Samenvatting: Ma Rechtstaat

Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van MA rechtstaat

• 1 MA rechtstaat

  Dit is een preview. Er zijn 49 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 1
  Laat hier meer flashcards zien

• waarom is het belangrijk dat rechtsnormen zoveel mogelijk overeenstemmen met onze normen en waarden?

  dan zullen we ons er eerder aan houden

• privaatrecht= (+ in welke takken is dit rechtsgebied onderverdeeld)

  het privaatrecht/burgerlijk recht regelt de betrekkingen tussen burgers onderling
  
  onderverdeeld in (oa):
  - het personen- en familierecht (regelt zaken als huwelijk/geboorte/overlijden/adopteren)
  - het ondernemingsrecht (regelt de voorwaarden waaronder je een onderneming kan oprichten)
  - het vermogensrecht (regelt alle zaken die in geld uit zijn te drukken en die te maken hebben met iemands vermogen)

• bij privaatrecht spreken we niet over 'burgers' maar over rechtspersonen, hoe komt dit?

  omdat in het privaatrecht met 'burgers' niet alleen mensen van vlees en bloed worden bedoeld, maar ook verenigingen, bedrijven of de overheid.

• welke machtsverdeling hebben we in Nederland? (leg uit wat en wie het uitvoeren)

  trias politica.
  - de wetgevende macht (wordt uitgevoerd door de regering en het parlement samen)
  - de uitvoerende macht (regering verantwoordelijk, ministers geven richtlijnen aan ambtenaren/instanties)
  - de rechterlijke macht (macht is exclusief in handen van onafhankelijke rechters die de bevoegdheid hebben om iemand te bestraffen) 
  
  wetgevende macht stelt wetten vast waar de burgers (en de overheid) zich aan moeten houden   
  
  uitvoerende macht zorgt ervoor dat eenmaal goedgekeurde wetten precies worden uitgevoerd
  
  rechterlijke macht beoordeelt of mensen, maar ook rechtspersonen of de overheid, wetten hebben overtreden en doet uitspraak in conflicten

• werkt in Nederland het principe van de machtenscheiding?

  de machtenscheiding in Nederland noemen we trias politica. daarbij is er sprake van een wetgevende macht, een uitvoerende macht en een rechterlijke macht die allemaal van elkaar gescheiden zijn. in Nederland zijn de machten niet volkomen van elkaar gescheiden omdat de ministers zowel betrokken zijn bij de wetgevende als de uitvoerende macht. hierdoor zou je kunnen zeggen dat de trias politica in Nederland niet werkt. maar de machten houden elkaar wel scherp en ze controleren elkaar (de Engelse term 'checks and balances'), dus daardoor werkt de trias politica in Nederland wel, alleen niet helemaal zoals hij oorspronkelijk bedoeld was.

• hoezo zorgt het feit dat rechters neutraal en onafhankelijk zijn voor bescherming?

  - je kunt je recht halen als je je benadeeld voelt door andere burgers/bedrijven/instanties
  - je wordt beschermd tegen ongeoorloofd overheidsoptreden
  - het zorgt ervoor dat mensen geen eigen rechter gaan spelen

• hoe wordt de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht gewaarborgd?

  door rechters voor het leven te benoemen. (ze kunnen dus niet ontslagen worden maar wel uit hun ambt gezet worden als ze het heel bont maken)

• welke soort grondrechten heb je?

  - klassieke grondrechten (kiesrecht, artikel 4) (vrijheid van godsdienst, artikel 6) (vrijheid van meningsuiting, artikel 7) (het recht op onaantastbaarheid van het lichaam, artikel 11)
  - sociale grondrechten (recht op werk, artikel 19) (recht op gezondheidszorg) (recht op woongelegenheid, artikel 22)

• welke 2 doelen/taken heeft de rechtsstaat?

  rechtshandhaving = de rechtsstaat moet zorgen voor de veiligheid van burgers, en mag daarvoor als enige geweld gebruiken (geweldsmonopolie) 
  rechtsbescherming = de rechtsstaat moet er ook voor zorgen dat ze de burger tegen andere burgers en tegen machtsmisbruik van de overheid beschermt (staat in de grondwet)

• welke 2 soort dwangmiddelen heb je? geef ook voorbeelden

  dwangmiddelen zonder toestemming:
  - staande houden
  - arresteren
  - fouilleren
  - vasthouden (max 6 uur --> toestemming nodig)
  - bewijsmateriaal in beslag nemen
  
  dwangmiddelen met toestemming:       
  - machtiging tot binnentreding
  - speciale persoonlijke gegevens opvragen
  - preventief fouilleren (fouilleren zonder verdenking)
  - vasthouden met verlenging van max 3 dagen
  - infiltratie in misdaadorganisaties (officier van justitie moet steeds toestemming geven)