal). Tegenwoordig wordt er meer protocollair en kortdurend gewerkt waarbij meestal een vorm van 'stepped care' wordt toegepast: met gaat pas op een uitgebreidere behandeling over als een eenvoudiger vorm niet blijkt te werken.

Daarnaast wordt ook behandeling geboden in de vorm van individuele gesprekken of therapie, al dan niet in groepsverband.

Bij 'cure' is men gericht op genezing; bij 'care' gaat het eerder om maatschappelijk herstel, zoals concrete hulp bij zaken als huisvesting, medische zorg, voeding en financien. Binnen  de ambulante zorgverlening is een mengeling van op cure en op care gerichte zorg. De 'care'-functie is in belang toegenomen vanwege het toegenomen belang van interventies gericht op 'harm reduction': het voorkomen van ernstiger problemen in de gevallen waarin zelfcontrole van het verslavingsgedrag (nog) niet (meer) mogelijk is.

• Mensen bij wie de verslaving nog niet alle maatschappelijke, psychische en lichamelijke functies hebben aangetast
• Als er nog sprake is van een sociaal netwerk
• Wanneer psychische problematiek het hoofdprobleem vormt (betreft vrijwel altijd mensen met comorbide psychiatrische problematiek, vaak persoonlijkheidsstoornissen).
• Patiënten met > 5 jaar verslavingsduur die op alle belangrijke terreinen slecht functioneren is langdurige opname geïndiceerd (9-12 mnd)

De blootstelling aan cues, zoals de aanblik en geur van alcohol en andere aan alcohol gerelateerde prikkels. Door langer durende blootstelling terwijl daarop niet de inname van het middel volgt, verliezen die prikkels hun trekopwekkende werking.

Deze methode is omstreden wanneer deze puur gericht is op de uitdoving van trek; wel lijkt de methode tot positieve resultaten te kunnen leiden wanneer de blootstelling adequaat wordt toegepast, bijvoorbeeld bij een 'alcohol-weigertraining'. De waarde lijkt dus meer gelegen te zijn in het verbeteren van de copingvaardigheden.

• Campral (acamprosaat): meestal ingebed in een psychosociale interventie; lijkt geen toegevoegde waarde te hebben.
• naltrexon: vanwege vervelende bijwerkingen is aandacht voor motivatie tot gebruik noodzakelijk
• topiramaat: moet nog verder onderzocht worden

Relatie- eh gezinsproblemen staan vaak centraal bij probleemdrinkers, waarbij niet meer uit te maken is wat de oorzaak is en wat het gevolg. Steun in het gezin bevorderd het succes van therapie sterk. Binnen de systeemgerichte benadering is er meer aandacht voor de problematiek in de partner- of gezinsrelatie en de functie die het alcoholgebruik hierbij heeft.

Dit is onder te verdelen in een klinische behandeling in een detoxificatie- en diagnostiekfase en in de fase van vervolgbehandeling. De eerste fase is gericht op de behandeling van ontwenningssyndromen en andere somatische problemen; hierna volgt aandacht voor herstel van dag- en nachtritme, voeding, lichamelijke verzorging, zorg voor anderen en voor de woonomgeving.

Bij mensen bij wie de verslaving nog niet alle maatschappelijke, psychische en lichamelijke functies hebben aangetast, die nog een sociaal netwerk hebben buiten de kliniek en bij wie psychische problematiek de hoofdmoot vormt (vaak comborbiditeit). In dit geval is een kortdurend programma geindiceerd. Een langere opname is nodig wanneer de verlavingsduur langer is (> 5 jaar), die op nagenoeg alle terreinen slecht functioneren en /of basale levensvaardigheden missen.

Dit gaat over de relationale en emotionele vaardigheden waarvan is gebleken dat de patient daarin tekortschiet.

• Detoxificatiefase
• Diagnostiekfase

• de aanpak is groepsgericht
• er is een fasering in de behandeling waarbij stapsgewijs meer verantwoordelijkheid en vrijheid wordt gegeven
• vrijwel alle dagelijks bezigheden staan in het teken van de behandeldoelen (therapeutisch milieu)
• groepstherapie
• aandacht voor terugkeer naar de maatschappij