Systeembenaderingen van Psychopathologie - II - Communicatietheoretische benadering

20 belangrijke vragen over Systeembenaderingen van Psychopathologie - II - Communicatietheoretische benadering

Wie stond er aan de basis van de communciatietheoretische benadering en wat onderzochten ze?

De Palo-Alto groep (amerikaanse onderzoekers met veel achtergronden) zoals Bateson, Weakland, Jackson and Satir stonden aan de basis van de communicatietheoretischebenadering.

Ze onderzochten onder meer de communicatie in gezinnen van clienten met schizofrenie en publiceerde geruchtmakende artikelen.

Welk standpunt hadden de Palo Alto groep en wat hoe sporen ze psychopathogene processen op in de communicatietheoretische benadering?

Ze namen het standpunt dat psychische stoornissen en andere problematische gedragingen voortkomen uit disfunctionele communicatiepatronen in het gezin.  

De communicatietheoretische benadering stelt dat pathogene processen kunnen opgespoord worden als er een zorgvuldige analyse van de communicatie in een gezin van de communicatie gedaan is.

Hoe ziet communicatie eruit in de communicatietheorie?

Communicatie en gedrag zijn synoniem.

Communicatie is uitwisseling van informatie, niet alleen de woorden en zinnen (verbale informatie) maar ook non-verbaal zoals met intonatie, gezichtsuitdrukking, houding en gebaren.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Hoe heet degene waaraan de boodschap gerecht is en is er tijdens interactie maar een zender of ontvanger?

Degene aan wie de boodschap gericht is, word gezien als de ontvanger.

Tijdens een interactie is ieder zowel zender als ontvanger.  

Wat word gezien als een interactie-patroon en in wat voor relaties manifesteren pathologische communicatievormen het udidelijkste?

Herhaalde terugkerende interacties in een relatie vormen interactiepatronen.

De communicatietheorie gaat vooral over de communicatie in zogenoemde voortdurende interactiesysteem, dat wil zeggen: langdurige betrekkingen die belangrijk zijn voor alle betrokken partijen. 

In duurzame relaties manifesteren pathologische communicatievormen zich het duidelijkste.

Wat stelt de communicatietheorie over alle gedrag is communicatie?


De eerste concept communicatietheorie stelt dat het onmogelijk is om niet te communiceren. Alle gedrag in relatie tot een ander houdt een boodschap in, of iemand nu stilzwijgend voor zich uit staart of een geanimeerd gesprek voert.

  • Onbewust gekozen gedrag zoals lichaamstaal of gezichtuitdrukkingen heft een communicatieve waarde.  Het gedrag van een individu in een situatie beïnvloedt de andere aanwezigen en deze moeten wel reageren op de boodschappen en communiceren ook.

Ze kunnen niet niet-reageren. 

Wat stelt de communicatietheorie over inhouds- en betrekkingsniveau?

Communicatie, het tweede concept is een gelaagd verschijnsel. Communicatie vindt plaats op diverse niveau's: het inhoudsniveau en het betrekkingsniveau's.

Het inhouds- of rapportaspect van een bericht betreft de inhoud van een boodschap die in woorden word overgebracht. Het zegt iets over de manier waarop de inhoud moet worden opgevat en de relatie tussen de zender en ontvanger.

De aspect word ook vaak overgebracht via de toon, houding, gebaren en gezichtsuitdrukking. Context

Waar vind verwarring plaats in de inhoud en betrekkingsniveau?

In disfunctionele relaties is er een voortdurende strijd om de aard van de onderlinge relatie, waarbij de inhoud van de boodschappen er steeds minder toe doet.


De verwarring tussen inhouds en betrekkingsniveau sspeelt vaak een rol in conflicten: mensen vechten op inhoudsniveau onenigheid uit terwijl ze het op betrekkingsniveau niet eens zijn.

Wat stelt de communicatietheorie over interpunctie?

Het derde concept, of aanname in de communicatietheorie is dat de aard van de relatie tussen menen wordt bepaald door de interpunctie die zij aan hun interacties toekennen.
Interpunctie is het aanbrengen van leestekens in een communicatiestroom.

Communicatie is een circulair proces, een voortdurend uitwisseling. Men is geneigd oorzaak en gevolg te onderscheiden, ze geven aan hun eigen beginpunt en realiseren niet dat ze het gedrag van anderen ook beinvloeden of kunnen versterkeren.

Wat vormt interpunctieen wat verzorgt verschillende interpunctie?

Verschil van mening over oorzaak en gevolg (interpunctieproblematiek) vormt de bron van veel conflicten.

Verschillende interpunctie leidt tot verschillende opvattingen van de werkelijkheid. Mensen gaan er impliciet vanuit dat er een werkelijkheid is, de werkelijkheid die ze waarnemen. Ze zijn geneigd dat andere over dezelfde informatie beschikken

Wat zijn de twee primaire interactiestructuren in de communicatietheorie?

De twee primaire interactiestructuren in de communicatietheorie zijn symmetrische interacties en complentaire interacties.

Wat houd een complementair interactiepatroon in?

Bij een complementair interactiepatroon is er sprake van verschillende posities en andersoortige berichten die uitgewisseld worden. Een complementaire interactie is gebaseerd op ongelijkheid.

Men vertoont geen gelijksoortige maar aanvullende gedragingen. Het veronderstelt het gedrag en verschaft gelijkertijd de motivatie voor. In een complementaire relatie heeft een de leidende positie en een de volgzame positie.  

Bij welke interactiepatroon bestaat het risico op verstarring en met welke patroon is er wederzijds respect?

Bij een overwegend complementaire relatie bestaat het risico op verstarring. De verschillen in het gedrag van betrokkenen raakt groter, die het initiatief neemt gaat steeds vaker op en meer terreinen doen terwijl de volgzame steeds passiever opstelt. Conflicten vinder minder vaak openlijk plaats.

Bij een normale overwegende symmetrisch relatie bestaat het meeste wederzijdse respect, door het competitie-element bestaat er gevaar van wedijver en escalerende machtsstrijd., die escaleert kan worden door inhoud en betrekkingsaspecten en uitlopende interpuncties.

Wat zijn de verschillende communicatiekanalen in de verlaagde verschijnselen en hoe verschilt dit met non verbale communicatie?

Ze spreken woorden tot een ander (verbaal)
Ze hebben een bepaalde toon, volume (vocaal)
Specifieke stembuigingen
Gezichtsuitdrukking
Houding en afstand tot de ander
Met gebaren  (visueel)

De non verbale zijn minder duidelijk dan de informatie op verbaal niveau en vergen verhoudingsgewijs veel aandacht

Wat is het eenvoudigste type strijdige communicatie en wat is een grootgeziene tegenstrijdigheid?

Het eenvoudigste type strijdige communicatie is de tegenstrijdigheid binnen een communicatiekanaal zoals bij de mondeling boodschap die later wordt ontkracht.

Bv, een man die met een uitdrukkingsloos gezicht aan een vrouw meedeelt dat hij van haar houdt.

Waar gaat veel aandacht naar toe in de communicatietheoretische benadering en wat komt vaak voor in conflicten tussen partner?

Veel aandacht binnen de communicatietheoretische benadering gaat uit naar de schadelijke gevolgen van paradoxale communicatie in het gezin en relatie.

Het is vooral ziekmakend voor de ontvanger van het bericht.

Paradoxale berichten zijn niet zeldzaam in het dagelijkse leven, ze komen vaak voor in conflicten tussen partners. Meestal zijn het tijdelijke en op zichzelf staande gebeurtenissen, maar soms vormt het de kern van een interactiepatroon.

Wat is verantwoordelijk voor het onststaan van schizofrenie: de dubbele binding en hoe is deze standpunt later losgelaten?

Paradoxale communicatie vormt ook de kern van het interactiepatroon dat bateson en collega's verantwoordelijk achtten voor het ontstaan van schizofrenie: de dubbele binding

Het standpunt van dubbele bindingen schizofrene veroorzaken is later losgelaten ondanks men wel alert is op paradoxale verlammende boodschappen die relatieproblemen versterken.

Wat zijn de definities van double bind (dubbele bindingen)

Er zijn meerdere definities van het begrip dubbele binding of double bind: Watzalicks dubbele binding met drie essentiele kenmerken en andere volgende de negatieve invloed van tegenstrijdige communicatie

Watzalicks dubbele binding heeft drie essentiele kenmerken:
  • Twee of meer personen een relatie hebben die voor ten minste een voor hen belangrijke is.
  • Er moet sprake zijn van een paradoxale boodschap
  • Voor de ontvanger is niet mogelijk om de situatie te onttrekken omdat men zich in een ondergeschikte positie bevind of aanvoelt dat er iets niet klopt. Als hij er wel commentaar op kan leveren is er niks aan de hand.  

Wat creëert paradoxale boodschappen en wat is EE, expressed emotion een maat voor?

Paradoxale boodschappen kunnen verlammende effecten hebben op de ontvangen en houden relatieproblemen in stand of versterken.

Expressed emotion
is een maat voor de hoeveelheid kritiek, vijandigheid en emotionele overbetrokken die door gezinsleden word geuit.

Wat doet een hoog EE niveau en wat voor verband tonen expressed emotion study

Een hoog EE niveau, met name kritiek en vijandigheid blijkt onder andere een goede voorspeller van terugval bij mensen met schizofrenie of een andere psychose, een bipolaire-stemmingstoornis, posttraumatische-stoornis, middelenmisbruik of autismespectrumstoornis.

Onderzoek naar EE stelt dat er een verband is tussen de mate van expressed emotion in een gezin en de kans op een terugval bij een gezinslid met een psychische stoornis.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo