Angststoornissen - Behandeling van angststoornissen - Sociale fobie

Sociale-vaardigheidstraining, exposure in vivo en cognitieve therapie. In de praktijk worden vaak combinaties gebruikt.

Exposure in vivo.

De problemen zijn:

 1. te korte blootstelling aan angstopwekkende situaties => noodzakelijk is dat er in behandeling actieve rol bij sociale contacten wordt ingezet door de cliënt.

2. de intrinsieke tijdslimiet van veel sociale situaties

3. exposure levert vaak geen directe informatie op over hoe realistitsch de sociale angst is (de negatieve beoordeling van de anderen)

4. sociale situatie zijn onvoorspelbaar waardoor groot deel van exposureprgramma uit zelfgecontroleerde huiswerkopdrachten bestaat => veel is dus niet uit te voeren tijdens de behandelsessie.

Patienten worden in het dagelijks leven vaak geconfronteerd met voor hen beangstigende situaties maar dit leidt doorgaans niet tot habituatie: de blootstelling is vaak te kort, sociale situaties zijn vaak beperkt en exposure levert vaak geen directe informatie op over hoe realistisch de sociale angst is. Tot slot zijn sociale situaties onvoorspelbaar.

Het praten over moeilijke onderwerpen met oogcontact, het dragen van blouses met een lage hals (waardoor rode vlekken goed te zien zijn), het drinken van koffie uit een klein en vol kopje in de aanwezigheid van anderen en het praten met anderen over de angst voor de symptomen.

1. Blootstelling aan de angstopwekkende situatie is te kort.
2. Intrinsieke tijdslimiet van veel sociale situaties (veel contact is maar van korte duur)
   
3. Exposure levert vaak geen directe informatie op over hoe realistisch de angst is, terwijl exposure bij andere klachten waarbij de angstopwekkende situatie niet optreedt tot cognitieve verandering leidt.
4. Sociale situaties zijn onvoorspelbaar, dus het is lastig om oefeningen te creëren met een gradueel toenemende moeilijkheid.

• uitgebreide en afzonderlijke fase van de behandeling (nadruk op aanleren van sociale vaardigheden)
• onderdeel van een uitgebreidere behandeling (bijv. geïntegreerd in exposure- of cognitieve interventies).

Er is niet zozeer sprake van een tekort aan sociale vaardigheden maar sociaal-fobici onderschatten de kwaliteit van hun sociaal functioneren en overschatten de gevaren van wat hun gedrag bij anderen teweeg zou brengen.

• instructies over adequate vaardigheden
• modelling door de therapeut m.b.v. videobeelden
• herhaling van gedrag d.m.v. rollenspel
• oefenen nieuwe geleerde vaardigheden in natuurlijke omgeving van de patiënt

Door uitdagingen en door objectieve feedback te zoeken over hoe zij overkomen leren zij een reele inschatting te maken van hun gedrag en van de zichtbaarheid van hun lichamelijke symptomen. Ook kunnen ze gebruik maken van gedragsexperimenten om gevaarsoverschattingen uit te dagen en op houdbaarheid te toetsen (bijv. door te trillen en te kijken hoe anderen daar op reageren).

• leren oogcontact te leggen
  
• actieve interactie tot stand brengen,
  
• leren luisteren
  
• beantwoorden van vragen
  
• harder leren praten.
  

Voordelen: Langdurige en frequente exposure aan de groep, de mogelijkheid om angsten met lotgenoten te delen, het creeren van angstopwekkende situaties.

Nadelen: minder tijd voor individuele problemen, door angst zijn sommige patienten niet te motiveren om aan een groepsbehandeling deel te nemen.

• langdurige en frequente exposure aan een groep en de mogelijkheid om de angsten met lotgenoten te delen.
  
• Sommige angstopwekkende situaties zijn in groep makkelijk te creëren (bv. telefoon gesprek voeren waar anderen bij aanwezig zijn)
  
• Oefeningen in groep doen die te maken hebben met de angst, bv. met t-shirt met wijde hals in midden van de groep gaan zitten, als een exposure oefening.
  

• minder tijd voor individuele problemen
  
• sommige sociale fobici zijn zo angstig dat ze deze vorm van behandeling niet aan willen gaan.
  

• Geen mogelijkheid om veel tijd te besteden aan individuele problemen
• Sommige patiënten zijn niet te motiveren om deel te nemen aan groepsbehandeling (angst is te groot)

• Praten over moeilijke onderwerpen met oogcontact
  
• Dragen van blouses met wijde hals, waardoor eventuele rode vlekken goed te zien zijn
  
• Drinken van koffie uit een klein en vol kopje in aanwezigheid van anderen
  
• Praten met anderen over de angst voor de symptomen.