Geschilderde altaarstukken - Context en patronage

16 belangrijke vragen over Geschilderde altaarstukken - Context en patronage

Wie bepaalde in de meeste gevallen de voorstelling op de altaarstukken?

De stichters. Prive personen, families of broederschappen

Welke twee aspecten bepalen de iconografie van een altaarstuk?


1, de wijding van het altaar.
2, de wensen en aspiraties van de opdrachtgevers.

Hoe moeten de heiligen op de altaarstukken in de eerste plaats worden opgevat?

Als voorsprekers bij God t.b.v. de zieleheil van de opdrachtgevers of degene die gebruik maakten van het altaar of de kapel waarin het stond.

  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Een voorbeeld daarvan is de Maesta van Duccio buenensegna 1308

uit de voorstelling blijkt dat het altaarstuk een funcite had in de ideologie en politek van de stad
De vier knielende heiligen die op de voorgrond in de directe nabijheid van Maria zijn weergegeven, stellen de vier stadheiligen van Siena voor.
-> het altaartuk was bovendien opgesteld op een prominente plaats in de stad die aan Maria was gewijd, als dank voor een essentiele overwinning in 1260 op de toetertijd concurrerende stadstaat Florence
-> de verering van Maria was in Siena dan ook voor een belangrijk deel bepaald door stadspatriottisme

Hoe moeten de heiligen op altaarstukken die zijn gemaakt op verzoek van stichter worden opgevat?

Voorsprekers bij God voor zielenheil opdrachtgever of degenen die gebruik maakten van kapel waar altaar stond.

Als de altaarstukken door prive personen zijn betaald en geschonken, wie worden daar dan vaak in opgenomen?

Portretten van de stichters, die de heilige Maagd aanbidden.

Ook kan een opschrift duidelijk maken wie de stichter is.

Wat staat voor het begrip lus patronus (patronaatrecht)

Dit houdt in dat privépersonen of groepen zoals gilden of broederschappen, het recht verwierven in een kerk missen te laten opdragen voor hun eigen zielenheil of dat van hun naasten.

Waar hebben de patronaatrechthouders vaak naar gestreefd?

Naar een eigen altaar bijvoorkeur in een eigen kapel.

Dit kon zo vergaan dat het altaar exclusief en alleen op vaste tijden door een kleine groep werd gebruikt.

Wat betekent Ius patronatus?

Patronaatsrecht
Privépersonen, gilden of broeders hadden het recht in een kerk missen op te dragen voor hun eigen zielenheil of dat van familieleden of naasten. Vaak eigen altaar

Wie namen naast particuliere weldoeners een belangrijke plaats in als opdracht gever van een altaarstuk?

Lekenbroederschappen zoals bijvoorbeeld gilden.

Vaak zijn altaarstukken, zoals Mantegna's schilderij voor de santa maria della vittoria, als eerbewijs aan een heilige of de maagd Maria, betaald en geschonken door privepersonen. Daarvan getuigen bijvoorbeeld portretten van stichters die, de heilige of de maagd aanbiddend in het altaarstuk zijn opgenomen

voorbeeld Mantegna Madonna della Vittoria of de familie Portinari op de zijluiken van het altaarstuk van Hugo van der Goes.
ook maakt een opschrift op het schilderwerk soms duidelijk dat een altaarstuk door een privepersoon is geschonken

Wie gaf de opdracht tot het maken van de Rozenkransmadonna 1506 van Albrecht Durer?

De broederschap die zich wijdde aan de devotie voor de rozen krans.

Deze missen konden in theorie op elk altaar worden opgedragen, maar in de parktijk blijken patronaatsrechthouders te hebben gestreefd naar een eigen altaar, bij voorkeur geplaatst in een eigen kapel.

deze particularisering kon zo ver gaan dat bepaalde kapellen met een hek werden afgesloten, zodat het altaar exclusief en alleen op vaste tijden door een kleine groep werd gebruikt

In italie waar de vorm van het scharnierende drieluik ongebruikelijk was, werden schilderwerken op altaren vaak bedekt door al dan niet beschilderde doeken, gordijnen of deuren

deze bedekkingen dienden niet alleen ter bescherming van het kostbare schilderwerk, maar hadden ook een functie die vergelijkbaar is met de cihtklappende deuren van noordelijke altaarstukken; alleen op zon en feestadagen werden ze weggehaald

Aan het ius patronatus was vaak de plicht verbonden het onderhoud en de decoratie van de kapel, die meestal ook als grafkapel voor de patronaatsrechthouder en diens familie was bedoeld, en het altaar te finanzieren. Daarin werd de patronaatsrechthouders door de geestelijken die de kerk bedienden, voor wie het iuws patronatuseen interessante bron van inkomsten was, een zekere vrijheid gelaten

de wijding van hetg altaar en bijgevolg de voorstelling van het altaarstuk kon tot op grote hoogte door de patronaatsrechthouders worden bepaald en zo nodig gewijzigd

Rubens altaarstuk met de kruisafneming werd door hem gemaakt in opdracht van het antwerpse gilde van de kolveniers voor de kapel van het gilde in de kathedraal van die stad. ook in dit werk vewijst de iconografie naar de oprdrachtgevers

de gesloten zijluiken tonen de schutspatroon van het gilde, de heilige Christoffel. Deze heilige is in zekere zin ook de sleutel tot de interpretatie van de voorstellingen op het centrale paneel en op de binnenzijden van de zijluiken, respectievelijk de kruisafneming, de opdracht in de tempel en de visitatie. In al deze voorstellingen wordt Christus gedragen, zoals volgens de legende Christoffel Christus op zijn rug een rivier over had gedragen

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo