Moderne letterkunde (1880-1945) - De poëzie van de Avant-Garde

23 belangrijke vragen over Moderne letterkunde (1880-1945) - De poëzie van de Avant-Garde

Welke Nederlandse dichter is het meest te herkennen als een Expressionist en met welke dichtbundel?


Hendrik Marsman
Verzen (1923)

POEZIE VAN DE AVANT-GARDE  (1914 - 1945)
Welke historische avant-garde stroming was invloedrijk tijdens en na WOI  in de Nederlandstalige poëzie?

Het (Duitse) expressionisme

Waarom organiseerde de Vlaamse expressionisten zich pas in 1920 in het tijdschrift Ruimte?

Onder de Duitse bezetting waren veel vlaamse jongeren in aanraking gekomen met het duitse expressionisme. Sommige van hen werden na de bevrijding gevangen genomen andere vluchten weg vanwege verdenkingen van samenwerking met de duitsers.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wie was Marnix Gijsen?

Expressionistisch schrijver, die reageerde op de van nu en strakkers. Oa op Van de Woestijne. Dit zorgde voor een heftige en langdurige discussie over de eigentijdse Vlaamse literatuur. Hiervan waren echo's in Nederland te horen.
De Vlamingen wilden via hun poëzie een synthese geven die heel de mens omvatte en dus relevant moeten zijn voor heel de gemeenschap.

HOe onderscheide het expressionisme zich tussen Nederland en Vlaanderen?


Nederland, Kosmisch-vitalistisch expressionisme.
Belgie, humanitair-expressionisme.

Wat is expressionisme in de poëzie?

  • Geen weergave zintuigelijke indrukken, maar dichters leggen hun eigen visie op aan de buitenwereld.
  • Geen nabootsing werkelijkheid op naturalistische of impressionistische wijze, maar vertekenen die bewust vanuit een eigen dichterlijke visie. 

Hoe staat het Nederlands expressionisme tegenover het Vlaamse expressionisme?

Kosmisch-vitalistisch expressionisme tegenover humanitair expressionisme (vrede, liefde en broederschap tussen de mensen).

Wie was de belangrijkste Vlaamse dichter van het Humanitair-expressionisme die ook schreef in Ruimte en met welk boek debuteerde hij en welk boek was het extreemst?

Paul van Ostaijen Music Hall (1916) De bezette stad (1921)

Hoe heet het samenvloeien van individuen tot één wezen met één ziel? (latijn animus) (De dans orgies uit a brave new world)

Unanimistisch

In Nagelaten Gedichten, een postuum uitgebracht werk van Paul van Ostaijen, werkt hij zijn visie verder uit. Hoe pakt dat uit in het gedicht "Herfstlandschap"?

Hij herhaalt en varieert beelden
werkt met klankassociaties
het lyrische 'ik' blijft buiten beeld

Wat is karakteristiek voor de vroegere poëzie van Marsman? (expressionisme)

  • Kosmische zelfvergroting
  • Verrassende beeldspraak
  • Vrije verzen
  • Geen dwingend stramien van regellengte of metrum
  • Zinstructuur wordt verlaten. (onvolledige zin)
  • Gedichten in geconcentreerde vorm: een of enkele woorden ipv volzin

Wie was Paul van Ostaijen?

Music-Hall(1916) debuut.
Humanitair expressionistisch.
Geen traditioneel maatschappelijke en religieuze waarden.
Spot met burger, moraal, godsdienst, gevestigde kunst en cultuur.
Dada van invloed.
Op zoek naar zuivere lyriek neemt hij afscheid van het gedicht als persoonlijke expressie. Dit kunnen we autonomistisch noemen. Dan vooral verwijzend naar de zelfstandigheid van de literaire tekst.

Na de wapenstilstand groepeerden de activisten van de Vlaamsche Beweging zich rond het tijdschrift Ruimte 1920-1921 Noem één van de dichters. Tegen wie verzette hij zich?

Marnix Gijsen
die stelling nam tegen de generatie van de Van Nu en Straksers, zoals Karel van de Woestijne

POEZIE VAN DE AVANT-GARDE -  Wat karakteriseert de verzen van Marsman?

Duidelijke expressionistische invloed. Toch stond Marsman ambivalent tegenover tegen over de avant-garde in algemeen. Hij zocht meer naar evenwicht tussen traditie en vernieuwing. (illustratief bredere geheel - In Nederland geen ruime samenhangende beweging die zich liet inspireren door Europese Avant-garde.

Wat was het poëzie standpunt van de dichters rond het tijdschrift Ruimte?

Poezie moet een synthese geven die 'heel den mensch' moest omvatten en daardoor ook relevant zijn voor de gemeenschap.

POEZIE VAN DE AVANT-GARDE -  Hoe stond Nederland rond WOI tegenover de avant-garde en waarin verschil met Vlaanderen?

  • Nederland -  geen ruime samenhangende beweging geïnspireerd door Europese Avant-Garde.
  • Vlaanderen - expressionistische dichters duidelijk herkenbare groep.

POEZIE VAN DE AVANT-GARDE  (1914 - 1945)
Noem een dichter rondom het tijdschrift Ruimte

Marnix Gijssen (activistisch) – kritisch op Karel van Woestijne (Van Nu en Straks)

Welk verschil is aan te wijzen tussen de Nederlandse en Vlaamse expressionistische literatuur?


  • Nederland -  expressionisme gericht op  impressies en emoties van het individuele ik. (kosmisch vitalistisch)
  • Vlaanderen ontwikkeling expressionisme gericht op de gemeenschap (humanitair expressionisme)
  • Jonge Vlamingen, zoals Marnix Gijsen, nemen geen genoegen met individuele stemmingen, maar wilden in hun poëzie een synthese geven van mens en maatschappij. De dichter krijgt daarbij vaak de allures van een profeet of ziener die de gemeenschap de juiste richting wijst.

POEZIE VAN DE AVANT-GARDE 1915 -1945
Geef enkele kenmerken van het humanitair expressionisme van de Vlamingen


  • Prediken ideaal van vrede, liefde en broederschap tussen mensen
  • Medelijden met het lot van moderne mens in vervreemdende grote stad
  • Dichter allures van profeet, of ziener die gemeenschap juiste richting wijst
  • Inspiratie Katholicisme
  • Grote belangstelling voor figuren als Jezus, Assisi

POEZIE VAN DE AVANT-GARDE 1914 -1945
Noem een voorbeeld van poëzie van het Vlaamse humanitair-expressionisme

Lof-litanie, Marnix Gijsen

  • Bijbelse toon
  • Vrije vers

Noem een kenmerk van Paul van Ostaijens debuut Music Hall

  • Combinatie traditie en modern
  • Vervreemding en oproepen solidariteit - humanitair expressionisme 

Welke kenmerken van het humanitair expressionisme zijn aanwezig in Van Ostaijens bundel Het Sienjaal (1918)

  • Broederschapsgedachte
  • Vrije verzen
  • Dichter die sienjaal geeft aan gemeenschap

In welk werk werd de visie van Paul van Ostaijen over de zelfstandigheid van de literaire tekst uitgewerkt?

Nagelaten gedichten  (postuum gepubliceerd)
- herhaling en variatie beelden
- klankassociaties
- Lyrisch Ik buiten beeld

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo