Startpagina / Samenvattingen / Literaire leven in de middeleeuwen / eeuw-teksten-literatuur

Het gevleugelde woord

18 belangrijke vragen over Het gevleugelde woord

Wat staat er in de literatuurvisie van Herman Pleij centraal?

Herman Pleij wil de literatuur plaatsen binnen een historische ontwikkeling. De verschillende aspecten van het literaire bedrijf staan centraal, niet een overzicht van auteurs, teksten en genres! Het gaat er bij Van Pleij veel meer over het waarom: Waarom werden teksten gemaakt, hoe en voor wie? Hij toont de functie van de literatuur.

Pleij schildert in grote streken en in een prachtige, klare stijl de stedelijke samenleving van de 15de en 16de eeuw, en hij doet het geschreven woord van die periode recht door het te plaatsen in een breed cultuurhistorisch perspectief.

Hoe ziet de literaire kunst in de 15e en 16e eeuw eruit?

De literaire kunst van de 15de en 16de eeuw is bij uitstek een gemeenschapskunst – de literaire lezer bestond niet of nauwelijks, althans waar het de volkstaal betrof, en het persoonlijke genieten met een ‘boekje in een hoekje’, was voorbehouden aan een elite die zich bediende van Latijn.

Welke breuk ontstaat er in de 15e/16e eeuw tussen het proletariaat (het volk) en de burgerij op het vlak van de literatuur?

Bij de opkomst van de steden eind 15de eeuw in de Bourgondische Nederlanden, ontstaat een klasse die zich wil onderscheiden van het platteland, met zijn sprooksprekers en zwervende dichters. De burgerij zoekt een identiteit en vindt een bruikbaar instrument in de literatuur.

Wat is er bijzonder aan de teksten uit de 15e en 16e eeuw?

Het weinige wat is overgeleverd in schrift diende doorgaans als geheugensteun; de tekstboekjes missen versiering, zijn beduimeld en volgeschreven: gebruiksgoed voor performers. De teksten zitten vol formules, aanroepen, terugverwijzingen en stoplappen; bij uitstek de trukendoos van een orale vertelcultuur.

Wat is een geliefd thema dat de Rederijkers opvoeren?

Een geliefd thema is de omgekeerde wereld, die wordt bevolkt door zotten, narren, ezelspausen en dominante vrouwen met sukkelige mannen. Deze absurde voorstellingen zijn niet in tegenspraak met de bestaande orden, maar bevestigen deze, juist door hun onbestaanbaarheid, benadrukt Pleij.

Vanwaar werden dialogen en disputen die door de Rederijkers werden opgevoerd als een bedreiging ervaren door de overheid?

In deze dialogen en disputen vindt het ideeëngoed van de Reformatie en het humanisme snel ingang bij de rederijkerskamers. Het Antwerpse Landjuweel van 1461 mag alleen doorgaan als men geen heikele geloofskwesties aansnijdt. Steeds vaker zien de verontruste overheden de kamers als mogelijke broedplaatsen van subversiviteit, en ze proberen hen in te perken. Het is verleidelijk, maar misschien iets te kort door de bocht, om in de zot met zijn gekkenstaf een kiemcel te zien van de parlementaire democratie.

Welke kritiek kan men hebben op Het gevleugelde woord?

Als er al iets mist in dit zeer omvangrijke boek, dan zijn dat de teksten zelf. Maar juist hiervoor is het internet een geweldig medium, want zeer veel teksten staan inmiddels online en liggen binnen handbereik.

Wat voor een drijfveren waren belangrijk voor schrijvers in de 15e en 16e eeuw?

De belangrijkste drijfveren bij schrijven zijn nog steeds instructie en bestrijding van de gevreesde melancholie. Maar toch ontstaat er ook onherroepelijk een waardering voor het esthetische, voor een schone taalkunst die de functionaliteit ver te boven gaat.

Geef een naam van een groot kunstenaar uit de 15e eeuw?

Anthonis de Roovere (ca 1430- 1482)

Waarom neemt Anna Bijns een belangrijke plek in, binnen de literatuurgeschiedenis van de 15e eeuw?

Bijns onderscheidt zich van tijdgenoten door haar hekeling van het klassieke hedonisme (levenshouding die in verband wordt gebracht met genot), en van de humanistische invloeden die ze verantwoordelijk acht voor de terugkeer van naakte lichamen in de kunst. Eerder dan een kind van haar tijd, is zij een aartsconservatieve buitenstaander.

Twee thema's die bij Anna Bijns in haar werk aan bod komen?

De strijd tegen Luther
De bedrogen liefde. Ze is verlaten door haar minnaar. Ze is het eerste voorbeeld van een auteur die succes van de drukpers is. Haar bundels zijn gedrukt en herdrukt.

Het maakt Anna Bijns bijzonder dat ze voor zichzelf werkt, ze wordt geen begijn. Het is een voorbeeld van een zeer zelfstandige vrouw.
Anna zelf vond dat ze mannelijke eigenschappen had, en had veel ouderwetse standpunten.

Wat is er zo interessant aan de literatuur tussen 1400 en 1600?

De massaliteit van de deelname aan de literatuur. Nu is het iets wat privé is. In de 15e en 16e eeuw is literatuur performance! Het was een spektakel. Literatuur had dus ook veel meer invloed op de mens. Ook de ideologische werken was erg sterk.

Literatuur werd samen beleefd. Hoe hangt de stad hiermee samen?

De stadscultuur schept een nieuwe moraal en schept literatuur om dat te propaganderen. De stad heeft de literatuur daarom ook hard nodig. In de bijbel vinden we namelijk dat de stad een verzamelplaats van het kwaad is. Je moet dus goed laten blijken dat er iets fraais geboren wordt in de stad.

Literatuur in die tijd is om te leren, werd functioneel ingezet. Hoe waren komische teksten bedoeld?

De komische teksten waren bedoeld om de melancholie te verjagen. Dus leren en troosten, dat is de functie.

De drukpers. Waarom vindt Herman Pleij dat een onderschat moment in de literatuurgeschiedschrijving.

De drukpers wordt niet geassocieerd met de ME. De drukpers zit een beetje tussen alles in. Voor de middeleeuwen is het te mechanisch. In de Renaissance is het al vanzelfsprekend dat die drukpers er al is. Het maakt een afzonderlijk kunstwerk. Voor het eerst hebben boeken titels. Als je teksten maakt voor een vrije markt, dan maak je een oplage met wervende elementen. Mensen moeten verleid te worden om het boek te kopen.

De Nederlandse auteur wordt geboren in de Rederijkerskamer. Wie werd erkend als de grootste rederijker die er was?

Anna Bijns is een van de grootste auteurs. Zij werd hooggeschat en aangekeken. Zij treedt zeer zelfstandig op naar buiten. Haar eerste bundel wordt ook in het Latijn vertaald. Ze was zeer sterk op het verbale vlak.

Waarom heet het boek van Herman Pleij het gevleugelde woord?

Het woord ging pas leven op het moment dat het woord werd gebracht. De refreinen werden op een bepaalde toon gebracht. Ze werden als het ware gerapt. Je komt in een bepaalde trance en dat maakt extra indruk. Mensen raakten van hun stuk. Er wordt gedramd met een stockregel, een waarheid.

Waar laat de 15e eeuw zich door kenmerken?

Een toenemende distantiëring van vertelde teksten als bron tegenover de geschreven tekst. ' Van horen zeggen' wordt steeds meer geïdentificeerd met verzonnen en onbetrouwbare verhalen. Genoteerde teksten gaan daarentegen aanzienlijk waarheidsgetrouwer gelden. Eerder producten van een geleerdencultuur en daarom ook bij voorkeur gesteld in proza.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Literaire leven in de middeleeuwen

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Het gevleugelde woord

18 belangrijke vragen over Het gevleugelde woord

Wat staat er in de literatuurvisie van Herman Pleij centraal?

Hoe ziet de literaire kunst in de 15e en 16e eeuw eruit?

Welke breuk ontstaat er in de 15e/16e eeuw tussen het proletariaat (het volk) en de burgerij op het vlak van de literatuur?

Wat is er bijzonder aan de teksten uit de 15e en 16e eeuw?

Wat is een geliefd thema dat de Rederijkers opvoeren?

Vanwaar werden dialogen en disputen die door de Rederijkers werden opgevoerd als een bedreiging ervaren door de overheid?

Welke kritiek kan men hebben op Het gevleugelde woord?

Wat voor een drijfveren waren belangrijk voor schrijvers in de 15e en 16e eeuw?

Geef een naam van een groot kunstenaar uit de 15e eeuw?

Waarom neemt Anna Bijns een belangrijke plek in, binnen de literatuurgeschiedenis van de 15e eeuw?

Twee thema's die bij Anna Bijns in haar werk aan bod komen?

Wat is er zo interessant aan de literatuur tussen 1400 en 1600?

Literatuur werd samen beleefd. Hoe hangt de stad hiermee samen?

Literatuur in die tijd is om te leren, werd functioneel ingezet. Hoe waren komische teksten bedoeld?

De drukpers. Waarom vindt Herman Pleij dat een onderschat moment in de literatuurgeschiedschrijving.

De Nederlandse auteur wordt geboren in de Rederijkerskamer. Wie werd erkend als de grootste rederijker die er was?

Waarom heet het boek van Herman Pleij het gevleugelde woord?

Waar laat de 15e eeuw zich door kenmerken?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Jan van Boendale - Poëticale teksten

Literaire leven in de middeleeuwen

Geschiedenis van het Nederlands

Een nieuw vaderland voor de muzen

Het volle leven : Nederlandse literatuur en …

Voedingsdeskundige

Worm en Donder

Class notes - Taalkunde II

Class notes - Poëzienanalyse

Class notes - Literatuurgeschiedenis 1562-18…

Class notes - Taalfilosofie

Class notes - Literatuurfilosofie