Startpagina / Samenvattingen / Laagland, literatuur & lezen (Theorieboek vwo) / roman-modernistisch-vestdijk

Twintigste eeuw: van 1900 tot 1940 - Literaire ontwikkelingen - Vernieuwing van de roman

Q: Waar gaat het bekendste roman, Karakter , van Bordewijk over?

Bordewijk bekendste roman Karakter (1938) gaat over de strijd tussen Jacob Katadreuffe en zijn vader, de deurwaarder Dreverhaven. Katadreuffe wil hoger op, hij wil advocaat worden en zijn vader lijkt hem in dat streven te hinderen. Uiteindelijk slaagt Katadreuffe, maar hij heeft daarvoor tol moeten betalen: hij heeft zijn geliefde en zijn vrienden verloren. Het decor van Karakter is de steeds groter wordende havenstand Rotterdam in de crisisjaren.

13 belangrijke vragen over Twintigste eeuw: van 1900 tot 1940 - Literaire ontwikkelingen - Vernieuwing van de roman

Welke twee soorten visies op wat een nieuwe roman zou moeten zijn waren er?

In het interbellum werden er discussies gevoerd over een vernieuwing van de roman. Een visie op wat een nieuwe roman zou moeten zijn zocht aansluiting bij de film, de nieuwe kunstvorm. Daarnaast was er het modernisme en de modernistische roman.

Wat zijn vier kenmerken van de nieuwe roman die aansluiting zocht bij de film?

De film gold als remedie tegen de (dikke) realistische en psychologische roman. De nieuwe roman zou de montagetechniek van de film moeten toepassen. Verder zou zo’n roman over hedendaagse onderwerpen moeten gaan, niet in de ik-vorm geschreven moeten zijn en vooral geen gepsychologiseer moeten bevatten. F. Bordewijk schreef een aantal van deze romans, zoals Blokken (1931) en Bint (1934).

Waar gaat het bekendste roman, Karakter, van Bordewijk over?

Bordewijk bekendste roman Karakter (1938) gaat over de strijd tussen Jacob Katadreuffe en zijn vader, de deurwaarder Dreverhaven. Katadreuffe wil hoger op, hij wil advocaat worden en zijn vader lijkt hem in dat streven te hinderen. Uiteindelijk slaagt Katadreuffe, maar hij heeft daarvoor tol moeten betalen: hij heeft zijn geliefde en zijn vrienden verloren. Het decor van Karakter is de steeds groter wordende havenstand Rotterdam in de crisisjaren.

Welke drie buitenlandse modernistische romans waren erg bekend?

Het modernisme was een internationale ontwikkeling in de romankunst. Beroemde buitenlandse modernistische romans uit deze periode zijn To the lighthouse (1927) van de Engelse schrijfster en feministe Virginia Woolf (1882 – 1941) en de romancyclus A la recherche du temps perdu (1913 – 1927) van Marcel Proust (1871 – 1922). Spraakmakend was Ulysses (1922) van de Ierse schrijver James Joyce (1882 – 1941).

Waaruit blijkt dat het modernisme vooral een intellectualistische stroming is?

Het modernisme is vooral een intellectualistische stroming. Van het publiek van Ulysses werd bijvoorbeeld verwacht het spel met de citaten, ironie en parodie te herkennen en te waarderen. Modernistische teksten vragen om een actieve leeshouding. Deze teksten vormen een protest tegen de massaliteratuur en bestsellercultuur waar iedere tekst geschikt moet zijn voor snelle consumptie.

Welke gevolgen voor de verteller heeft de twijfel van de modernisten over de mogelijkheid dat de mens zichzelf en de werkelijkheid zou kunnen kennen?

Het modernisme brak met het realisme en naturalisme uit de negentiende eeuw. Realistische en naturalistische schrijvers werkten vanuit de overtuiging dat het mogelijk was de mens en zijn wereld te kennen en te kunnen beschrijven. Modernisten betwijfelden dat. Zij stonden sceptisch tegenover de mogelijkheid dat de mens zichzelf en de werkelijkheid zou kunnen kennen.

Deze twijfel heeft gevolgen voor de verteller. In een modernistisch verhaal of roman levert de verteller geen compleet, maar een beperkt beeld van de verhaalwerkelijkheid. Als lezer neem je kennis van gewaarwordingen van een of meer personages.

Hoe kan je zien dat waarneming en reflectie van een personage in een modernistische tekst centraal staat?

De nadruk ligt op de subjectieve en zintuiglijke beleving van de alledaagse werkelijkheid. In een modernistische tekst staan waarneming en reflectie van een personage centraal. Kenmerkend daarbij is de bewustzijnsstroom: de weergave van indrukken van buiten, herinneringen, associaties en gedachten die niet geordend, maar door elkaar en chaotisch aan jou als lezer wordt gepresenteerd.

Wat is het verband tussen modernisten en de opvatting over tijd van Henri Bergson?

De subjectieve werkelijkheidsbeleving en waarneming blijken ook uit de tijdsvolgorde die niet chronologisch is, maar fragmentarisch, vol herinneringen en associaties. Modernisten knopen aan bij de opvatting over tijd van Henri Bergson. In modernistische teksten lopen verschillende tijdlagen en herinneringen door elkaar die associatief met elkaar verbonden zijn.

Waar ligt in een modernistische tekst de nadruk op?

In een modernistische tekst ten slotte ligt de nadruk op de innerlijke wereld van een zich vervreemd voelend individu en niet op de weergave van een sociaalmaatschappelijke context.

Welke twee Nederlandse auteurs kunnen met het internationale modernisme in verband worden gebracht?

In Nederland zijn Carry van Bruggen en Simon Vestdijk auteurs die met het internationale modernisme in verband kunnen worden gebracht. In een aantal van hun werken maak je als lezer kennis met vervreemde personages waarvan de subjectieve waarnemingen en reflecties worden beschreven.

In Eva (1927) beschreef Carry van Bruggen (1881 – 1932) het bewustwordingsproces van een jonge vrouw. Simon Vestdijk (1898 – 1971) debuteerde in de jaren dertig en bleef ook na de Tweede Wereldoorlog nog literair actief. Vestdijk schreef meer dan vijftig romans en verder verhalenbundels, gedichten, studies en essays.

Waar gaat Meneer Visser's hellevaart van Simon Vestdijk over?

In Meneer Visser’s hellevaart (1936) is de invloed van Ulysses van Joyce en de bewustzijnsstroom onmiskenbaar. De hoofdpersoon is een kleinburgerlijke, despotische man die de mensen in zijn omgeving tiranniseert.

Waar gaat het bekendste deel Terug tot Ina Damman van de achtdelige Anton Wachterserie van Simon Vestdijk over?

De achtdelige Anton Wachterserie (1934 – 1960) is een autobiografische literaire verwerking van de eigen kindertijd en jeugd. Het bekendste deel is Terug tot Ina Damman (1934), een roman over een verliefde middelbare scholier, zijn angsten en zijn geïdealiseerde liefde voor het schoolmeisje Ina Damman.

Waar gaat De nadagen van Pilatus van Simon Vestdijk over?

Vestdijk schreef ook de historische roman De nadagen van Pilatus (1938) over Pilatus, die na de kruisdood van Jezus Christus terugkeert in Rome, waar de kwaadaardige keizer Caligula de macht heeft.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Laagland, literatuur & lezen (Theorieboek vwo)

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Twintigste eeuw: van 1900 tot 1940 - Literaire ontwikkelingen - Vernieuwing van de roman

13 belangrijke vragen over Twintigste eeuw: van 1900 tot 1940 - Literaire ontwikkelingen - Vernieuwing van de roman

Welke twee soorten visies op wat een nieuwe roman zou moeten zijn waren er?

Wat zijn vier kenmerken van de nieuwe roman die aansluiting zocht bij de film?

Waar gaat het bekendste roman, Karakter, van Bordewijk over?

Welke drie buitenlandse modernistische romans waren erg bekend?

Waaruit blijkt dat het modernisme vooral een intellectualistische stroming is?

Welke gevolgen voor de verteller heeft de twijfel van de modernisten over de mogelijkheid dat de mens zichzelf en de werkelijkheid zou kunnen kennen?

Hoe kan je zien dat waarneming en reflectie van een personage in een modernistische tekst centraal staat?

Wat is het verband tussen modernisten en de opvatting over tijd van Henri Bergson?

Waar ligt in een modernistische tekst de nadruk op?

Welke twee Nederlandse auteurs kunnen met het internationale modernisme in verband worden gebracht?

Waar gaat Meneer Visser's hellevaart van Simon Vestdijk over?

Waar gaat het bekendste deel Terug tot Ina Damman van de achtdelige Anton Wachterserie van Simon Vestdijk over?

Waar gaat De nadagen van Pilatus van Simon Vestdijk over?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Zestiende en zeventiende eeuw - Historische context - De hervorming

Laagland, literatuur & lezen (Theorieboek vw…

Ontwikkelingspsychologie

Cognitive Neuroscience: The biology of the m…

Voeding bij gezondheid en ziekte : handboek …

Vet belangrijk feiten en fabels over voeding…

Geschiedenis werkplaats

buitenland vwo 5

Getal & ruimte 5 vwo

Laagland Literatuur en lezen / VWO / deel Th…

Laagland literatuur en lezer 4/5/6/v theorie…

Pioneers of Psychology

Chemie overal 6v