Dementie - Vormen van dementie

Een onopvallend, sluipend begin en een langzaam progressief beloop. Moeilijkheden met het geheugen zijn bijna altijd de eerste symptomen. Veranderingen in persoonlijkheid, zoals apathie en interesseverlies, komen ook al in een vroeg stadium voor. Na verloop van tijd worden de geheugenproblemen groter en ontstaan er ook stoornissen in andere cognitieve gebieden: afasie, het niet meer kunnen uitvoeren van routinehandelingen, een verstoord slaap-waak ritme en andere gedragsproblemen.

Een algehele degeneratie van de neuronen en de synapsen, met name in de hippocampus en de temporaalschors; ook is er een stoornis in het amyloid, een eiwit in de hersenen. Dit lost niet op maar slaat neer in de vorm van zgn. seniele plaques. Daarnaast komen afwijkingen (tangles) in de zenuwcel voor. Deze neurodegeneratie begint al 20 tot 30 jaar voordat de klinische symptomen zich aandienen. Lastig is dat deze ook bij gezonde ouderen voorkomen, zodat onderscheid alleen op basis hiervan moeilijk is. Dit is niet het geval als de ziekte al op een jongere leeftijd begint.

• Deze ziekte begint sluipend/langzaam.
  
• Eerst krijgt men geheugenproblemen en verandert de persoonlijkheid. (zoals apathie, interesseverlies)
  
• Later ontstaan er andere cognitieve stoornissen zoals afasie.
  
• Verstoord slaap/waak ritme
  
• Het gedrag wordt steeds verwarder.
  
• Er zijn stoornissen op het brein te vinden.
  
• Neuronen sterven af, er ontstaan tangles in het neuron en het amyloid eiwit is verstoord.
  
• Dit laat seniele plaques (residu) achter op het brein (komen ook voor bij gezonde bejaarden)
  

Een plots begin en stapsgewijs beloop met specifieke neurologische symptomen (14-38%). Symptomen zijn vergelijkbaar met die van de ziekte van Alzheimer: geheugenverlies, afasie, agnosie en apraxie. Wel valt op dat patienten met vasculaire dementie ernstiger problemen hebben met de executieve functies terwijl bij Alzheimer juist de geheugenproblemen op de voorgrond staan. Bij vasculaire dementie zijn nl. vaker de frontale hersensystemen aangetast.

• Het begint abrupt en verloopt in stapjes.
  
• De klachten lijken op Alzheimer (geheugenverlies, afasie, agnosie en apraxie), maar ipv geheugenproblemen zijn er meer problemen met het uitvoeren van taken (aantasting frontale gebieden)
  
• Ook de doorbloeding hiervan is vaak verstoord, wegens vernauwde vaten.
  
• Hoge bloeddruk, roken diabetes etc. zijn risicofactoren hiervoor en daarom moet de levensloop onderzocht worden.
  
• Het kan ook in combinatie met Alzheimer ontstaan.
  
• De oorzaak kan een infarct zijn, of beschadigingen in de witte stof
  

Subcorticale laesies leiden indirect tot veranderingen in het frontale metabolisme. Daarnaast kunnen vernauwingen van de arteria communicans anterior leiden tot executieve stoornissen omdat de bloedvoorziening in de frontaalschors belemmerd wordt. De ziekte gaat gepaard met hoge bloeddruk of andere risicofactoren van vasculaire problematiek, zoals roken, hartinfarct in de voorgeschiedenis, diabetes en veelvuldig vallen.

Oorzaken:

• infarcten in de hersenen
• beschadigingen van de witte stof

• Infarcten in de hersenen
  
• Beschadigingen van de witte stof
  
• Het  kan Corticaal zijn (infarct(en) in de cerebrale cortex, halfzijdige verlamming)
  
• of Subcorticaal (infarct in de lagere brein structuren, zoals basale ganglia of thalamus) Hierbij verandert de persoonlijkheid/ gedrag ook.
  

De corticale vorm ontstaat door één of meerdere infarcten aan de cerebrale cortex. Hierbij is vaak een halfzijdige verlamming te zien. De cognitieve beperkingen zijn afhankelijk van de aangedane hemisfeer en de corticale gebieden die zijn getroffen. De subcorticale vorm is te wijten aan infarcten in lager gelegen hersenstructuren, zoals de basale ganglia en de thalamus. Traagheid in denken is een veelvoorkomend probleem, naast geheugenproblemen, executieve problemen en veranderingen van persoonlijkheid en gedrag.

• Lewy- lichaampjes zijn insluitsels in stervende neuronen.
  
• Verder zijn er Lewy- neurieten en vaak ook plaques.
  
• Progressief
  
• Er kunnen visuele hallucinaties voorkomen en motorische problemen (problemen met de houding en veelvuldig vallen).
  
• Perioden van verwardheid kunnen afgewisseld worden met perioden van vrijwel volledig herstel.
  
• Lastig te diagnosticeren, vanwege vele soorten symptomen/verloop
  

Progressieve stoornissen op visuospatieel vlak, aandacht en het executief functioneren. Er kunnen visuele hallucinaties voorkomen en vaak ook motorische problemen (problemen met de houding en veelvuldig vallen). De symptomatologie kan sterk fluctueren. Perioden van verwardheid kunnen afgewisseld worden met perioden van vrijwel volledig herstel. Niet iedereen laat dezelfde symptomen zien, hetgeen de diagnose lastig maakt. Over het algemeen ontstaan de symptomen heel geleidelijk.

• De frontaal- en temporaalschorsgaan achteruit.
  
• Men heeft moeite met plannen, oordelen, impulsbeheersing en sociaal gepaste gedragingen.
  
• Het begint tussen e 45 en 65 jaar.
  
• De gedragingen zijn zeer divers tussen patiënten en het is gemakkelijk om een verkeerde diagnose te stellen. (reatie of levensfaseproblemen)
  
• Later krijgt men ook geheugen problemen
  
• oorzaak:degeneratie in specifieke hersencircuits.
  

Lewy-lichaampjes zijn draadvormige insluitsels in afstervende zenuwcellen. Ook komen er Lewy-neurieten voor en in veel gevallen de alzheimerachtige neurobiologische afwijkingen zoals plaques.

• Circa 20% van dementiegevallen
• Progressieve stoornissen op visuopatiële vlak, aandacht en executief functioneren.
• Visuele hallucinaties, motorische problemen (houding en vaak vallen)
• Symptomen kunnen sterk fluctueren (perioden van verwardheid afgewisseld met perioden van vrijwel volledig herstel). Symptomen kunnen ook sterk verschillen.
• Geheugen kan lang in tact blijven
• Sterke specifieke reactie op medicatie

Stoornissen in het oordeelsvermogen, plannen van gedrag, perseveratie (herhalen van handelingen), impulsiviteit en sociaal ongepast gedrag. De symptomen komen tot uiting tussen de 45 en 65 jaar. Door hun aard en de leeftijd waarop de stoornis begint, kunnen de symptomen ten onrechte worden aangezien voor relatieproblemen of levensfaseproblemen. De symptomen ontstaan geleidelijk en kunnen zeer heterogeen zijn (apathie of juist druk en actief gedrag of juist stereotiep en dwangmatig gedrag).

• Groep symptomen die geassocieerd wordt met degeneratie van de frontaalschors en delen van temporaalschors
• Stoornissen in het oordeelsvermogen, plannen van gedrag, persevaratie (herhalen van handelingen), impulsiviteit, sociaal ongepast gedrag.
• Symptomen komen tot uiting tussen de 45-65 jaar (worden daardoor soms ten onrechte gezien als relatie- of levensfase problemen)
• Symptomen ontstaan geleidelijk en zijn veel verschillend