De inleiding - Context - Maatschappelijke ontwikkelingen

15 belangrijke vragen over De inleiding - Context - Maatschappelijke ontwikkelingen

Rond 2000 werd de 'Nederlandse"literatuur multicultureler. Welke auteurs kun je noemen?

Marokkaanse achtergrond: Abdelkader Benali, Khalid Boudou, Havid Bouazza, Mustafa Stitou, Naïma el Bezaz.
Turkse achtergrond: Nilgün Yerli
Iran: Kader Abdolah

Wat ontstond er door de multiculturele samenleving?

De literatuur werd ook multicultureler. Vooral de tweede generatie van de gastarbeiders ging schrijven. Rondom allochtone schrijvers ontstond een hype.

Joost Zwagerman hekelde in zijn Kellendonklezing in 2006 de houding van een aantal Nederlandse schrijvers. Wat bekritiseerde hij?

Hij pleitte ervoor dat schrijvers in hun werk reflecteren op ingrijpende gebeurtenissen in onze samenleving, zoals Jonathan Safran Foer en Michael Cunningham 11 september 2001 in hun romans verwerkten.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat neemt Hugo Brems niet op in zijn literatuur geschiedenis?

9/11 en de moord op Theo van Gogh en Pim Fortuijn.

Wie (2) heeft het debat wat Joost Zwagerman aanzwengelde in de jaren 80 ook aangezwengeld?


  1. Ton Anbeek is een essay in 1981 in De Gids 'Straatrumoer' Ook hij riep op tot meer actualiteit in de literatuur.
  2. Wim Zaal in 1988 in Elsevier, gebruik ook maatschappelijke motieven!

Wie had daar commentaar op het ontbreken van deze gebeurtenissen in de hedendaagse literatuur?

Joost Zwagerman Hij had problemen met mensen die vonden dat de huidige gebeurtenissen geen rol speelden in de Nederlandse
literatuur.
Hij noemde het literaire quarantaine.
Hij organiseerde het straatrumoer debat.

Even chronologisch; wie zwengelden het debat over maatschappelijke betrokkenheid in literatuur aan?

1981 Ton Anbeek, Straatrumoer
1988 Wim Zaal in Elsevier
2006 Joost Zwagerman in Kellendonklezing
2009 Thomas Veassens in zijn roman: De revanche van de roman

Vaessens: schrijvers die een andere koers varen, zij stellen zich wel op als publiek interlectueel, ze breken met de beklemmende literaire dogma's, ze zoeken een nieuwe vorm van engagement. Wie?

Joost Zwagerman, Charloot Mutsaers, Anton Grunberg

Wat was de oproep van Ton Anbeek in 1981 in De Gids en hoe werd daarop gereageerd?

Hij vond dat de Nederlandse literatuur meer aandacht voor de actualiteit moet hebben (Net als in Amerika). Hierop volgden felle reacties: Schrijvers wilden niet gedwongen worden om geëngageerde literatuur te schrijven.

Wat zou een verklaring kunnen zijn voor de moeizame verhouding van Nederlandse schrijvers met de actualiteit?

  • Jaren 70 – nadruk op autonomistische literatuuropvatting: nieuwe, eigen wereld scheppen ipv iets te zeggen over de bestaande wereld.
  • Literatuur die uitgaat van realiteit -  bedreigd door oppervlakkigheid, clichés en moralisme. 

Noem twee voorbeelden van Vlaamse auteurs die volgens critici wel aantoonden dat literatuur en maatschappelijke betrokkenheid samengaan.

  • Louis Paul Boon
  • Monika van Paemel

Waar pleitte Thomas Vaessen voor in 2009? (De revanche van de Roman)

  • Meer maatschappelijk betrokken literatuur.
  • Literatuur zet zichtzelf buitenspel door zich terug te trekken uit het publieke debat.
  • Ontwaarding literatuur – gezag verloren
  • Schrijvers houden vast aan autonomistische literatuuropvatting die achterhaald is geworden.

Welke schrijvers worden volgens Thomas Vaessen gezien als ‘publieke intellectueel’ en breken met beklemmende literaire dogma’s?

  • Joost Zwagerman
  • Charlotte Mutsaers
  • Arnon Grunberg

Een belangrijk debat sinds de jaren tachtig van de twintigste eeuw cirkelt om de vraag of literatuur geëngageerd moet zijn (of juist niet). In het leerboek (p. 291) wordt verwezen naar een artikel van Ton Anbeek uit 1981 waarin hij stelt dat ‘iets meer straatrumoer’ de Nederlandse literatuur geen kwaad zou doen. Tegenover welke literatuuropvatting wordt de roep om meer engagement in de literatuur geplaatst?

  • ‘Autonomistische’ literatuuropvatting.
  • Niet de taak van literatuur om iets te zeggen over de bestaande, actuele werkelijkheid. Literatuur schept juist een eigen, nieuwe wereld. Via die nieuwe literaire wereld kan weliswaar een nieuwe blik op de werkelijkheid worden geworpen – denk aan het principe van vervreemding – maar dit gebeurt niet door in het werk direct te reageren op de actualiteit (daar is de journalistiek voor, zegt een auteur als Frans Kellendonk). 

Welke effecten van digitalisering worden in het leerboek genoemd met betrekking tot de literatuur(consumptie)?


  1. Culturele democratisering. concurrentie met andere vormen  tijdverdrijf zoals games en films. Literatuur verliest centrale positie in culturele veld (Thomas Vaessens ‘ontwaarding’ van literatuur’).
  2. Ontlezing.
  3. Infrastructurele veranderingen: de boekhandel verliest bemiddelende functie, vervangen online shop.
  4. Literaire kritiek recensies online en minder in traditionele media. Kranten en tijdschriften concurrentie van internet.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo