Samenvatting: Les 3: Stralingsbiologie

Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van Les 3: Stralingsbiologie

• 1 Biologische effecten

  Dit is een preview. Er zijn 1 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 1
  Laat hier meer flashcards zien

• - Welke 3 processen zijn betrokken bij energie-overdracht (ioniserende straling)?- Wat zijn de 2 gevolgen van energie-overdracht: direct + indirect?

  Processen die erbij betrokken zijn:
  - natuurkunde
  - chemische 
  - biologische 
  
  Gevolg van energie-overdracht (ioniserende straling)
  - directe effecten = in celstructuur of macromoleculen
  - indirecte effecten = vrije radicalen --> beschadigen moleculen

• - Tijdens welke periode zijn de effecten op het ongeboren kind bij straling het meest gevoelig?- Wat zijn de 3 mogelijke effecten op het ongeboren kind?

  Effecten op ongeboren kind
  - vnl gevoelig --> tijdens organogenese
  
  Mogelijke effecten:
  - congenitale aandoeningen of sterfte (bij hoge dosis)
  - mentale retardatie
  - inductie van kanker
  
  In de mond:
  - hoge hoeveelheden straling hoofd-halsgebied
  -> radiatiecaries
  -> ORN = osteoradionecrose 

• 1.1 Schade aan DNA

  Dit is een preview. Er zijn 1 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 1.1
  Laat hier meer flashcards zien

• - Benoem welke 4 beschadigingen kunnen gebeuren aan het DNA.- Wat zijn de 3 gevolgen hiervan en waarvan is dit afhankelijk?

  DNA = meest gevoelige structuur voor beschadigingen
  - 1-zijdige verstoring --> aan zijstrengen of basen
  - openbreken --> H-bruggen
  - dubbele strengsbreuken
  - meervoudige beschadigingen
  
  Gevolgen (afhankelijk van de ernst):
  - minder goede functie
  - necrose
  - mutaties
  
  Sneldelende cellen = gevoeligst voor straling

• Wat zijn de 2 beschermings- en reparatiemechanismen van het DNA?

  1. Vrije radicalen worden o.a opgevangen door:
  - -SH groepen
  - vitamine E
  - vitamine K
  
  2. Herstel chemische structuren 
  - door bepaalde molecuulgroepen
  - vnl effectief bij --> lage dosis straling
  - vnl effectief bij --> ioniserende straling

• 1.1.2 Indirecte schade

• - Hoe ontstaat de indirecte schade aan het DNA tgv straling?- Wat zijn de 2 gevolgen hiervan?

  Indirecte schade 
  - bestraling van H2O in onze cellen (ionisatie)
  --> ontstaan ionen + vrije radicalen
  
  1. H2O2 + hydroperoxylradicalen worden gevormd 
  --> zijn toxisch voor cellen
  
  2. Vrije radicalen kunnen overtollige E afgegeven aan cellen
  --> bindingen kunnen verbroken worden 

• 2 Latente periode, weefselschade & - herstel

  Dit is een preview. Er zijn 1 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 2
  Laat hier meer flashcards zien

• - Wat houdt de latente periode in?- Hoe lang duurt deze periode? Ligt toe.

  Latente periode 
  = tijd tussen blootstelling --> aan ioniserende straling
  - & verschijnen klinische symptomen 
  
  Latente periode kan variëren van uren tot jaren: afhankelijk van:
  - grootte
  - blootstelling
  - soort weefsel 

• - Wat is het gevolg van cel- of weefselschade?- Leg uit hoe dit niet altijd permanent is en waar dat afhankelijk van is.- Hoe ontstaan cumulatieve effecten?

  Cel- of weefselschade 
  - zorgt v: veranderingen in cel- of weefselfunctie 
  
  Niet steeds permanent: herstel kan optreden: afhankelijk van:
  - gevoeligheid vd cellen --> voor straling 
  - tijdsinterval
  - dosis
  
  Cumulatieve effect ontstaan
  --> door herhaaldelijke blootstelling 

• 3 Stochastische effecten

  Dit is een preview. Er zijn 1 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 3
  Laat hier meer flashcards zien

• - Leg uit hoe stochastische effecten optreden en waar de ontwikkeling mee te maken heeft?- Wat is de veilige waarde van de ioniserende straling gevolgen?- Waarin zijn deze onder te verdelen?

  Stochastische effecten
  - niet zeker dat ze optreden
  - maar kans bestaat wel (willekeurig)
  - ontwikkeling --> staat los vd stralingsdosis
  - ernst is onafhankelijk --> vd stralingsdosis
  
  Geen veilige waarde
  -> elke blootstelling aan ioniserende straling --> houdt risico in
  -> daarom radiatieprotectie
  
  Onder te verdelen in:
  - kankerinductie
  - overerfbare effecten

• - Leg de prevalentie uit van kanker inductie bij stochastische effecten? Wanneer zijn er de hoogste risico's?- Hoe ontstaan overerfbare effecten?

  1. Kankerinductie 
  - berekening risico = moeilijk + controversieel 
  - schatting risico fatale kanker = 1/20.000 per 1mSV
  - CBCT (1.18,200) > OPG > apicale RX + BW RX 
  - leeftijdsafhankelijk --> hoe jonger hoe hoger risico 
  - meer bij vrouwen > bij mannen 
  
  2. Overerfbare effecten
  - minder van belang in THK
  - mutaties --> door gen of chromosoom 

• 4 Principes & technieken van beeldvorming

  Dit is een preview. Er zijn 3 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 4
  Laat hier meer flashcards zien

• Welke manieren behoren tot digitale beeldreceptoren

  1. Vaste digitale beeldreceptoren (solid-state)
  - CCD = Charge-Coupled-Device
  - CMOS = Complementary Metal Oxide Semiconductors
  
  2. Fosforplaatjes