De negentiende eeuw - De literatuur in de 19e eeuw - Het Realisme 1830-1880

17 belangrijke vragen over De negentiende eeuw - De literatuur in de 19e eeuw - Het Realisme 1830-1880

In de 19e eeuw neemt het zedenkundige karakter van de roman af en daarvoor in de plaats komt?

Complexiteit van de menselijke verhoudingen en psychologische verfijning van de personage(s)

De personages in de roman (19e eeuw) zijn dikwijls vrouw en laten zich niet altijd meer voegen in hun lot. Geef voorbeelden van romans waar de vrouw  vermalen lijkt te worden tussen de conventie en een keuze maakt.

In Majoor Frans van Bosboom-Toussaint kiest Frans uiteeindelijk voor het conventionele vrouwenleven, of wordt zij daartoe gedwongen?
Madame Bovary gaat ten onder aan de burgerlijke middelmatigheid van het dorp waar zij woont.
Anna Karenina kiest voor zelfdoding; is dit een keuze?

Er zijn twee perspectieven op het realisme. Hoe is dat voor de objectiviteit?

Het streven om kunst te maken waarin de realiteit zo precies mogelijk werd waargenomen. De relatie tussen moraliteit en kunst doorgesneden. De kunst heeft geen relatie meer met zedelijke of het politieke ideële vlak.
Het is een opkomst van een veel bredere verandering in het denken over de werkelijkheid.
De wetenschappen waren sterk in opkomst. De positivisten gebruikten de metafysica niet meer. Alleen het bestuderen van de relevante werkelijkheid  kon leiden tot kennis.
kunstenaars moesten zich ook gaan richten op waarneming en die zo realistisch mogelijk weergeven, niet idealiseren of verbeteren.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is realisme in de kunst?

A.  Objectiviteit: de realiteit doorgeven, de relatie tussen kunst en moraliteit wordt doorgesneden, geen taak op zedelijk, politiek of ideële vlak. De kunstenaar kan niet verbeteren door ordening of idealisering.

B. Engagement het omzetten van politieke denkbeelden naar kunstzinnige representatie

Wat had nog meer naast de wetenschap impact op op de omgang met de nieuwe realiteit?

De fotografie. Het onbeoordelende oog van de camera werd het streven.
bv Courbet l'origine du monde (1866). Het realistische schilderij bij uitstek. Kunst laat zich niet leiden door zedelijkheid.
Madame Bovery van Flaubert (1857) prototype van literair realisme.

In Nederland blijft het nog lang zedelijk gekleurd dat veranderd na 1880. In Nederland nog steeds geïdealiseerd en vanuit een moreel perspectief.
Toch was er ander werk in omloop. Zoals camera obscura van Hildenbrand (Beets gebruikte dit pseudoniem)(1839).

Het realisme, de omgang met de werkelijkheid, werd beinvloed door twee ontwikkelingen. Welke?

Wetenschap en uitvinding fotografie

Tweede perspectief: geëngageerd proza.

Onderdeel van de democratische cultuur in de 19e eeuw.
Het omzetten van politieke ideeën naar een kunstzinnige representatie.
Hierdoor is het realisme dus een zeer geëngageerde stroming in de kunst.
Door de democratische revoluties ging het geloof in hiërarchie van onderwerpen en stijlen teloor.
In de schilderkunst, Millet en Courbet. Arbeiders met waardigheid schilderen. Dit leidde tot veel kritiek van de gevestigde orde.

Waarom wordt L' Origine du monde van Courbet uit 1866 hét realistische schilderij bij uitstek genoemd? Dit, in het licht van de eerste betekenis van het Realisme, te weten: Geen taak op politiek, zedelijk of ideël vlak

Omdat in dit schilderij de kunst zich niet laat hinderen door opvattingen van zedelijkheid.

Wat gebeurde er buiten het strikt politieke domein?

Er ontstond een politieke cultuur bij de burgers. Burgers gingen zich moreel bemoeien met publieke thema's. Dit had een democratisch, liberaal en progressief karakter. Dit gold vooral voor de emancipatie bewegingen.
Afschaffing slavernij, vrouwenbeweging, arbeidersbeweging dit was tussen 1850-1880 het maatschappelijke debat.
Literatuur was hierbij een belangrijk medium.
Door het lezen moest het publiek het voelen. De empathie van de lezer werd aangesproken.
bv Beecher Negerhut van oom Tom(1852).
Charles Dickens Hard Times.

Een Nederlands werk dat realistisch genoemd kan worden?

Camera Obscura van Nicolaas Beets ( eerst een romantische dominee-dichter), alias Hildebrand.

Wat is de meest complexe vorm van engagement?

Multatuli Max Havelaar.
Hierin wordt het succes van het cultuurstelsel beschreven. De koloniale tijd had voor deze roman nog geen publieke discussie opgeroepen.
Voor 1860 was er nauwelijks wetenschappelijke kennis over de cultuur en samenleving in Nederland.

Er is een prachtig realistisch werk dat voldoet aan de termen van de tweede betekenis van het Realisme, te weten: het omzetten van politieke denkbeelden naar kunstzinnige representatie.

Opnieuw Gustave Courbet een schilderij De steenbrekers 1849 (Verloren gegaan in WOII Dresden)

Wanneer komt de ethische politiek op?

Rond 1900. Het Nederlands koloniale beleid in Nederlands-Indië krijgt een andere fundering. De morele roeping die Nederland behoorde te voelen tegenover de bevolking in de koloniën.
Multatuli bleef zich bemoeien met alle politieke thema's. Hij bleef publiceren tot 1877.

Wat waren genres die in de 19e eeuw nog meer ontstonden?

Science fiction. De sombere toekomst visie bleek in de komende 20e eeuw relevant te zijn.

In de 19e eeuw tal van emancipatiebewegingen afschaffing slavernij, afschaffing doodstraf, gelijkberechtiging vrouwen, arbeidersbeweging, die hun invloed lieten gelden op de literatuur. Op welke wijze moest de lezer beinvloed worden?

Gevoelsmatig geraakt worden

Welke novelle had een grote invloed op de afschaffing van de kinderarbeid?

Fabriekskinderen van JJ Cremer

Wanneer heeft Multatuli  Max Havelaar of de koffieveilingen der Nederlandsche handelsmaatschappy geschreven? Let op dit was de meest geëngageerde roman in het Nederlands taalgebied

1860

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo