Startpagina / Samenvattingen / Maatschappijwetenschappen criminaliteit / wettelijk-macht-opsporen

Verklaringen waarom criminaliteit plaatsvind

6 belangrijke vragen over Verklaringen waarom criminaliteit plaatsvind

Er zijn veel mensen die criminaliteit hebben geprobeerd te verklaren, wat voor theorieën zijn hieruit gekomen?

Volgens Edwin Sutherland werd crimineel gedrag aangeleerd en niet aangeboren. Volgens de gelegenheidstheorie van Adam Smith nemen mensen rationeel de gunstige optie voor zichzelf, met andere woorden de gelegenheid maakt de dief. Wat het minste moeite kost is het makkelijkst om te stelen. Volgens de anomietheorie gaan mensen die beperkte middelen hebben om welvaart te bereiken deze middelen dan maar stelen. En zo zijn er nog veel meer verklaringen.

Hoe is de machtenscheiding geregeld?

wetgevende macht door regering & parlement: maken wetten, vastleggen wat strafbaar is (+ max. straf) en regelt onderscheid misdrijf en overtreding
uitvoerende macht door regering en ambtenaren: opsporen strafbare feiten (OM, politie, officier van justitie) + vervolging verdachte (OM)
rechterlijke macht: onafhankelijke rechtspraak, benoemt voor het leven, kan niet ontslagen worden door regering of parlement

Noem verschillende spanningen die opspelen als gevolg van de rechtsstaat

wetten die vrijheid te veel bepereken
dubbele pet politie (orde handhaven, opsporen strafbare feiten)
dubbele pet OM (opsporen + rechterlijke macht) --> opportuniteitsbeginsel: vervolging niet opportuun (in algemeen belang)
te ruime opsporingsbevoegdheden

Wat is het gevolg van klassenjustitie en hoe kan het verklaard worden?

Politie gaat (on)bewust selectief te werk en rechters geven hogeropgeleiden lagere straffen. Het bestaan van klassenjustitie valt te verklaren:

maatschappelijke positie: kunnen beter hun belangen behartigen
vooroordelen en stereotypering: verschil in effect straf -> self-fulfilling prophecy (komt verwachting nog uit ook)

Wat zijn enkele regels uit het strafprocesrecht/ Wetboek van Strafvordering?

Iedereen heeft recht op een eerlijk proces door een onafhankelijke en onpartijdige rechter.
Onschuldpresumptie: iedereen die verdacht wordt is onschuldig tot de rechter de schuld verklaart.
Dwangmaatregelen zijn aan wettelijke grenzen gebonden.
Iedereen heeft recht op een adequate verdediging: recht op hoger beroep en cassatie, zwijgrecht en advocaat.

Hoe komt het legaliteitsbeginsel in het Wetboek van Strafrecht tot uiting?

Strafbaarheids- of nulla poena-beginsel: kan alleen worden gestraft als het in de wet strafbaar is gesteld.
De maximumstraf is wettelijk vastgelegd.
De strafprocedure is gebonden aan wettelijke voorschriften.
Opsporingsbevoegdheden zijn aan wettelijke grenzen gebonden.
Ne bis in idem-regel: wanneer de rechter uitspraak heeft gedaan kan de betrokkenen niet voor hetzelfde twee keer worden vervolgd. Uitzonderingen: in voordeel van verdachte of zware aanwijzingen van onterechte vrijspraak.
Geen straf zonder schuld.
Verjaringstermijn is wettelijk vastgelegd.