Systeemgeorienteerde benaderingen van psychopathologie - De communicatietheoretische benadering

6 belangrijke vragen over Systeemgeorienteerde benaderingen van psychopathologie - De communicatietheoretische benadering

Communicatie & interactiepatronen in relatie tot communicatietheorie:


Communicatie is verbaal en nonverbaal.
Herhaaldelijk terugkerende interacties in een relatie vormen interactiepatronen.
De communicatietheorie gaat vooral over de communicatie in zogenoemde "voortdurende interactiesystemen", dwz langdurige betrekkingen die belangrijk zijn voor alle betrokken partijen. In deze duurzame relaties manifesteren pathologische communicatievormen zich het duidelijkst.


Zender => persoon die boodschap overbrengt
Ontvanger => de ontvanger van de boodschap
Interactie => reeks boodschappen die tussen mensen wordt uitgewisseld ( ieder is zowel zender als ontvanger)
Interactiepatroon => herhaaldelijk terugkerende interacties in een relatie

Welke algemene principes heeft de communicatietheoretische benadering geformuleerd over menselijke communicatie?

  1. Alle gedrag is communicatie => waardoor je  niet-niet kan reageren.
  2. Inhouds- en betrekkingsniveau
  3. Interpunctie => aanbrengen van 'leestekens' in communicatiestroom neiging tot oorzaak-gevolgrelaties te koppelen aan communicatie terwijl het eigenlijk een circulairproces is. Interpunctieproblematiek is vaak de bron van conflicten tussen mensen. ( Eigen notitie =>Let op: ieder mens heeft zijn eigen waarheid, want iedereen kijkt door zijn eigen bril )

Welke 2 primaire interactiepatronen onderscheidt de communicatietheorie (binnen systeemtheorie)?


Symmetrische interacties
Complementaire interacties

Symmetrische en complementaire interacties zijn op zichzelf niet "normaal" of "pathologisch". In 'gezonde' betrekkingen zijn beide interactiepatronen aanwezig. Dit houdt in dat ieder soms symmetrisch en soms complementair gedrag vertoont; parallelle relaties.

Symmetrische interacties: Betrokken nemen gelijke positie in in de interactie en wisselen een gelijksoortige boodschap uit.


Complementaire interacties: Als mensen verschillende posities innemen en andersoortige berichten uitwisselen. Deze vorm van interactie is gebaseerd op ongelijkheid: de betrokken vertonen geen gelijksoortige maar elkaar aanvullende gedragingen.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat wordt bedoelt met complementaire interactiepatronen?

Als mensen verschillende posities innemen en andersoortige berichten uitwisselen. Deze vorm van interactie is gebaseerd op ongelijkheid: de betrokken vertonen geen gelijksoortige maar elkaar aanvullende gedragingen. Het gedrag van de een veronderstelt het gedrag van de ander en verschaft daar tegelijkertijd de motivatie voor. Je hebt een leider en volger: vb. A = zorger en B = laten verzorgen, A= bekritiseert en B = accepteert kritiek.
Het zegt overigens niets over sterke of zwakke persoon!

Welke verschillende typen tegenstrijdigheden zijn er in de communicatie te noemen?

Tegenstrijdigheid binnen één communicatiekanaal => bv. mondelinge boodschap die later wordt ontkracht.
Tegenstrijdigheid tussen verschillende communicatiekanalen => non-verbalen en verbale boodschappen zijn niet congruent.
Paradoxale communicatie => tegenstrijdigheid door bv. een bevel dat iemand spontaan moet zijn... wat niet kan omdat je de opdracht niet kan opvolgen, want het mag geen opdracht zijn. (deze vorm van communiceren kan een schadelijke gevolg hebben in het gezin).

Wat houdt een 'dubbele binding' in (binnen communicatietheorie/systeemtheorie)?

Drie essentiele kenmerken (watzlawick)
1. twee of meer personen hebben een relatie die voor tenminste een van hen erg belangrijk is.
2. er moet sprake zijn van een paradoxale boodschap (bv. een gebod dat overtreden moet worden om te worden opgevolgd)
3. voor de ontvanger van de boodschap is het niet mogelijk zich aan de situatie te onttrekken of commentaar te leveren op het paradoxale karakter v.h. bericht bijvoorbeeld omdat men zich in een ondergeschikte positie bevindt.

Kwalijke gevolgen zijn vooral te verwachten in sterk complementaire betrekkingen waarbij degene die de ondergeschikte positie inneemt, het bevel ontvangt.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo