Seksuele stoornissen - Seksele disfuncties - Diagnostiek van seksuele disfuncties

Als een verstoorde subjectieve ervaring, als een verstoring van de psychofysiologische responsiviteit en als lijden of conflict binnen de relatie met hun partner.

Bij seksuele disfuncties die niet voldoen aan de criteria voor de genoemde stoornissen zoals afwezigheid of vermindering van de erotische gevoelens ondanks normale opwinding en orgasme (seksuele anhedonie) en persistente seksuele opwinding bij de vrouw.

• afwezigheid of vermindering van erotische gevoelens ondanks normale opwinding en orgasme (seksuele anhedonie)
  
• persistente seksuele opwinding bij de vrouw.
  

De aard van de problematiek wordt verheldert en de waarschijnlijke determinanten ervan worden achterhaald. 

De Seksuele Mini-anamnese  kan behulpzaam zijn voor de clinicus. Daarin komen de volgende vragen aanbod:

1. aard, duur, situatie, ontstaanswijze en ernst van de klacht

2. eigen indruk van client over oorzaak

3. problemen in de fasen van seksuele-responscyclus

4. ziekte en medicatie

5. leefstijlfacoren (roken, alcohol etc.)

6. relatieproblemen

7 Wat gaat er wel goed op seksueel gebied

8. Verwachtingen van client.

De literatuur biedt hiertoe weinig aanknopingspunten. Vaak wordt van gevolg naar oorzaak teruggeredeneerd: wat werkt is adequaat, prikkeling is ongeschikt wanneer deze geen goede seksuele respons ontlokt. In het klinisch oordeel wordt rekening gehouden met factoren als leeftijd, seksuele ervaring, de situatie waarin men seksueel actief is en de duur van de seksuele stimulatie maar ook met wat de client acceptabel vindt vanuit opvoeding en attitude.

• depressiviteit
• psychotische problematiek
• middelengerelateerde stoornissen
• antidepressiva
• langdurige stress en traumatische levensgebeurtenissen

• Aard/ duur/ situatie/ ontstaanswijze/ernst vd klacht
  
• Eigen indruk over oorzaak
  
• Problemen in de fasen van seksuele-responscyclus
  
• Ziekte/medicatie
  
• Leefstijlfacoren (roken, alcohol etc.)
  
• Relatieproblemen
  
• Wat gaat er wel goed op seksueel gebied
  
• Verwachtingen van client.
  
• Wanneer blijkt dat de seksuele respons geheel uitblijft, is aanvullend lichamelijk onderzoek geindiceerd.
  

De client vertelt zijn klacht. De clinicus gaat na welke aspecten van het seksueel functioneren verstoord c.q. nog intact zijn. Ook de directe omstandigheden van de klacht, de bredere context en de klachtgeschiedenis worden besproken. Bij voorkeur vindt het gesprek met beide partners plaats. Dan wordt hun wijze van communiceren zichtbaar evenals de betekenisgeving van de problematiek door beide partners.

Hierin worden de omstandigheden in kaart gebracht waarin het seksuele probleem optreedt maar ook de situaties waarin het voor de client wel mogelijk is om een goede seksuele respons te ervaren. De waarschijnlijkheid van de rol van biologische en psychologische oorzaken voor de stoornis kan hiermee geschat worden. Wanneer blijkt dat de seksuele respons geheel uitblijft, is aanvullend lichamelijk onderzoek geindiceerd.

• Kijken of er onderliggendelichamelijk problemen zijn dien het kunnen veroorzaken.
  
• Als men bijv. in een bepaalde risicogroep valt (oudere mannen die roken),
  
• de hormoonspiegel onderzoeken.
  
• Bij seksuele pijn moet altijd fysiek onderzoek gedaan worden.
  

Om de mogelijkheid van een adequate respons op seksuele stimulatie te kunnen bepalen.

• Leeftijd
  
• Seksuele ervaring
  
• Situatie waarin men seksueel actief is
  
• Duur van seksuele stimulatie
  

• vaststellen of er in de slaap een erectie optreedt
• trachten om een kunstmatige erectie op te wekken d.m.v. een injectie met een vasoactieve stof

Hoewel de vrouwelijke opwindingsrespons ook onderzocht kan worden, ontbreken hiervoor tot nu toe gevalideerde protocollen.

• Proximale oorzaken:verstoringen bij het verwerken van seksuele prikkels (bijv. Negatieve ervaringen met seks, verminderen het verlangen).
  
• Distrale oorzaken: Waarom men seksuele omstandigheden vermijdt (depressie, angst etc.).
  
• Relationele moeilijkheden: Als de oorzaak een (seksueel) trauma is, dan moet dat eerst behandeld worden.
  

Proximale oorzaken die direct interfereren met de seksuele respons en distale oorzaken die verklaren waarom mensen zich niet in seksuele interacties begeven.

In de vorm van verstoringen van diverse fasen van het proces van verwerking van de seksuele informatie, bijv. door niet-erotische associaties. Onvoldoende aandacht leidt tot onderprikkeling en verzwakking van de psychofysiologische respons. De focus op zichzelf wordt hierbij vaak versterkt in de vorm van op zichzelf gerichte aandacht vanuit het perspectief van de ander.

• Voor erectiestoornissen bij mannen
• Antidepressiva voor te snelle zaadlozing
• Hormoonbehandeling

Er kan een complexe wisselwerking ontstaan, waarbij oorzaak en gevolg moeilijk te onderscheiden zijn.