Informele logica en het topisch redeneren - Ontologie

12 belangrijke vragen over Informele logica en het topisch redeneren - Ontologie

Welke wezenlijke predikaten zijn er?

  1. Die het wezen volledig geven, nl.
    - de species (of het soort)
    vb. bij de mens: dat hij een 'redelijk dier' is
  2. Die het wezen onvolledig geven, nl.:
    - de genus (of het geslacht): dat wat het subject gemeen heeft met andere species van hetzelfde genus
    vb. bij de mens: 'dier' ==> dit heeft hij gemeen met het dier
    - de differentia specifica (of het soortmakend verschil): geeft aan wat exclusief eigen is aan de soort
    vb. bij de mens: 'redelijk' zijn

Welke niet-wezenlijke predikaten zijn er?

  1. Het proprium (of strikte eigenschap): dit is omkeerbaar met het subject (een noodzakelijke bijkomstigheid)
    vb. bij de mens: pijn kunnen hebben
  2. Het accident logicus (of het bijkomstige): dit is niet-omkeerbaar met het subject; wat niet definitie, genus of proprium is, maar wel toekomst aan het subject (contingente bijkomstigheid; ze is er of is er niet)
    vb. bij de mens: pijn hebben

Geef het schema voor de 4 zegbaarheden (praedicabilia)

          Predikaat omkeerbaar met subject
  1. species (soort), definitie: drukt het wezen uit
  2. proprium (strikte eigenschap): drukt het wezen niet uit
    Predikaat niet-omkeerbaar met subject
  3. genus (geslacht): ligt in het wezen
  4. accident logicus (bijkomstige): ligt niet in het wezen
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is het verschil tussen zegbaarheden (praedicabilia) en categorieën (predicamenten)

Zegbaarheden zijn soorten van predikaten, dus typisch iets van een zinsverband.
Bij categorieën gaat het om woorden 'zonder verband', om woorden zich.  Ze zijn namen van zijnde volgens hun zijnswijze.  Ze articuleren de meerzinnigheid van het werkwoord 'zijn' in zijn noemfunctie.

Wat zijn categorieën (of predicamenten volgens Boëthius)

Categorieën zijn de meest algemene, niet meerzijdige, onherleidbare termen in hun noemfunctie.
Subject en predikaat horen elk op zich tot een categorie.
vb. Sneeuw               is                     wit
      (substantie)                               (kwaliteit)

Waarom noemt men categorieën ook wel eens stampredikaten?

Omdat zegbaarheden altijd binnen de categorieën liggen.  Dus categorieën zijn ontologisch functionerende namen van grootste algemeenheid.

Wat betekent in de Topica dat een mening of stelling 'houdbaar' is?

Het gestelde predikaat komt aan het subject in kwestie toe.

Welke zijn de twee hoofdklassen waarin Aristoteles zijn categorieën indeelt?  Benoem ook alle categorieën

Substantie (= het zijnde, wat geen subject nodig heeft om te bestaan omdat ze zelf subject is )

  1. Substantie

    Accidens (=het in-zijnde, hoort bij de substantie)

  2. kwantiteit
  3. kwaliteit
  4. relatie
  5. plaats
  6. tijd
  7. actie
  8. ondergaan
  9. ligging
  10. het hebben (bezit of toestand)

Wat is een categoriale vergissing?

Bij een categoriale vergissing 'plaatst' men iets verkeerd of behandelt men het met een eraan vreemd idioom.
vb. De universiteit van Oxford beschouwen als een gebouw zoals de colleges.

Waarom is de notie 'categorie' een functioneel begrip, zowel op ontologisch als op semantisch vlak?

Ontologisch
Categorieën zijn sleutelbegrippen om de werkelijkheid toegankelijk te maken: ze bepalen hoe iemand de wereld ziet.  Men herkent er iemands ontologie aan.
  • Aristoteles; de leer van zijnde of dingen met eigenschappen
  • De jonge Wittgenstein zag de wereld als bestaande uit standen van zaken.
  • W.N. Whitehead gebruikte 'proces' als grondcategorie.

Semantisch
Transcendalia zoals 'goed', 'het ene', 'de ware en 'het zijnde' zijn meerzijdige termen die tot diverse categorieën behoren.
Doorbreekt leer van de grammaticale schijn: 'vader' is bvb. een relatie

Wat is de leer van de praedicabilia of zegbaarheden?  Leg uit.

Dat is de articulatie van de meerzinnigheid van het koppelwerkwoord 'zijn'.
De vraag of P (het predikaat) aan S (het subject) toekomt is meerzijdig en men moet wél weten over welk praedicabile het gaat.  Want volgens Aristoteles hoort bij elk praedicabile een eigen soort redenering.

Iemand stelt: 'Alleen wie in staat is aan wiskunde te doen, is intelligent'. Wat kan je hiertegen inbrengen met een topische argumentatie?

Het draait hier om de praedicabilia.
'Aan wiskunde kunnen doen' wordt voorgesteld als een proprium van 'intelligent zijn'.  Maar er zijn intelligente niet-wiskundigen en niet-intelligente wiskundige dus kan het alleen een accident zin: subject en predikaat zijn niet omkeerbaar en het predikaat ligt niet in het wezen.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo