Ethische aspecten van psychologische interventies en wetenschappelijk onderzoek - Ethische aspecten van wetenschappelijk onderzoek - Bescherming van proefpersonen

De reeks klassieke gehoorzaamheidsexperimenten van Milgram waarbij deelnemers onder druk van een autoriteit een andere deelnemer zogenaamde dodelijke schokken moesten toedienen. Het feit dat men hiertoe in staat bleek, zorgde bij de deelnemers voor zichtbare spanningsreacties.

• Veroorzaken psychologische stress bij de deelnemers,
• Gebruik van misleiding
• Deelnemers vooraf niet ingelicht over doel/ aard/ duur en risico's vh onderzoek.

Het veroorzaken van psychologische stress bij de deelnemers, het gebruik van misleiding en het feit dat de deelnemers vooraf niet waren ingelicht over het doel, de aard, de duur en de risico's van het onderzoek.

In de jaren '70 was het ongewenst om te denken dat er een biologische aanleg voor crimineel gedrag bestond; de gangbare opvatting in die tijd was dat juist de sociale omgeving ervoor zorgde dat mensen crimineel werden. Sindsdien heeft het wetenschappelijke onderzoek binnen de psychologie zich steeds meer in de biologische richting ontwikkeld. Tegenwoordig is onderzoek naar biologische aspecten van menselijk gedrag wel geaccepteerd en wordt het niet meer onethisch gezien om aanleg voor crimineel gedrag te onderzoeken.

• Toetst of er regels worden doorbroken bij het in het geding komen van de integriteit van de
  
• Bij onderzoeken in GGZ- instellingen
  
• Met deelnemers die patiënten zijn in een GGZ- instelling
  
• Wanneer de ECP (Ethische commissie psychologie) van mening is dat het onderzoek gevaarlijk kan zijn of een medische basis heeft.
  
• Als de METC het onderzoek niet hoeft te toetsen, dan gaat de ECP het onderzoek toetsen.
  

In de Wet Medisch Onderzoek (WMO). Deze wet beschermt de rechtspositie van gezonde en zieke deelnemers in medisch-wetenschappelijk onderzoek.

De Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO).

Onderzoeksvoorstellen waarbij inbreuk wordt gemaakt op de integriteit van personen; de METC toetst deze  op medisch-ethische aspecten. Sommige faculteiten hebben een eigen ethische commissie die onderzoekt of een bepaald voorstel WMO-plichtig is of aan de METC moet worden voorgelegd.

• het onderzoek plaatsvindt binnen een instelling waar dergelijke toetsing standaard is
• deelnemers patient zijn van een instelling waar dergelijke toetsing standaard is
• de Ethische commissie psychologie (ECP) concludeert dat het onderzoek medisch van aard of riskant is

Dit wordt door de Ethische commissie psychologie zelf op ethische aspecten getoetst.

1. nieuwe inzichten opleveren
   
2. moet voldoen aan juiste methodologische eisen.
   
3. De nieuwe inzichten kunnen niet op een minder vergaande wijze worden verkregen
   
4. Bezwaren en risico's voor de deelnemers moeten in verhouding staan tot het verkrijgen van deze nieuwe inzichten.
   
5. De anonimiteit van de deelnemers moet worden gegarandeerd
   
6. vertrouwelijk met de gegevens omgaan.
   
7. Deelnemers  'informed consent' geven.
   
8. volledig zijn ingelicht over het onderzoek
9. Weten dat zij zich op elk gewenst moment kunnen terugtrekken.
   
10. Voldoende tijd hebben gehad om over hun deelname na te denken.       

Dit komt is sommige sociaalpsychologische onderzoeken voor. Het is dan niet mogelijk om de deelnemers vooraf in te lichten; het is gebruikelijk dat de onderzoekers de deelnemers 'debriefen', d.w.z. dat zij achteraf uitleggen waar het onderzoek echt over ging.